Người giám hộ có phải là người đại diện không?

Pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam không có chế định người giám hộ. Người giám hộ không phải là người tham gia tố tụng trong vụ án hình sự. Tuy nhiên, pháp luật có quy định người giám hộ có thể là người đại diện của người tham gia tố tụng dưới 18 tuổi. Vậy người giám hộ ó phải là người đại diện không? Hãy cùng ACC tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây!

Người giám hộ có phải là người đại diện không?

1. Quy định về giám hộ

Giám hộ là gì?

Theo quy định Điều 46 Bộ luật Dân sự 2015, giám hộ là việc cá nhân, pháp nhân được luật quy định, được Ủy ban nhân dân cấp xã cử, được Tòa án chỉ định hoặc được quy định tại khoản 2 Điều 48 của Bộ luật này (sau đây gọi chung là người giám hộ) để thực hiện việc chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi (sau đây gọi chung là người được giám hộ).

Trường hợp giám hộ cho người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi thì phải được sự đồng ý của người đó nếu họ có năng lực thể hiện ý chí của mình tại thời điểm yêu cầu.

Việc giám hộ phải được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về hộ tịch. Người giám hộ đương nhiên mà không đăng ký việc giám hộ thì vẫn phải thực hiện nghĩa vụ của người giám hộ.

Ai là người được giám hộ?

Theo quy định Điều 47 Bộ luật Dân sự 2015, người được giám hộ bao gồm:

• Người chưa thành niên không còn cha, mẹ hoặc không xác định được cha, mẹ;

• Người chưa thành niên có cha, mẹ nhưng cha, mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự; cha, mẹ đều có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; cha, mẹ đều bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; cha, mẹ đều bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con; cha, mẹ đều không có điều kiện chăm sóc, giáo dục con và có yêu cầu người giám hộ;

• Người mất năng lực hành vi dân sự;

• Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

Quy định về người giám hộ

Theo quy định Điều 49 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân có đủ các điều kiện sau đây có thể làm người giám hộ:

• Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

• Có tư cách đạo đức tốt và các điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.

• Không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc người bị kết án nhưng chưa được xoá án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác.

• Không phải là người bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con chưa thành niên.

Theo quy định Điều 50 Bộ luật Dân sự 2015, pháp nhân có đủ các điều kiện sau đây có thể làm người giám hộ:

• Có năng lực pháp luật dân sự phù hợp với việc giám hộ.

• Có điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.

2. Quy định về người đại diện

Đại diện là gì?

Theo quy định Điều 134 Bộ luật Dân sự 2015, đại diện là việc cá nhân, pháp nhân (sau đây gọi chung là người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của cá nhân hoặc pháp nhân khác (sau đây gọi chung là người được đại diện) xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.

Cá nhân, pháp nhân có thể xác lập, thực hiện giao dịch dân sự thông qua người đại diện. Cá nhân không được để người khác đại diện cho mình nếu pháp luật quy định họ phải tự mình xác lập, thực hiện giao dịch đó.

Trường hợp pháp luật quy định thì người đại diện phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập, thực hiện.

Đại diện theo pháp luật

Theo Điều 136 Bộ luật Dân sự 2015, đại diện theo pháp luật của cá nhân được quy định như sau:

• Cha, mẹ đối với con chưa thành niên.

• Người giám hộ đối với người được giám hộ. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.

• Người do Tòa án chỉ định trong trường hợp không xác định được người đại diện quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.

• Người do Tòa án chỉ định đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Theo Điều 137 Bộ luật Dân sự 2015, đại diện theo pháp luật của pháp nhân được quy định như sau: người đại diện theo pháp luật của pháp nhân bao gồm:

• Người được pháp nhân chỉ định theo điều lệ;

• Người có thẩm quyền đại diện theo quy định của pháp luật;

• Người do Tòa án chỉ định trong quá trình tố tụng tại Tòa án.

Đại diện theo ủy quyền

Theo Điều 138 Bộ luật Dân sự 2015, đại diện theo ủy quyền được quy định như sau:

• Cá nhân, pháp nhân có thể ủy quyền cho cá nhân, pháp nhân khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.

• Các thành viên hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân có thể thỏa thuận cử cá nhân, pháp nhân khác đại diện theo ủy quyền xác lập, thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản chung của các thành viên hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân.
• Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể là người đại diện theo ủy quyền, trừ trường hợp pháp luật quy định giao dịch dân sự phải do người từ đủ mười tám tuổi trở lên xác lập, thực hiện.

3. Người giám hộ là người đại diện?

Căn cứ xác lập

• Đối với giám hộ: Phải được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về hộ tịch.

• Đối với đại diện: Quyền đại diện được xác lập theo ủy quyền; theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, theo điều lệ của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.

Về phạm vi thực hiện

Đối với người giám hộ:

• Sử dụng tài sản của người được giám hộ để chăm sóc, chi dùng cho những nhu cầu thiết yếu của người được giám hộ;

• Được thanh toán các chi phí hợp lý cho việc quản lý tài sản của người được giám hộ;

• Đại diện cho người được giám hộ trong việc xác lập, thực hiện giao dịch dân sự và thực hiện các quyền khác theo quy định của pháp luật nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.

Đối với đại diện: Người đại diện chỉ được xác lập, thực hiện giao dịch dân sự trong phạm vi đại diện theo căn cứ sau đây:

• Quyết định của cơ quan có thẩm quyền;

• Điều lệ của pháp nhân;

• Nội dung ủy quyền;

• Quy định khác của pháp luật.

Như vậy, điểm khác nhau cơ bản của người giám hộ và người đại diện là:

•  Người giám hộ là cá nhân, tổ chức được pháp luật quy định hoặc được cử để thực hiện việc chăm sóc và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự .

• Người đại diện là  một người nhân danh và vì lợi ích của người khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự trong phạm vi đại diện của mình.

Trong một số trường hợp nhất định, người giám hộ chính là người đại diện. Ví dụ: Cha mẹ là người giám hộ của con chưa thành niên, khi con được tặng cho một căn nhà thì cha mẹ là người đại diện ký tên vào hợp đồng tặng cho nhà.

Trên đây là các thông tin về Người giám hộ có phải là người đại diện không? mà ACC cung cấp tới quý bạn đọc Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào cần hỗ trợ về vấn đề trên vui lòng liên hệ với Công ty Luật ACC của chúng tôi. Công ty Luật ACC luôn cam kết sẽ đưa ra nhưng hỗ trợ tư vấn về pháp lý nhanh chóng và có hiệu quả nhất. Xin chân thành cảm ơn quý bạn đọc.