Phân loại các chính sách tài khóa trong nền kinh tế vĩ mô

Chính sách tài khóa là một công cụ hữu ích giúp một quốc gia cải thiện tình hình kinh tế thông qua việc sử dụng các công cụ thuế và chi tiêu của chính phủ. Chính sách gì đây? Tác động đối với nền kinh tế là gì?

Chính sách tài khóa là công cụ để chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô. Cụ thể, sự can thiệp của chính phủ điều chỉnh thuế suất và chi tiêu của chính phủ để đạt được các mục tiêu kinh tế vĩ mô như tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và ổn định giá cả.

Chỉ có chính quyền trung ương, đặc biệt là chính phủ mới có quyền hạn và khả năng thực hiện chính sách tài khóa, còn chính quyền địa phương các cấp không thực hiện chức năng này.

Chính sách tài khóa được chia thành chính sách tài khóa mở rộng và chính sách tài khóa thu hẹp. Mỗi loại tác động đến kinh tế vĩ mô theo hai hướng trái ngược nhau.

Chính sách tài khóa mở rộng hoặc chính sách tài khóa thâm hụt có nghĩa là chính phủ thực hiện các biện pháp tăng chi tiêu chính phủ, giảm thuế hoặc tăng chi tiêu chính phủ và giảm thuế cùng một lúc. Điều này giúp tăng sản lượng kinh tế, tăng tổng cầu, từ đó tăng cơ hội việc làm và kích thích phát triển kinh tế.

Chính sách tài khoá mở rộng phù hợp với tình trạng suy thoái, kém phát triển, tăng trưởng chậm và thất nghiệp gia tăng. Chính sách này thường không được thực hiện đơn lẻ mà kết hợp với chính sách tiền tệ để giúp đạt được mục đích ổn định, tăng trưởng và phát triển kinh tế một cách hiệu quả nhất.

Chính sách thắt chặt tài khóa là sự kết hợp giữa cắt giảm chi tiêu và tăng thuế do chính phủ thực hiện.

Điều này làm giảm sản lượng kinh tế, giảm tổng cầu, giúp nền kinh tế không phát triển quá nóng. Chính sách này được sử dụng để đưa một nền kinh tế đang tăng trưởng quá nhanh, không ổn định hoặc có lạm phát cao trở lại trạng thái ổn định và cân bằng.

Chính sách sử dụng hai công cụ chính là chi tiêu chính phủ và thuế (thu ngân sách).

Chi tiêu của chính phủ bao gồm mua hàng hóa và dịch vụ và thanh toán chuyển khoản, trong đó:

Chi tiêu hàng hóa và dịch vụ: Chính phủ sử dụng ngân sách để đầu tư vào quốc phòng, xây dựng cơ sở hạ tầng quốc gia, trả lương cho các quan chức nhà nước, v.v.

Chi chuyển giao: Là khoản chi mà chính phủ dùng để trợ cấp cho các nhóm yếu thế trong xã hội, như người nghèo, người tàn tật, thương tật, bệnh binh.

Hai khoản chi trên tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến tổng cầu của nền kinh tế. Cụ thể, khi chi tiêu của chính phủ để mua hàng hóa và dịch vụ sẽ làm tăng cầu về hàng hóa, trực tiếp làm tăng tổng cầu trong nền kinh tế. Trong trường hợp chi tiêu trợ cấp xã hội, mọi người kiếm được nhiều tiền hơn và họ mua sắm nhiều hơn, điều này gián tiếp làm tăng tổng cầu.

Tăng chi tiêu chính phủ sẽ làm tăng tổng cầu của nền kinh tế, đồng thời cầu tăng cũng làm tăng cung, giúp nền kinh tế dần phục hồi và phát triển theo mục tiêu phát triển ổn định. Ngược lại, việc giảm chi tiêu chính phủ và giảm tổng cầu giúp ổn định nền kinh tế đang phát triển quá nhanh.

Công cụ tiếp theo của chính sách tài khóa là thuế, là khoản thu bắt buộc của nhà nước vào ngân sách đối với các cá nhân và tổ chức nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của nhà nước vì lợi ích công cộng. Thuế bao gồm thuế trực thu và thuế gián thu, trong đó:

Thuế trực tiếp: Là loại thuế đánh trực tiếp vào thu nhập và tài sản của người nộp thuế. Đồng thời, người nộp thuế cũng là người nộp thuế. Một số loại thuế trực thu như thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tài sản, thuế thừa kế, thuế đất đai, v.v.

Thuế gián thu: Là loại thuế được điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hóa và dịch vụ mà người nộp thuế không phải là người nộp thuế. Một số loại thuế gián thu như thuế GTGT, thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu, thuế tiêu dùng… như thuế GTGT, giá hàng hóa niêm yết trong siêu thị đã bao gồm 8-10% thuế GTGT, người mua chịu thuế nhưng không nộp thuế trực tiếp cho nhà nước, sản xuất Người bán trả khoản thuế này thay cho người mua.

Đối lập với chi tiêu của chính phủ là chi tiêu và thuế là doanh thu, vì vậy nó có tác động ngược lại so với chi tiêu của chính phủ. Nếu thuế tăng và thu nhập của người dân giảm, họ sẽ tiêu dùng ít hơn, điều này làm giảm tổng cầu và GDP. Nếu giảm thuế, giá hàng hóa và dịch vụ giảm, mọi người chi tiêu nhiều hơn, tổng cầu tăng và GDP tăng.

Chính sách tài khóa đóng bốn vai trò quan trọng trong nền kinh tế:

Giúp ổn định các nền kinh tế đầy biến động, là công cụ giúp chính phủ tác động toàn diện đến toàn bộ nền kinh tế trong mọi hoàn cảnh.

Chính phủ sử dụng hai công cụ của chính sách tài khóa để phân bổ hiệu quả các nguồn lực kinh tế. Thông qua chính sách tài khóa, quốc gia có thể tập trung phát triển các lĩnh vực then chốt của đất nước.

Nó cũng là một công cụ hữu hiệu giúp phân phối và phân phối lại GNP. Qua đó tạo môi trường an toàn, ổn định cho đầu tư và tăng trưởng.

Mục tiêu chính của chính sách tài khóa là tăng trưởng và phát triển kinh tế.

Trong tình hình dịch bệnh hiện nay, nền kinh tế đang gặp khó khăn, cả nước đang thực hiện hiệu quả các chính sách tài khóa. Chúng tôi hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các công cụ, cách sử dụng và thực hiện chính sách tài khóa để hiểu chính sách tài khóa của quốc gia nhằm hiện thực hóa các cơ hội duy nhất của chính phủ.