Phân loại đơn vị hành chính cấp xã [Cập nhật 2024]

1 Tiêu chí xác định đơn vị hành chính thành phố loại I, loại II, loại III? 

 Căn cứ Điều 14 Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 quy định như sau:

Tiêu chuẩn phân loại và cách tính điểm phân loại đơn vị hành chính xã

Quy mô dân số:

a) Xã từ 3.500 người trở xuống được tính 10 điểm; trên 3.500 người thì cứ thêm 100 người được tính thêm 0,5 điểm, nhưng tối đa không quá 35 điểm;

b) Xã miền núi, vùng cao áp dụng mức 75% quy định tại điểm a khoản này;

c) Xã có đường biên giới quốc gia trên đất liền áp dụng mức 30% quy định tại điểm a khoản này.

Diện tích tự nhiên từ 10 km2 trở xuống được tính 10 điểm; trên 10 km2 thì cứ thêm 0,5 km2 được tính thêm 0,5 điểm, nhưng tối đa không quá 30 điểm.

Trình độ phát triển kinh tế - xã hội:

a) Tự cân đối được thu, chi ngân sách địa phương được tính 10 điểm.

Trường hợp chưa tự cân đối được thu, chi ngân sách địa phương, nếu số thu ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp so với tổng chi cân đối ngân sách địa phương từ 30% trở xuống được tính 3 điểm; trên 30% thì cứ thêm 5% được tính thêm 0,5 điểm, nhưng tối đa không quá 8 điểm;

b) Xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới được tính 20 điểm.

Trường hợp xã chưa đạt chuẩn nông thôn mới, nếu đạt được tiêu chí nào trong hệ thống các tiêu chí quy định chuẩn nông thôn mới thì mỗi tiêu chí được tính 1 điểm nhưng tổng số điểm các tiêu chí tối đa không quá 15 điểm;

c) Xã có đường biên giới quốc gia trên đất liền áp dụng mức 30% quy định tại điểm a và điểm b khoản này.

Các yếu tố đặc thù:

a) Có từ 20% đến 30% dân số là người dân tộc thiểu số được tính 1 điểm; trên 30% thì cứ thêm 5% được tính thêm 0,25 điểm, nhưng tối đa không quá 2 điểm;

b) Xã đặc biệt khó khăn được tính 1 điểm;

c) Xã an toàn khu được tính 1 điểm;

d) Có di tích quốc gia đặc biệt hoặc có di sản được UNESCO công nhận được tính 1 điểm.

Như vậy, tiêu chí xếp hạng và cách tính điểm xếp hạng đơn vị hành chính cấp thành phố thực hiện theo quy định nêu trên. 

Phân loại đơn vị hành chính cấp xã

2 Khung  phân loại đơn vị hành chính được quy định như thế nào? 

 Căn cứ Điều 23 Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13,  bổ sung  khoản 10 Điều 1 Nghị quyết 27/2022/UBTVQH15 (có hiệu lực từ 01/01/2023) quy định như sau:

Khung điểm phân loại đơn vị hành chính

Điểm phân loại đơn vị hành chính là tổng số điểm đạt được của các tiêu chuẩn về quy mô dân số, diện tích tự nhiên, số đơn vị hành chính trực thuộc, trình độ phát triển kinh tế - xã hội và các yếu tố đặc thù của đơn vị hành chính đó. Tổng số điểm tối đa của các tiêu chí là 100 điểm.

1a. Trường hợp tiêu chuẩn quy định tại Mục 1 và Mục 2 Chương này đạt ở mức được tính điểm tăng thêm thì điểm tăng thêm được tính theo tỷ lệ phần trăm của mức chênh lệch so với mức được tính điểm tăng thêm của tiêu chuẩn đó.

Đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã được phân loại I khi có tổng số điểm đạt được từ 75 điểm trở lên.

Đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã được phân loại II khi có tổng số điểm đạt được từ 50 điểm đến dưới 75 điểm.

