Nhập siêu là gì? Các tác động đến nền kinh tế?

Nền kinh tế thị trường luôn có sự phân công lao động và trao đổi hàng hóa, dịch vụ. Xuất siêu và nhập siêu là gì? Điều này ảnh hưởng đến nền kinh tế như thế nào? Việt Nam xuất siêu hay thâm hụt lớn hơn? Hãy cùng ACC GROUP tìm hiểu trong bài viết sau  nhé! 

 1. Xuất siêu và nhập siêu là gì? 

 1.1. Xuất khẩu là gì?  

Xuất khẩu là hoạt động bán hàng hóa ra nước ngoài, được tổ chức cả  trong và  ngoài nước nhằm mục đích sinh lời, thúc đẩy sản xuất thị trường phát triển,  chuyển đổi cơ cấu kinh tế,  nâng dần mức sống của nhân dân. 

 Xuất khẩu là một nghề mang lại hiệu quả  lớn. Phát triển xuất khẩu và thúc đẩy các ngành kinh tế  hướng về xuất khẩu, khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển xuất khẩu để đáp ứng nhu cầu việc làm và  tăng thu  ngoại tệ.  

1.2. Điều gì tuyệt vời? 

Xuất siêu là khái niệm dùng để chỉ tình trạng cán cân thương mại có giá trị lớn hơn 0 (không), khi  xuất khẩu lớn hơn nhập khẩu trong một  thời gian nhất định, trường hợp này sẽ được gọi là thặng dư thương mại. . 

 Hàng hóa là loại hàng hóa được coi là “đòn bẩy” của nền kinh tế, giúp gia tăng  giá trị cho nền kinh tế. Từ đó tạo ra bước tiến và  nền tảng cho sự phát triển  bền vững. Xuất siêu hàng hóa xảy ra khi tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu vượt quá tổng giá trị hàng hóa nhập khẩu  trong một thời kỳ nhất định, phản ánh  cán cân thương mại hàng hóa có thặng dư. 

1.3. Nhập khẩu là gì? 

Nhập khẩu là một hoạt động của thương mại quốc tế, là quá trình trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia dựa trên nguyên tắc  ngang giá với các đồng tiền làm trung gian. Nó không phải là một hành vi thương mại đơn lẻ mà là một hệ thống các quan hệ thương mại trong một nền kinh tế có tổ chức bên trong và bên ngoài. 

  1.4. Thặng dư thương mại là gì? 

Nhập siêu là khái niệm dùng để chỉ tình trạng cán cân thương mại  nhỏ hơn 0 (không), khi  nhập khẩu lớn hơn xuất khẩu trong một thời gian nhất định, tức là nhập siêu. Nhập siêu hàng hóa xảy ra khi tổng giá trị hàng hóa nhập khẩu vượt quá tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu trong một thời kỳ nhất định, phản ánh cán cân thương mại hàng hóa bị thâm hụt. 

 1.5.Cán cân thương mại là gì?

 Cán cân thương mại là một bút toán tài khoản vãng lai của cán cân thanh toán quốc tế. Cán cân thương mại ghi lại sự phát triển của xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia trong một  thời kỳ nhất định cũng như sự khác biệt giữa chúng. Khi  chênh lệch  lớn hơn 0, cán cân thương mại bị thâm hụt. Khi  chênh lệch chính xác bằng 0, cán cân thương mại ở trạng thái cân bằng.  

 Khi cán cân thương mại thặng dư, xuất siêu ròng/thặng dư thương mại mang  giá trị dương. Khi cán cân thương mại  thâm hụt, xuất khẩu ròng/thặng dư thương mại  âm. Đây được gọi là thâm hụt thương mại. Từ đó, đưa ra các giải pháp  cải thiện  cán cân thương mại, giúp  nền kinh tế  phát triển. 

2. Tác động của thặng dư thương mại và thâm hụt thương mại đối với nền kinh tế 

 2.1.Xuất sắc 

 Xuất siêu tồn tại cả mặt tích cực và tiêu cực trong mối quan hệ kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Xuất siêu có tác động tích cực đến nền kinh tế đất nước như sau: 

 Đối với các nền kinh tế mới nổi sẽ giúp cải thiện cán cân thanh toán,  tăng dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá hối đoái và do đó khả năng can thiệp của các cơ quan, tổ chức  trở nên dễ dàng và tốt hơn. Nhờ số lượng thặng dư thương mại trong một thời kỳ, có thể đánh giá khả năng cạnh tranh của hàng hóa nước này với nước khác trên thị trường quốc tế.  Xuất siêu còn giúp thúc đẩy sản xuất trong nước phục vụ xuất khẩu, tức là trong điều kiện tích lũy tài sản và tiêu dùng cuối cùng ở  nước nhà thấp, tăng xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu sẽ có tác dụng “kích cung” - tức là  tăng sản xuất trong nước. 

  2.2. Thiếu hụt hoặc khuyết 

 Đối với những nước  chưa phát triển điều kiện sản xuất nguyên liệu chất lượng cao, việc nhập khẩu  nguyên liệu giúp các nước này thực hiện thành công chiến lược  công nghiệp hóa, hiện đại hóa hướng về xuất khẩu. . Khi nhập khẩu bằng  vốn ODA từ các tổ chức tài chính quốc tế, nó cũng nhanh chóng cải thiện  cơ sở hạ tầng, từ đó tạo điều kiện cho phát triển kinh tế.  Khi nhập khẩu các sản phẩm khoa học, hàng tiêu dùng, văn hóa giúp  nâng cao  sức sống phát triển nguồn nhân lực. 

