Đi nghĩa vụ quân sự có cần bằng cấp 3 không?

Tháng 11 này, nhiều địa phương trên cả nước đang tiến hành khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự. Cùng với đó, Luật Việt Nam cũng nhận được nhiều câu hỏi của bạn đọc về việc có nên thực hiện nghĩa vụ quân sự khi chưa tốt nghiệp THPT.

Chưa học hết cấp 3 có nên đi nghĩa vụ quân sự?

Để tham gia nghĩa vụ quân sự, mọi công dân kể cả chưa học hết cấp 3 phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn tại Khoản 1 Điều 31 Luật nghĩa vụ quân sự 2015:

- Nền sáng;

- Chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước;

- Có đủ sức khoẻ để phục vụ trong quân đội theo quy định;

- Có trình độ văn hóa phù hợp.
Trong đó, tiêu chuẩn về trình độ văn hóa được hướng dẫn cụ thể tại Thông tư 148/2018/TT-BQP như sau:

Tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ có trình độ học vấn từ lớp 8 trở lên, tính từ trên xuống. Những địa phương khó khăn không đủ chỉ tiêu giao quân phải báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định tuyển chọn số công dân có trình độ văn hóa lớp 7.
Các xã thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật; Các dân tộc thiểu số dưới 10.000 người không được tuyển quá 25% số công dân có trình độ tiểu học, còn lại là trung học cơ sở hoặc trung học phổ thông.
Theo đó, công dân chỉ cần có học lực từ lớp 8 trở lên (địa phương không đảm bảo chỉ tiêu có thể tuyển công dân có học lực từ lớp 7) sẽ phải tham gia nghĩa vụ quân sự. Ngay cả những đô thị thuộc vùng đặc biệt khó khăn, dân tộc thiểu số dưới 10.000 người cũng được kết hôn với người có trình độ tiểu học nhưng không quá 25% chỉ tiêu.
Như vậy, người chưa học hết cấp 3 hoàn toàn có thể bị bắt buộc đi nghĩa vụ quân sự nếu đáp ứng các tiêu chuẩn khác như độ tuổi, sức khỏe…

Chưa học hết cấp 3 có được hoãn hay miễn nghĩa vụ quân sự?

Công dân chưa tốt nghiệp THPT có thể chia thành hai trường hợp: đang học THPT hoặc đã thôi học nên chưa tốt nghiệp THPT. Để xem xét những vấn đề này có thuộc trường hợp tạm hoãn, miễn gọi nhập ngũ hay không thì phải xem xét quy định tại Điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự.

Như vậy, có 05 trường hợp được miễn gọi nhập ngũ bao gồm:

- Con liệt sỹ, con thương binh hạng 1;

- Anh hoặc em ruột của liệt sĩ;

- Con thương binh hạng nhì; con của bệnh binh suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; con của người bị nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;

- Người làm công tác mật mã không phải là quân nhân, Công an nhân dân;

- Chấp hành viên, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được bố trí công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn từ đủ 24 tháng trở lên.
Bên cạnh đó, khoản 1 Điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 cũng liệt kê 07 trường hợp được tạm hoãn gọi nhập ngũ:

- Chưa đủ sức khỏe phục vụ tại ngũ theo kết luận của Hội đồng khám sức khỏe;

- Là lao động duy nhất phải trực tiếp nuôi dưỡng thân nhân không còn khả năng lao động hoặc chưa đến tuổi lao động; trong gia đình bị thiệt hại nặng về người và tài sản do tai nạn, thiên tai, dịch bệnh nguy hiểm gây ra được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận;

- Một con của bệnh binh, người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 61% đến 80%;

- Có anh, chị hoặc em ruột là hạ sĩ quan, binh sĩ đang phục vụ tại ngũ; hạ sĩ quan, chiến sĩ thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân;

- Người thuộc diện di dân, giãn dân trong 03 năm đầu đến các xã đặc biệt khó khăn theo dự án phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trở lên quyết định;


- Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;

- Đang học tại cơ sở giáo dục phổ thông; đang được đào tạo trình độ đại học hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục đại học, trình độ cao đẳng hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo.
- Dân quân thường trực.
Đối chiếu với các quy định trên, có thể thấy, người đang học THPT sẽ được tạm hoãn thực hiện nghĩa vụ quân sự trong thời gian đang đào tạo tại cơ sở giáo dục phổ thông, nhưng không được miễn gọi nhập ngũ. Do đó, sau khi tốt nghiệp, người này vẫn có thể phải lên đường nhập ngũ.
Riêng người chưa tốt nghiệp cấp 3 do bỏ học từ trước không được tạm hoãn hoặc miễn tham gia nghĩa vụ quân sự. Đối tượng này sẽ phải nhập ngũ nếu đủ tiêu chuẩn tuyển quân.