VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG TA VỀ PHÁT HUY DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA, BẢO ĐẢM THỰC HIỆN QUYỀN LÀM CHỦ CỦA NHÂN DÂN ĐƯỢC THỂ HIỆN TẠI VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ XII VÀO BÀI GIẢNG “THỰC HIỆN PHÁP LUẬT DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ”

Dân chủ là bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa, là mục tiêu và động lực của sự phát triển đất nước. Vì vậy, trong từng giai đoạn cách mạng, Đảng ta luôn coi trọng phát huy dân chủ trong mọi tổ chức, hoạt động; đặc biệt là quyền làm chủ của nhân dân, bảo đảm mọi quyền lực thuộc về nhân dân.

Thật vậy, qua 30 năm đổi mới, Đảng ta đã có bước phát triển quan trọng trong nhận thức về dân chủ, đó là: Quan niệm về dân chủ được mở rộng. Dân chủ được xem xét theo nhiều khía cạnh: dân chủ vừa là chế độ chính trị, vừa là giá trị, là phương thức và nguyên tắc tổ chức xã hội. Trên tinh thần đó, tại văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục khẳng định: “Phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm thực hiện quyền làm chủ của nhân dân” (1).

Phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân, thực chất là nhân dân dược làm chủ trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, từ chính trị, dân sự, kinh tế, đến văn hóa – xã hội. Đồng thời cơ chế để bảo đảm các quyền con người, quyền công dân được Hiến pháp năm 2013 ghi nhận. Với quan điểm đúng đắn, cùng cơ sở pháp lý vững chắc, Đảng và Nhà nước ta đã huy động trí tuệ, tiềm năng, tính sáng tạo của mỗi con người Việt Nam vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Theo tinh thần đó, trong thời qua cũng như hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật nhằm phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, cụ thể là:

– Thông báo số 304-TB/TW, ngày 29/3/2000 của Bộ Chính trị; Chỉ thị số 10- CT/TW, ngày 28/3/2002 của Ban Bí thư về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở;

– Kết luận số 65-KL/TW, ngày 04/3/2010 về tiếp tục thực hiện chỉ thị số 30 của Bộ Chính trị về thực hiện dân chủ ở cơ sở;

– Kết luận số 120- KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng hiệu quả việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở xã;

– Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về việc ban hành quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội và Quyết định số 218-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ chính trị ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị – xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.

Để triển tổ chức thực hiện các văn bản của Đảng, Tỉnh ủy Cà Mau đã kịp thời ban hành các văn bản:

– Quyết định số 1094-QĐ/TU, ngày 14/5/2014 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành quy chế về trách nhiệm tiếp thu góp ý trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền các cấp trong tỉnh, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể xây dựng kế hoạch triển khai tổ chức thực hiện;

– Công văn số 1499-CV/TU, ngày 23/4/2015 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về triển khai thực hiện Nghị định số 04/2015/NĐ-CP của Chính phủ về thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập; Kế hoạch số 11-KH/TU, ngày 07/3/2016 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy triển khai, thực hiện kết luận số 120-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Trên cơ sở đó, đã tạo chuyển biến rất đáng kể ý thức về quyền và nghĩa vụ của công dân, năng lực làm chủ, tích cực tham gia quản lý nhà nước và xã hội. Với tinh thần dân chủ đã được phát huy, nhân dân đã hăng hái tham gia tích cực các phong trào hành động cách mạng. Kết quả thực hiện dân chủ ở cơ sở gắn với phong trào thi đua “chung sức xây dựng nông thông mới”, thi đua “dân vận khéo”… nhất là trong đấu tranh phòng chống các biểu hiện tiêu cực, như tham ô, lãng phí đã góp phần xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền ngày càng trong sạch, vững mạnh, nâng cao hiệu lực và hiệu quả trong hoạt động quan lý hành chính nhà nước.

Song, quyền làm chủ của nhân dân được phát huy tốt hơn nữa trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, chúng ta cần phát huy tốt chế độ dân chủ đại diện, nâng cao chất lượng và hiệu lực hoạt động của Quốc hội, Chính phủ, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp, vừa thực hiện tốt chế độ dân chủ trực tiếp ở cấp cơ sở để nhân dân bàn bạc và quyết định trực tiếp những công việc quan trọng thiết thực, gắn liền với lợi ích của mình. Nhiều cấp ủy đảng, chính quyền đã lắng nghe, tăng cường tiếp xúc, đối thoại với nhân dân, tôn trọng ý kiến của nhân dân.

