Kế toán quá trình sản xuất là một hoạt động vô cùng quan trọng trong hệ thống kinh tế, đóng vai trò chủ yếu trong việc tạo ra tài sản mới phục vụ cho xã hội. Hoạt động này chỉ tồn tại và được thực hiện trong các doanh nghiệp sản xuất, nơi mà quá trình chuyển đổi các nguyên liệu, công cụ, và lao động thành sản phẩm cuối cùng diễn ra.
1. Khái niệm về kế toán tổng hợp quá trình sản xuất
Trước khi tìm hiểu về sơ đồ kế toán tổng hợp quá trình sản xuất thì bạn cần phải tìm hiểu rõ về các khái niệm sau:
Quá trình sản xuất: Là quá trình từ nguyên vật liệu đầu vào, được nhân công trực tiếp, gián tiếp tiến hành sản xuất để hình thành nên sản phẩm, dịch vụ xuất ra. Quá trình sản xuất có thể diễn ra nhiều công đoạn khác nhau, đòi hỏi kế toán cần sát sao và chi tiết ở từng khâu.
Kế toán quá trình sản xuất: Là người thực hiện hạch toán và tính toán ra giá trị kinh tế của sản phẩm, dịch vụ hoàn thành.
Để xác định được giá trị này kế toán cần có một quá trình tập hợp chi phí sản xuất ở từng công đoạn để hình thành nên sản phẩm. Và đòi hỏi phải tập hợp đúng và đủ để tính toán được chính xác giá trị của mỗi sản phẩm, dịch vụ xuất ra.
Về cơ sở để xác định các loại chi phí thì dựa theo các yếu cố cấu thành nên sản phẩm hoàn thành thì cơ sở để xác định là:
- Nguyên vật liệu trực tiếp: là toàn bộ các chi phí về nguyên liệu, vật liệu chính, phụ, nhiên liệu trực tiếp sử dụng để tạo ra sản phẩm.
- Nhân công trực tiếp: là khoản chi phí phải trả cho người trực tiếp thực hiện quá trình sản xuất, chế tạo để hình thành nên sản phẩm.
- Chi phí sản xuất chung: là chi phí phát sinh ở phân xưởng sản xuất: quản lý phân xưởng, chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí điện, nước ở phân xưởng…
Hiểu rõ được quá trình sản xuất cũng như cơ sở để xác định các loại chi phí, sẽ giúp cho kế toán tổng hợp sản xuất hiểu được phạm vi và tính chất công việc của mình.
2. Các tài khoản sử dụng chủ yếu trong hạch toán
Hiện nay, các doanh nghiệp đang áp dụng chủ yếu theo phương pháp hạch toán: Theo Thông tư 200 và Thông tư 133. Mỗi một thông tư sẽ có một hệ thống tài khoản khác nhau. Chính vì vậy mà các tài khoản sử dụng trong hạch toán quá trình sản xuất cũng khác nhau theo mỗi Thông tư áp dụng. Cụ thể:
| Nội dung tài khoản | Số TK theo Thông tư 200 | Số TK theo Thông tư 133 |
| Tiền mặt | TK 111 | TK 111 |
| Tiền gửi ngân hàng | TK 112 | TK 112 |
| Chi phí trả trước | TK 142 | TK 142 |
| Nguyên vật liệu | TK 152 | Tk 152 |
| Công cụ, dụng cụ | TK 153, có 4 tài khoản cấp 2:TK 1531: CCDC
TK 1532: Bao bì luân chuyển TK 1533: Đồ dùng cho thuê TK 1534: Thiết bị, phụ tùng thay thế |
TK 153, không có TK cấp 2 |
| Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang | TK 154 | TK 154 |
| Thành phẩm | TK 155 | TK 155 |
| Hao mòn TSCĐ | TK 214 | TK 214 |
| Phải trả công nhân viên | TK 334, có 2 tài khoản cấp 2TK 3341: Phải trả công nhân viên
TK 3348: Phải trả lao động khác |
TK 334, không có TK cấp 2 |
| Chi phí phải trả | TK 335 | TK 335 |
| Phải trả phải nộp khác | TK 338, có TK cấp 2TK 3382: Kinh phí công đoàn
TK 3383: Bảo hiểm xã hội TK 3384: Bảo hiểm y tế Tk 3386: Bảo hiểm thất nghiệp |
TK 338, có TK cấp 2TK 3382: Kinh phí công đoàn
TK 3383: Bảo hiểm xã hội TK 3384: Bảo hiểm y tế Tk 3385: Bảo hiểm thất nghiệp |
| Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp | TK 621 | TK 154 |
| Chi phí nhân công trực tiếp | TK 622 | TK 154 |
| Chi phí sản xuất chung | TK 627 | TK 154 |
Trên đây, là bảng hệ thống tài khoản sử dụng chủ yếu trong kế toán tổng hợp quá trình sản xuất theo 2 Thông tư. Kế toán cần nắm rõ và áp dụng hạch toán theo đúng Thông tư mà doanh nghiệp đã lựa chọn và phải có sự thống nhất trong niên độ kế toán.
