Nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng là gì? Những trường hợp nào đảng viên dự đại hội đảng viên không được tham gia biểu quyết thông qua nghị quyết của đảng bộ cơ quan chủ quản? - Câu hỏi của anh Khải (Vĩnh Long)
1. Nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng là gì?
Theo Điều 9 Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam 2011 quy định như sau:
Điều 9. Đảng Cộng sản Việt Nam được tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Nội dung cơ bản của nguyên tắc này như sau:
- Cơ quan lãnh đạo của Đảng các cấp do bầu cử thành lập và thực hiện theo chế độ lãnh đạo tập thể, cá nhân chịu trách nhiệm.
- Cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng là Đại hội đại biểu toàn quốc. Cơ quan lãnh đạo ở mỗi cấp là đại hội đại biểu hoặc đại hội đảng viên. Giữa hai kỳ đại hội, cơ quan lãnh đạo của Đảng là Ban Chấp hành Trung ương, ở mỗi cấp là ban chấp hành chi bộ và chi bộ (gọi là Đảng bộ).
- Cấp ủy các cấp báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước đại hội cùng cấp, cấp ủy cấp trên và cấp dưới; định kỳ thông báo tình hình hoạt động của mình cho các tổ chức đảng trực thuộc, tiến hành tự phê bình và phê bình.
- Tổ chức đảng và đảng viên phải chấp hành nghị quyết của đảng. Thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, cá nhân phục tùng tổ chức, tổ chức của toàn Đảng phục tùng Đại hội đại biểu toàn quốc và Trung ương.
- Nghị quyết của cơ quan lãnh đạo của Đảng chỉ có giá trị khi được quá nửa số thành viên của cơ quan này tán thành. Trước khi biểu quyết, mỗi thành viên được quyền phát biểu ý kiến của mình. Đảng viên có quan điểm thiểu số có quyền bảo lưu và báo cáo với cấp ủy cấp trên cho đến trước Đại hội đại biểu toàn quốc, nhưng phải nghiêm chỉnh chấp hành nghị quyết, không được phổ biến những quan điểm trái với nghị quyết của đảng. Cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, xem xét nội dung kiến nghị này; không phân biệt đối xử với những đảng viên có quan điểm thiểu số.
- Tổ chức đảng quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền nhưng không được trái với nguyên tắc, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nghị quyết của cấp trên. Theo đó, nguyên tắc tập trung dân chủ có nội dung cơ bản như sau:
- Cơ quan lãnh đạo của Đảng các cấp do bầu cử thành lập, chịu sự lãnh đạo tập thể và chịu trách nhiệm cá nhân.
- Cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng là Đại hội đại biểu toàn quốc. Cơ quan lãnh đạo ở mỗi cấp là đại hội đại biểu hoặc đại hội đảng viên. Giữa hai kỳ đại hội, cơ quan lãnh đạo của Đảng là Ban Chấp hành Trung ương, ở mỗi cấp là ban chấp hành chi bộ và chi bộ (gọi là Đảng bộ).
- Cấp uỷ các cấp báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước đại hội cùng cấp và cấp uỷ cấp trên và cấp dưới; định kỳ thông báo tình hình hoạt động của mình cho các tổ chức đảng trực thuộc, tiến hành tự phê bình và phê bình.
- Tổ chức đảng và đảng viên phải chấp hành nghị quyết của đảng. Thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, cá nhân phục tùng tổ chức, tổ chức của toàn Đảng phục tùng Đại hội đại biểu toàn quốc và Ban Chấp hành Trung ương.
- Nghị quyết của cơ quan lãnh đạo của Đảng chỉ có giá trị khi được quá nửa số thành viên của cơ quan này tán thành. Trước khi biểu quyết, mỗi thành viên được quyền phát biểu ý kiến của mình. Đảng viên có quan điểm thiểu số có quyền bảo lưu và báo cáo với cấp ủy cấp trên cho đến trước Đại hội đại biểu toàn quốc, nhưng phải nghiêm chỉnh chấp hành nghị quyết, không được phổ biến những quan điểm trái với nghị quyết của đảng. Cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, xem xét nội dung kiến nghị này; không phân biệt đối xử với những đảng viên có quan điểm thiểu số.
- Tổ chức đảng quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền nhưng không được trái với nguyên tắc, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nghị quyết của cấp trên.
2.Cấp uỷ các cấp thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ thông qua kiểm điểm đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết đại hội cần đáp ứng những yêu cầu gì?
Theo khoản 9.2 Điều 9 Quy định 24-QĐ/TW năm 2021 quy định về thực hiện nguyên tắc tự phê bình và phê bình như sau:
Hằng năm, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ban thường vụ cấp uỷ từ cấp trên cơ sở và tương đương trở lên, cấp uỷ cấp cơ sở, đảng đoàn, ban cán sự đảng, lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể, cấp uỷ viên các cấp và đảng viên phải tự phê bình và phê bình tập thể, cá nhân, kiểm điểm trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên; có kế hoạch, biện pháp phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế, khuyết điểm.
Cuối nhiệm kỳ đại hội, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cấp uỷ, ban thường vụ cấp uỷ, uỷ ban kiểm tra, đảng đoàn, ban cán sự đảng, cấp uỷ viên các cấp, uỷ viên đảng đoàn, ban cán sự đảng, lãnh đạo các cơ quan tham mưu, giúp việc của Ban Chấp hành Trung ương và của cấp uỷ các cấp phải tiến hành tự phê bình và phê bình gắn với kiểm điểm đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết đại hội.