 Với nguồn vốn từ đầu tư trực tiếp nước ngoài đã góp phần  đẩy nhanh tốc độ  tăng trưởng kinh tế, từ đó nâng cao đời sống xã hội.  Bên cạnh những tác động tích cực mà xuất siêu mang lại, nó cũng gây ra một số tác động tiêu cực trong nền kinh tế thị trường phát triển như hiện nay: 

 Nhập siêu là nhân tố tạo nên hiện tượng sùng ngoại của các dân tộc. Khi hàng hóa nhập  nhiều hơn xuất sẽ dẫn đến dư thừa hàng hóa, lãng phí nằm ngoài tầm kiểm soát của chính phủ. Hệ quả là hàng nội làm ra sẽ khó bán hơn hàng ngoại. 

 Hiện tượng này làm gia tăng nợ công: Nhập siêu thường xuyên dẫn đến tăng sử dụng ngoại tệ  dẫn đến  cạn kiệt nguồn ngoại tệ. Kéo dài thâm hụt thương mại sẽ dẫn đến nợ công của quốc gia đó tăng dần Nợ công hay nợ quốc gia là tổng giá trị số tiền mà chính quyền các cấp, từ trung ương đến địa phương, đi vay để tài trợ cho các khoản vay thâm hụt ngân sách.  Theo  một số  chuyên gia, thâm hụt thương mại cũng là một yếu tố đằng sau cuộc khủng hoảng. Điển hình là cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu “đắt đỏ” năm 2008: 10 nghìn tỷ USD bị cuốn trôi, 30 triệu người mất việc làm, 50 triệu người  lại rơi xuống dưới mức nghèo khổ. Không dừng lại ở đó, thâm hụt thương mại còn làm gia tăng thất nghiệp. Các quốc gia có thâm hụt thương mại cao hơn có tỷ lệ thất nghiệp cao hơn. Tuy nhiên, Hoa Kỳ và Trung Quốc là hai quốc gia có mức thâm hụt thương mại cao nhưng tỷ lệ thất nghiệp chỉ ở mức dưới 5%.  Khi tình trạng nhập siêu kéo dài, thị trường chứng khoán sẽ phải gánh những hậu quả vô cùng tai hại. Các nhà đầu tư sẽ nhận ra ít cơ hội đầu tư trong nước hơn và sẽ chuyển  sang các thị trường chứng khoán khác. Điều này làm giảm nhu cầu đối với thị trường vốn chủ sở hữu nhà và đẩy thị trường xuống thấp hơn nữa. 

 3. Xuất siêu hay nhập siêu đều tốt cho Việt Nam 

 3.1.Thực trạng nền kinh tế Việt Nam  

 Theo Tổng cục Thống kê, do xuất khẩu tăng nhiều hơn nhập khẩu nên trong tháng 7/2022, cán cân thương mại hàng hóa tiếp tục duy trì mức xuất siêu 764 triệu USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2021. Xuất khẩu ước đạt 30,3 tỷ USD , tăng 3,4%. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, mức xuất siêu  còn thấp, thiếu  bền vững, nguy cơ nhập siêu vẫn  hiện hữu, tác động tiêu cực đến nền kinh tế:  nợ ngoại tệ, lạm phát… 

 3.2. Xuất siêu hay nhập siêu tốt cho Việt Nam?  

Từ thực trạng  có thể thấy, xuất siêu là mục tiêu Việt Nam theo đuổi, tuy nhiên mức xuất siêu hiện nay còn thấp nên cần đẩy nhanh công nghiệp hỗ trợ, hạn chế tối đa gia công, lắp ráp để giảm chi phí nhập khẩu. Đồng thời, cần có giải pháp đối phó với việc đồng USD tăng giá, khuyến khích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp an toàn, thích ứng  linh hoạt, kiểm soát tốt dịch bệnh để duy trì và mở rộng sản xuất kinh doanh, bắt kịp  đà phục hồi và  xu thế phát triển mới của quốc tế, sẵn sàng đối mặt với đại dịch trước các rủi ro. : chiến tranh thương mại và xu hướng gia tăng các hàng rào bảo hộ mậu dịch phi thuế quan tại nhiều khu vực của thị trường chính. 

 3.3. Giải pháp  hạn chế nhập siêu và phát triển xuất siêu ở Việt Nam 

 Hạn chế nhập siêu tức là tăng cường thúc đẩy sản xuất, thắt chặt nhập khẩu. 

  Một số giải pháp nhằm gia tăng thặng dư thương mại như: 

 Chuyển dịch cơ cấu hàng hóa xuất khẩu theo hướng  tăng tỷ trọng hàng công nghiệp chế biến, có lợi thế về lao động và công nghệ để tăng  quy mô, đồng thời vượt nhanh  phát triển các ngành sản xuất dựa trên công nghệ cao để gia tăng giá trị . Giảm  chi phí kinh doanh, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ.  Đẩy mạnh cải cách  doanh nghiệp, trước hết là  doanh nghiệp nhà nước. Có  chính sách  tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển của doanh nghiệp, bằng cách tháo gỡ những cản trở hạn chế hoạt động thương mại của doanh nghiệp.  Giải pháp thu hẹp nhập siêu: 

 Hoàn thiện danh mục biểu thuế nhập khẩu tương thích với danh mục hải quan của Tổ chức Hải quan thế giới.  Hoàn thiện và xây dựng hệ thống tiêu chuẩn về công nghệ nhập khẩu sử dụng các tiêu chuẩn về môi trường,  an toàn thực phẩm,  IOS để hạn chế nhập khẩu công nghệ lạc hậu, công nghệ cũ, hàng nhập khẩu không sạch.  Trên đây là toàn văn bài viết của ACC GROUP về vấn đề nhập siêu, xuất siêu và  những tác động của nó đối với nền kinh tế. Hi vọng bài viết  đã cung cấp cho  bạn  những kiến ​​thức hữu ích. Xin chân thành cảm ơn!