Nguyên tắc tập trung dân chủ bộ máy nhà nước

Nguyên tắc tập trung dân chủ đã được ghi nhận tại Khoản 1 Điều 8 Hiến pháp 2013. Đây là nguyên tắc bắt buộc trong tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương nhằm chỉ đạo, lãnh đạo chính quyền địa phương. cấp dưới vừa phải mở rộng dân chủ, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của cấp dưới.

Đối với tỉnh Kon Tum, nguyên tắc tập trung dân chủ được thể hiện rõ nét cả trong tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính Nhà nước.
Về tổ chức, nguyên tắc tập quyền thể hiện ở việc nhân dân bầu ra những người đại diện cho mình trong các cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương - hội đồng nhân dân các cấp. Cơ quan quyền lực nhà nước bầu ra ủy ban nhân dân các cấp là cơ quan hành chính nhà nước; xây dựng pháp luật về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước. Nguyên tắc dân chủ thể hiện ở chỗ UBND tỉnh phát huy dân chủ thông qua huy động tính chủ động, sáng tạo trong việc thực hiện các quyết định của các cấp ở địa phương.
Những vấn đề quan trọng liên quan đến tổ chức bộ máy, tổ chức và cán bộ của các cơ quan nhà nước cần được thảo luận tập thể, hoặc Hội đồng nhân dân xem xét và bầu theo thẩm quyền, hoặc các thành viên được bầu. UBND (có thể hội nghị công khai), quyết định theo đa số.
Đó cũng là biểu hiện của sự tập trung thống nhất ý kiến, dân chủ trong lấy ý kiến ​​và quyết định cuối cùng.

Về điều hành, nguyên tắc tập trung hóa thể hiện ở chỗ mọi yêu cầu, mệnh lệnh của cấp trên, trung ương đưa ra thì cấp dưới, địa phương phải chấp hành. Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026, khóa XV đến nay, HĐND tỉnh đã tổ chức 4 kỳ họp thường kỳ và 5 kỳ họp chuyên đề, ban hành 197 nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương, trong đó có nhiều nghị quyết quy phạm pháp luật, tạo bước chuyển biến quan trọng. động lực thúc đẩy phát triển kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội.
Nhiều nghị quyết đã phát huy hiệu quả, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội như nghị quyết về chính sách hỗ trợ phát triển giáo dục; phát triển ngành du lịch; cách bố trí đơn vị hành chính; hỗ trợ cho giám đốc điều hành, công chức và người làm việc bán thời gian.
Thực hiện nghị quyết của HĐND tỉnh, UBND tỉnh Kon Tum thực hiện tốt vai trò là cơ quan bảo vệ pháp luật ở địa phương, triển khai thực hiện nhanh chóng, có hiệu quả nghị quyết của HĐND tỉnh, chỉ tập trung lãnh đạo, xử lý nhanh những vấn đề bức xúc, từ đó quản lý phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Nguyên tắc tập trung còn thể hiện ở chỗ trong hoạt động, các cơ quan hành chính nhà nước luôn chịu sự chỉ đạo, giám sát của cơ quan quyền lực nhà nước và chịu trách nhiệm báo cáo hoạt động của mình với cơ quan nhà nước cùng cấp.
Nguyên tắc dân chủ phổ biến thể hiện ở việc UBND tỉnh trao quyền chủ động, sáng tạo cho các cơ quan hành chính nhà nước trong việc chỉ đạo việc thi hành Hiến pháp, luật và các văn bản khác của các cơ quan quyền lực nhà nước. . Tạo điều kiện thuận lợi cần thiết để các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ. Điều này thể hiện ở chỗ: UBND tỉnh ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện các văn bản chính sách của Chính phủ và các Bộ nhằm đảm bảo hoạt động của hệ thống cơ quan hành chính nhà nước, theo đúng quy định của pháp luật. nguyện vọng, lợi ích của người lao động, bảo đảm sự tập trung quyền lực vào tay cơ quan quyền lực, cơ quan do nhân dân bầu ra và chịu trách nhiệm trước nhân dân.
Mặt khác, Uỷ ban nhân dân cấp trên cũng tôn trọng ý kiến ​​của Uỷ ban nhân dân cấp dưới về tổ chức, hoạt động và những vấn đề khác trong quản lý hành chính nhà nước. Chấp hành mệnh lệnh không có nghĩa là phục tùng tuyệt đối, vô điều kiện mà là tuân theo mệnh lệnh hợp pháp trên cơ sở các quy định của pháp luật. Có như vậy mới khắc phục được tình trạng quan liêu, áp đặt, mất tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của địa phương và cấp dưới. Các vấn đề quan trọng của địa phương đều được HĐND thông qua, nhiều vấn đề được đưa ra lấy ý kiến ​​nhân dân trước khi quyết định như công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng dự án khu du lịch Đăk Rơ Wa (thị xã Kon Tum); công trình thủy điện trên sông Đăk Bla…

Tuy nhiên, trong tổ chức thực hiện, có lúc còn thiếu hài hòa, khoa học giữa hai mặt “dân chủ” và “tập trung” trong hoạt động lãnh đạo, quản lý. Ở một số cơ quan, đơn vị, phát huy dân chủ chưa đi đôi với kỷ luật, dẫn đến buông lỏng kỷ luật, phát ngôn và làm tùy tiện, chấp hành kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước thiếu nghiêm minh.

Vẫn còn nhiều trường hợp quyết định theo đa số chưa phản ánh đúng bản chất của nguyên tắc tập trung dân chủ. Trong trường hợp này, các cuộc họp lấy ý kiến ​​thường không mang tính phản biện, có xu hướng “theo hướng” của thiểu số.
Áp dụng nguyên tắc tập trung dân chủ một cách máy móc, không ghi nhận hoặc ủng hộ ý kiến ​​xây dựng của thiểu số. Có tình trạng ra quyết định tập thể nhưng bỏ qua ý kiến ​​của thiểu số, dù đó có thể là ý kiến ​​hay, giúp tháo gỡ những vướng mắc và mang lại sự phát triển.
Để phát huy đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, cần tập trung xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; Trong đó, lựa chọn, tổ chức cấp ủy lãnh đạo, lãnh đạo cơ quan, đơn vị có phẩm chất, năng lực tốt, thực sự là tấm gương tiêu biểu về bản lĩnh chính trị và đạo đức, lối sống trong cơ quan. , đơn vị.
Phải coi trọng vai trò của tập thể và coi trọng vai trò, trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu; phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp dưới và sự chỉ đạo thống nhất, tập trung của cấp trên; Quyết định thuộc về đa số nhưng phải lắng nghe ý kiến ​​của thiểu số.
Tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong cơ quan lãnh đạo của đảng, cơ quan quản lý nhà nước.
Hoàn thiện các quy định, chế tài xử lý kỷ luật cán bộ, đảng viên, cấp ủy, cơ quan, đơn vị vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm và công bố công khai kết quả xử lý của cơ quan pháp luật và danh tính người vi phạm.
Ngoài các biện pháp răn đe, xử lý vi phạm, cũng cần có những hình thức kịp thời động viên, khuyến khích những cá nhân, tập thể thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ trong hoạt động lãnh đạo, quản lý. .