3a. Trường hợp đơn vị hành chính không phải là một cấp ngân sách thì không tính điểm đối với tiêu chuẩn cân đối thu, chi ngân sách và mức tổng số điểm để xét phân loại đơn vị hành chính quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này được giảm tương ứng là 10 điểm.

Đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã không đạt khung điểm xác định loại I, loại II thì được phân loại III.

Theo đó, thang phân loại đơn vị hành chính được quy định cụ thể như trên.  Trước đó, căn cứ Điều 23 Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 có nêu như sau: 

 Thang điểm phân loại đơn vị hành chính 

Điểm phân loại đơn vị hành chính là tổng số điểm xét trên các tiêu chí về quy mô dân số, diện tích tự nhiên, số đơn vị hành chính trực thuộc, trình độ phát triển kinh tế - xã hội và các yếu tố mang tính đặc trưng của đơn vị hành chính đó. Tổng  điểm tiêu chí tối đa  là 100 điểm.  

Đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã được xếp loại I khi có tổng số điểm đánh giá từ 75 điểm trở lên. 

Đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã được xếp loại II khi có tổng số điểm  từ 50 điểm đến dưới 75 điểm.  

Các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã không đạt tiêu chí xác định loại I và loại II sẽ được xếp loại III.  

3 Thẩm quyền quyết định phân loại đơn vị hành chính được quy định như thế nào?  

Căn cứ Điều 24 Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 quy định như sau:

Thẩm quyền quyết định phân loại đơn vị hành chính

Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh loại I, loại II và loại III.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ quyết định công nhận phân loại đơn vị hành chính cấp huyện loại I, loại II và loại III.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định công nhận phân loại đơn vị hành chính cấp xã loại I, loại II và loại III."

Như vậy, thẩm quyền quyết định phân loại đơn vị hành chính thuộc về: Thủ tướng Chính phủ; Bộ trưỡng nọi vụ ; Chủ tịch Ủy ban nhân dân  tỉnh. 

 4 Công văn, chi phí hồ sơ của các đơn vị hành chính được pháp luật quy định như thế nào? 

 Căn cứ Mục 25 Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 được sửa đổi bởi Khoản 11 Mục 1 Nghị quyết 27/2022/UBTVQH15 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2023) quy định như sau:

Hồ sơ và kinh phí phân loại đơn vị hành chính

Hồ sơ phân loại đơn vị hành chính gồm:

a) Tờ trình của Ủy ban nhân dân;

b) Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh đối với việc phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh hoặc nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp huyện đối với việc phân loại đơn vị hành chính cấp huyện hoặc nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp xã đối với việc phân loại đơn vị hành chính cấp xã;

c) Báo cáo thuyết trình đánh giá các tiêu chuẩn phân loại đơn vị hành chính;

d) Bảng thống kê số liệu tiêu chuẩn làm cơ sở xác định các tiêu chuẩn;

đ) Bản đồ xác định vị trí đơn vị hành chính được phân loại;

e) Các văn bản của cơ quan có thẩm quyền quyết định hoặc xác nhận về tiêu chuẩn của yếu tố đặc thù.

Số liệu về quy mô dân số trong hồ sơ phân loại đơn vị hành chính được xác định theo dân số thường trú của năm trước liền kề với năm gửi hồ sơ đến cơ quan thẩm định và do cơ quan Công an có thẩm quyền cung cấp, xác nhận.

Số liệu về thu, chi ngân sách địa phương và tốc độ tăng trưởng kinh tế được tính bằng mức bình quân số liệu thống kê của 03 năm trước liền kề với năm gửi hồ sơ đến cơ quan thẩm định.

Số liệu đánh giá các tiêu chuẩn của phân loại đơn vị hành chính là số liệu tính đến ngày 31 tháng 12 của năm trước liền kề với năm gửi hồ sơ đến cơ quan thẩm định và do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cung cấp , xác nhận hoặc công bố.

Kinh phí phân loại đơn vị hành chính do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Theo đó, hồ sơ và kinh phí thực hiện việc phân loại đơn vị hành chính được pháp luật quy định  nêu trên.