Tuy nhiên, nhận thức về dân chủ trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân còn hạn chế. Tình trạng tách rời, thậm chí đối lập giữa dân chủ và kỷ cương, pháp luật còn tồn tại ở nhiều nơi. Quyền làm chủ của nhân dân ở nhiều nơi, nhiều lĩnh vực còn bị vi phạm. Có lúc, có nơi, việc thực hiện còn hạn chế hoặc mang tính hình thức; có tình trạng lợi dụng dân chủ gây chia rẽ, làm mất đoàn kết nội bộ, gây rối, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

Để phát huy những ưu điểm đã đạt được và khắc phục một số mặt còn hạn chế, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đưa ra phương hướng, nhiệm vụ về phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm thực hiện quyền làm chủ của nhân dân trong thời gian tới cần thực hiện:

Một là, tiếp tục phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tất cả quyền lực thuộc về nhân dân.

Hai là, dân chủ phải được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội; bảo đảm để nhân dân tham gia ở tất cả các khâu của quá trình đưa ra những quyết định liên quan đến lợi ích, cuộc sống của nhân dân, từ nêu sáng kiến, tham gia thảo luận, tranh luận đến giám sát quá trình thực hiện.

Ba là, thể chế và nâng cao chất lượng các hình thức thực hiện dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện.

Bốn là, tiếp tục thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở; hoàn thiện hệ thống pháp luật, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân.

Năm là, đẩy mạnh dân chủ hóa xã hội để phát huy quyền làm chủ của nhân dân, vai trò chủ động, sáng tạo của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân. Tổ chức thực hiện tốt Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội; Quy định về việc Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội và nhân dân góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.

Sáu là, phát huy dân chủ phải đi liền với tăng cường pháp chế, đề cao trách nhiệm công dân, giữ vững kỷ cương và đề cao đạo đức xã hội. Phê phán những biểu hiện dân chủ cực đoan, dân chủ hình thức. Xử lý nghiêm những hành vi lợi dụng dân chủ để làm mất an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và những hành vi vi phạm quyền dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân.

Trên đây là những nội dung quan trọng của Đảng ta về phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân. Là một giảng viên của Trường Chính trị tỉnh Cà Mau, giảng dạy về lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên của tỉnh nhà thì việc vận dụng đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước vào bài giảng nói chung, cụ thể bài giảng thực hiện pháp luật dân chủ ở cơ sở là trách nhiệm của một giảng viên. Nên việc đưa nội dung quan điểm của Đảng ta về “Phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân” được thể hiện tại Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng vào nội dung của bài giảng này là rất phù hợp.

Song, việc trình bày nội dung trên không chỉ dừng lại quan điểm của Đảng ta về phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm thực hiện quyền làm chủ của nhân dân mà cần phải đề cập đến sự cụ thể hóa của Nhà nước thành hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở:

– Hiến pháp năm 2013.

– Nghị quyết số 55/1998/NQ-UBTVQH 10, ngày 30/8/1998 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc ban hành quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan

– Nghị định số 29/1998/NĐ-CP, ngày 11 tháng 5 năm 1998 của Chính phủ về thực hiện Quy chế dân chủ ở xã, phường, thị trấn;

– Nghi định số 71/1998/NĐ-CP, ngày 08 tháng 9 năm 1998 của Chính phủ Ban hành Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan;

– Nghị định số 79/2003/NĐ-CP, ngày 07 tháng 7 năm 2003 của Chính phủ ban hành Quy chế thực hiện dân chủ ở xã;

– Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH, ngày 20 tháng 4 năm 2007 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về thực hiện dân chủ ở xã;

– Nghi định số 04/ 2015/ NĐ- CP ngày 09/ tháng 01 năm 2015 của Chính phủ về thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập.

Từ những văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước ban hành về thực hiện dân chủ ở cơ sở, đã tạo thành cơ sở pháp lý vững chắc cho việc triển khai và tổ chức thực hiện. Qua đó, giúp cho người học nhận thức được sự đồng bộ từ quan điểm của Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để cụ thể hóa và bắt buộc toàn xã hội phải thực hiện. Có thể khẳng định cùng với các thiết chế, trong đó pháp luật đóng một vai trò rất quan trọng đưa đường lối, chủ trương của Đảng vào thực tiễn cuộc sống, trong đó có quan điểm của Đảng về phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân.

Như vậy, việc vận dụng quan điểm của Đảng ta vào trong bài giảng là điều quan trọng, cần thiết. Nhằm tuyên truyền sâu rộng cho tất cả cán bộ, đảng viên tỉnh Cà Mau quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng. Kết quả giảng dạy tốt, cũng đồng nghĩa với việc triển khai thành công đường lối, chủ trương của Đảng cho cán bộ, đảng viên của tỉnh nhà. Từ đó sẽ tạo ra một bước chuyển biến đáng kể về nhận thức, tổ chức thực hiện tốt quyền làm chủ ở từng cơ quan, tổ chức, đơn vị và trong nhân dân, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam phát triển vững mạnh trong khối đại đoàn kết dân tộc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.