Việc kiểm điểm thực hiện theo quy định của Bộ Chính trị và bảo đảm yêu cầu sau:
- Báo cáo kiểm điểm của cấp uỷ phải lấy ý kiến đóng góp của cấp uỷ cấp dưới trực tiếp, của đảng đoàn, ban cán sự đảng và của lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể cùng cấp, phải có ý kiến của cấp uỷ cấp trên trực tiếp.
- Báo cáo kiểm điểm của đảng đoàn, ban cán sự đảng, uỷ ban kiểm tra và lãnh đạo ban, ngành, đoàn thể phải lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan chuyên môn, đảng uỷ cơ quan và của cấp uỷ cùng cấp.
- Cấp uỷ cấp trên gợi ý cho cá nhân và tập thể cấp uỷ của cơ quan, tổ chức đảng cấp dưới trực tiếp những nội dung cần làm rõ khi kiểm điểm, tự phê bình và phê bình:
Đối với cá nhân cấp uỷ viên, uỷ viên ban thường vụ cấp uỷ, uỷ viên đảng đoàn, ban cán sự đảng, uỷ viên uỷ ban kiểm tra phải đi sâu kiểm điểm về trách nhiệm chính trị, mức độ phấn đấu hoàn thành công việc được giao và những vấn đề khác có liên quan đến trách nhiệm cá nhân; về giữ gìn phẩm chất cá nhân (tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, quan liêu) và thực hiện các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.
Đối với tập thể cấp uỷ, ban thường vụ cấp uỷ, uỷ ban kiểm tra của cấp uỷ, đảng đoàn, ban cán sự đảng phải kiểm điểm về việc chấp hành nghị quyết, chỉ thị, quy định, hướng dẫn, kết luận của Đảng, của cấp uỷ cấp trên; việc đề ra và kết quả tổ chức thực hiện nghị quyết, chỉ thị, quy định, hướng dẫn, kết luận của cấp mình; về xây dựng và thực hiện quy chế làm việc; về xây dựng nội bộ đoàn kết, trong sạch, vững mạnh; về quản lý tài chính ngân sách, quản lý đất đai… và các lĩnh vực có liên quan; về lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng và giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Thường trực cấp uỷ cấp trên có trách nhiệm tổng hợp, phân tích, chọn lọc các vấn đề để đưa xuống các tổ chức đảng, cấp uỷ cấp dưới gợi ý cho tập thể và cá nhân tự phê bình và phê bình.
- Tổ chức lấy ý kiến đóng góp của Mặt trận Tổ quốc, ban chấp hành các đoàn thể chính trị - xã hội, Hội đồng nhân dân cùng cấp, phát huy vai trò giám sát, góp ý kiến xây dựng Đảng của nhân dân.
3.Trường hợp nào đảng viên của đại hội đảng viên không được tham gia tán thành nghị quyết của các cơ quan lãnh đạo của Đảng? Theo điểm 9.3.2 khoản 9.3 điều 9 quy định 24-QĐ/TW năm 2021 quy định như sau:
- Điều 9: Một số quy định liên quan đến việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ
... 9.3. (Khoản 5): Nguyên tắc “Nghị quyết của cơ quan lãnh đạo của Đảng chỉ có giá trị khi có quá nửa số thành viên của cơ quan này tán thành” được cụ thể hóa như sau:
9.3.1. Số lượng đại biểu của đại hội là tổng số đại biểu được triệu tập chính thức có đủ điều kiện dự họp (không kể số đại biểu cấp triệu tập vắng mặt trong thời gian đại hội và số đại biểu
9.3.2 Số lượng đại biểu dự họp). thành viên dự đại hội đảng viên và đại hội đảng viên là tổng số đảng viên chính thức trong một chi bộ, chi bộ được triệu tập (trừ số đảng viên được giới thiệu tạm thời sinh hoạt ở đảng bộ khác và đã đã vào đảng) sinh hoạt đảng mà không có mặt tại đại hội (nếu đảng viên đó có mặt tại đại hội, hội nghị đảng viên, tham gia bầu cử, biểu quyết thì vẫn được tính), số đảng viên bị đình chỉ sinh hoạt đảng, bị khởi tố, truy tố, bắt tạm giam, đảng viên chính thức vắng mặt trong thời gian diễn ra đại hội có lý do chính đáng được cấp ủy triệu tập đại hội đồng ý). ... Theo đó, những trường hợp sau đây đảng viên dự đại hội đảng bộ không được tham gia biểu quyết thông qua nghị quyết của các cơ quan đảng lớn, cụ thể:
- Đảng viên được giới thiệu tạm thời sinh hoạt ở đảng bộ khác và đảng viên đã được miễn sinh hoạt đảng không có mặt tại đại hội (nếu đảng viên đó có mặt tại đại hội, tại hội nghị đảng viên; tham gia bỏ phiếu, phiếu bầu luôn được tính),
- Đảng viên bị đình chỉ sinh hoạt Đảng, bị khởi tố, truy tố, tạm giam,
- Đảng viên chính thức vắng mặt trong thời gian diễn ra đại hội có lý do chính đáng được cấp uỷ triệu tập đại hội đồng ý.
Nội dung bài viết:
Bình luận