3. Cách định khoản một số nghiệp vụ chủ yếu
Các nghiệp vụ cơ bản trong quá trình hạch toán tổng hợp quá trình sản xuất kinh doanh phải được định khoản theo đúng Thông tư mà doanh nghiệp áp dụng
Tương ứng với hai hình thức áp dụng là theo Thông tư 200 và Thông tư 133 thì cách hạch toán nghiệp vụ kế toán tổng hợp quá trình sản xuất cũng có những sự khác nhau. Cụ thể:
| Nội dung | Định khoản theo Thông tư 200 | Định khoản theo Thông tư 133 |
| 1. Khi xuất nguyên vật liệu để sản xuất | Nợ Tk 621: Chi phí NVL trực tiếpCó TK 152: Nguyên, vật liệu | Nợ Tk 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó TK 152: Nguyên, vật liệu |
| 2. Xuất nguyên vật liệu cho phân xưởng sản xuất hay phục vụ quản lý | Nợ Tk 627: Chi phí NVL trực tiếpCó TK 152: Nguyên, vật liệu | Nợ Tk 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó TK 152: Nguyên, vật liệu |
| 3. Tính ra tiền lương phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất và công nhân quản lý phân xưởng | Nợ TK 622: Chi phí nhân công trực tiếpNợ TK 627: Chi phí sản xuất chung
Có TK 334: Phải trả nhân viên |
Nợ TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó TK 334: Phải trả nhân viên |
| 4. Trích bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp, công đoàn phân bổ vào chi phí sản xuất kinh doanh | Nợ TK 622: Chi phí nhân công trực tiếpNợ TK 627: Chi phí sản xuất chung
Có TK 334: Phải trả nhân viên |
Nợ TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó TK 334: Phải trả nhân viên |
| 5. Xuất công cu dụng cụ cho phân xưởng sản xuất | Nợ TK 627: Chi phí sản xuất chungCó Tk 153: Công cụ dụng cụ
Có thể hạch toán theo các TK cấp 2 |
Nợ TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó Tk 153: Công cụ dụng cụ
Không có TK cấp 2 |
| 6. Nếu công cụ, dụng cụ có giá trị lớn cần phải phân bổ vào nhiều kỳ | a, Nợ Tk 242 – Chi phí trả trướcCó TK 153: Công cụ dụng cụ (nguyên giá)
b, Phân bổ trong kỳ Nợ TK 627: Chi phí sản xuất chung Có Tk 242: Chi phí trả trước (theo mức phân bổ trong kỳ) |
a, Nợ Tk 242 – Chi phí trả trướcCó TK 153: Công cụ dụng cụ (nguyên giá)
b, Phân bổ trong kỳ Nợ TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Có Tk 242: Chi phí trả trước (theo mức phân bổ trong kỳ) |
| 7. Khấu hao tài sản cố định ở phân xưởng sản xuất | Nợ TK 627: Chi phí sản xuất chungCó Tk 214: Hao mòn TSCĐ | Nợ TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó Tk 214: Hao mòn TSCĐ |
| 8. Các chi phí có liên quan gián tiếp đến quá trình sản xuất: điện, nước, sửa chữa TSCĐ… | Nợ TK 627: Chi phí sản xuất chungCó Tk 111, 112, 331 | Nợ TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó Tk 111, 112, 331 |
| 9. Thực hiện trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân sản xuất trực tiếp, công nhân quản lý phân xưởng | Nợ TK 622: Nhân công trực tiếpNợ Tk 627: Chi phí sản xuất chung
Có TK 335: Chi phí trả trước |
Nợ TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó TK 335: Chi phí trả trước |
| 10. Trích trước chi phí sửa chữa lớn TSCĐ đang dùng trong phân xưởng | Nợ Tk 627: Chi phí sản xuất chungCó TK 335: Chi phí trả trước | Nợ TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó TK 335: Chi phí trả trước |
| 11. Cuối kỳ kết chuyển các chi phí sang tài khoản chi phí SXKD dở dang để tổng hợp quá trình sản xuất và tính giá thành | Nợ TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dangCó TK 621
Có TK 622 Có TK 627 |
Không cần thực hiện bút toán kết chuyển |
| 12. Nếu có phế liệu thu hồi và nhập kho | Nợ TK 152: Nguyên vật liệuCó TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang | Nợ TK 152: Nguyên vật liệuCó TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang |
| 13. Giá thành của những sản phẩm hoàn thành nhập kho trong kỳ | Nợ TK 155: Thành phẩmCó TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang | Nợ TK 155: Thành phẩmCó TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang |
| 14. Nếu sản phẩm hoàn thành tiến hành xuất bán, không nhập kho | Nợ TK 632: giá vốn hàng bánCó TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang | Nợ TK 632: giá vốn hàng bánCó TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang |
Trên đây là những định khoản cơ bản trong quá trình hạch toán tổng hợp quá trình sản xuất kinh doanh. Mỗi một doanh nghiệp phụ thuộc vào đặc thù nghề nghiệp và quản lý mà có những nghiệp vụ khác nhau, song đều phải tuân theo quy định của Luật kế toán cũng như đúng theo Thông tư đang áp dụng.
3. Mọi người cùng hỏi/ Câu hỏi thường gặp
Làm thế nào để bạn phân tích một bảng cân đối kế toán?
Bảng cân đối kế toán của một công ty có thể được đánh giá bằng ba loại thước đo chất lượng đầu tư chính: vốn lưu động hoặc thanh khoản ngắn hạn, hiệu suất tài sản và cơ cấu vốn hóa.
Hệ số khả năng thanh toán là gì?
Đâу lầ các hệ ѕố thanh khoản của doanh nghiệp, có chức năng phản ánh năng lực tài chính của doanh nghiệp có đáp ứng được nhu cầu thanh toán các khoản nợ haу không.
Ý nghĩa của tỷ lệ các khoản phải thu so với các khoản phải trả là gì?
Hệ ѕố nàу thể hiện tỷ lệ giữa ᴠốn chiếm dụng ᴠà ᴠốn bị chiếm dụng của doanh nghiệp. Nếu tỷ lệ nàу cao hơn 100% thì đồng nghĩa ᴠới ᴠiệc doanh nghiệp chiếm dụng ᴠốn nhiều hơn là bị chiếm dụng, ᴠà ngược lại.
Nội dung bài viết:
Bình luận