Mức phạt chậm thanh toán theo lãi suất ngân hàng đối với hợp đồng kinh tế

Phạt chậm thanh toán trong hợp đồng kinh tế như thế nào? Điều khoản thanh toán luôn được ưu tiên trong nội dung hợp đồng kinh tế. Các bên nên nắm rõ các quy định về phạt chậm thanh toán để tránh rủi ro thiệt hại về tài chính.

1. Trường hợp phạt chậm thanh toán trong hợp đồng

Hợp đồng kinh tế hay còn gọi là hợp đồng thương mại ngày nay được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch mua bán hàng hóa, hợp tác kinh doanh. Hợp đồng kinh tế được ký kết giữa các bên, trong đó có ít nhất một bên là thương nhân, nhằm xác định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia vào hoạt động sản xuất, trao đổi hàng hóa, dịch vụ và các thỏa thuận khác có liên quan vì mục đích thương mại.
Trường hợp vi phạm nghĩa vụ thanh toán, cụ thể là chậm thanh toán vì lý do chủ quan và khách quan sẽ bị phạt chậm thanh toán.
Thời hạn thanh toán được xác định theo nguyên tắc sau:

Khi các bên đồng ý về thời hạn thanh toán, thỏa thuận được áp dụng. Thỏa thuận thứ hai là thỏa thuận được áp dụng khi có một số thỏa thuận cho cùng một số tiền thanh toán. Nếu các bên không thỏa thuận về thời hạn thanh toán thì áp dụng quy định pháp luật điều chỉnh loại hợp đồng. Trường hợp các bên không thoả thuận được hoặc pháp luật không có quy định về thời hạn trả thì chủ nợ có quyền yêu cầu bên nợ thanh toán trong một thời hạn hợp lý. Nếu đến hạn thanh toán theo hợp đồng mà con nợ không thực hiện sẽ phải chịu lãi chậm thanh toán.

2. Phạt chậm thanh toán trong hợp đồng kinh tế

Trường hợp chậm thanh toán hợp đồng kinh tế là vi phạm nghĩa vụ hợp đồng nên sẽ phải áp dụng chế tài do các bên thỏa thuận. Trong trường hợp nội dung hợp đồng không quy định điều này thì tôn trọng quy định của pháp luật.

2.1 Chế tài áp dụng khi vi phạm nghĩa vụ hợp đồng kinh tế

Theo Mục 292, Luật Thương mại 2005 quy định các hình phạt áp dụng đối với hành vi vi phạm nghĩa vụ hợp đồng kinh tế, bao gồm:

Buộc thực hiện hợp đồng. phạm tội. Các khoản bồi thường thiệt hại bắt buộc. Đình chỉ thực hiện hợp đồng. Đình chỉ thực hiện hợp đồng. Hủy hợp đồng. Ngoài ra, còn có các biện pháp khác do các bên thỏa thuận không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và tập quán thương mại quốc tế.

2.2 Phạt chậm thanh toán hợp đồng kinh tế

Phạt chậm thanh toán trong hợp đồng kinh tế do các bên thoả thuận và không trái với quy định của pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, do sơ sót mà trong hợp đồng kinh tế không có quy định về phạt chậm thanh toán thì áp dụng theo nguyên tắc sau:

Khi ký kết hợp đồng, hãy nhớ quy định rõ ràng về mức phạt chậm thanh toán hợp đồng. (1) Phạt không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm
Theo quy định tại Mục 301, Đạo luật Thương mại 2005 quy định về hình phạt vi phạm nghĩa vụ hợp đồng.
“Mức phạt vi phạm nghĩa vụ hợp đồng hoặc tổng mức phạt vi phạm nhiều lần do các bên thỏa thuận trong hợp đồng nhưng không vượt quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, trừ trường hợp quy định tại Điều 266 của luật này.”

Như vậy, mức phạt chậm thanh toán hợp đồng kinh tế không được vượt quá 8% số tiền bên vi phạm chậm thanh toán, trừ trường hợp phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại do giám định kém, cụ thể:

Trường hợp thương nhân kinh doanh dịch vụ thẩm định cấp chứng thư thẩm định có kết quả không đúng do lỗi của mình thì phải nộp phạt cho khách hàng. Mức phạt do các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá mười lần số tiền phí dịch vụ thẩm định. Trường hợp thương nhân kinh doanh dịch vụ thẩm định cấp chứng thư thẩm định mà do cố ý làm trái mà có kết quả sai thì phải bồi thường thiệt hại cho khách hàng trực tiếp yêu cầu thẩm định. Khách hàng có nghĩa vụ chứng minh kết quả giám định có sai sót và lỗi của thương nhân kinh doanh dịch vụ giám định. Theo nguyên tắc này, số tiền phạt chậm nộp sẽ được hạn chế, nhằm bảo vệ quyền lợi của bên vi phạm. Các bên phải thỏa thuận phạt chậm trả ngay từ đầu để tránh xảy ra tranh chấp khó quản lý. (2) Phạt chậm nộp với lãi suất chậm nộp được áp dụng tùy thuộc vào thời gian chậm nộp và số tiền chậm nộp.
Trường hợp người vi phạm nộp phạt chậm thì bên bị vi phạm có quyền “Chọn hình thức chậm nộp”. Nói cách khác, có quyền đòi tiền lãi chậm nộp phạt. Đối với lãi suất chậm trả trong quan hệ thương mại áp dụng theo quy định tại Điều 306 Bộ luật Thương mại sẽ bằng mức lãi suất chậm trả trung bình trên thị trường. Căn cứ để xác định khái niệm “trung bình thị trường” do Tòa án, Trọng tài kiểm định và áp dụng vào từng trường hợp cụ thể.
Ví dụ: năm 2021, căn cứ vào lãi suất vay từ Vietcombank, Vietinbank, Agribank, lãi suất chậm trả sẽ vào khoảng 10%.
Phạt chậm thanh toán trong hợp đồng kinh tế có thể dẫn đến thiệt hại kinh tế cho bên vi phạm. Vì vậy, trước khi giao kết hợp đồng, các bên phải tính toán nguồn gốc số tiền và thỏa thuận thời hạn thanh toán phù hợp để không bị phạt chậm thanh toán.