Nên thành lập công ty hay doanh nghiệp tư nhân?

Mỗi hình thức đều có những ưu và nhược điểm riêng, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh và quyền lợi của chủ sở hữu. Trong bài viết Công ty luật ACC này, chúng tôi sẽ phân tích chi tiết những khác biệt và lợi ích của từng loại hình, giúp bạn đọc có cái nhìn rõ ràng hơn trước khi đưa ra quyết định quan trọng nên thành công ty hay doanh nghiệp tư nhân. Mời Quý bạn đọc tham khảo!

Nên thành lập công ty hay doanh nghiệp tư nhân?

1. Doanh nghiệp tư nhân là gì? 

Doanh nghiệp tư nhân là loại hình doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm hoàn toàn bằng tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là chủ doanh nghiệp không có sự tách biệt giữa tài sản cá nhân và tài sản doanh nghiệp, chịu trách nhiệm vô hạn với mọi khoản nợ và nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp. Doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân và không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào. Đây là mô hình doanh nghiệp đơn giản và phổ biến, phù hợp cho các cá nhân muốn khởi sự kinh doanh một cách nhanh chóng, linh hoạt nhưng cũng đi kèm với những rủi ro nhất định về mặt tài chính.

Trong một doanh nghiệp tư nhân, chủ sở hữu có toàn quyền quyết định và quản lý các hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, do chủ doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm vô hạn, nên việc quản lý tài chính và hoạt động kinh doanh đòi hỏi sự cẩn trọng để tránh rủi ro tài chính lớn.

>>> Tìm hiểu thêm về: Quy định về số lượng thành viên của doanh nghiệp tư nhân

2. Nên thành lập công ty hay doanh nghiệp tư nhân?

Khi bắt đầu kinh doanh, một trong những câu hỏi quan trọng mà nhiều người gặp phải là "Nên thành lập công ty hay doanh nghiệp tư nhân?" Mỗi loại hình doanh nghiệp đều có ưu và nhược điểm riêng, tùy thuộc vào mục tiêu kinh doanh, mức độ rủi ro tài chính và quy mô phát triển mà lựa chọn sẽ khác nhau. Doanh nghiệp tư nhân đơn giản trong việc quản lý, nhưng chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm vô hạn với tài sản cá nhân. Trong khi đó, việc thành lập công ty, đặc biệt là công ty TNHH hoặc công ty cổ phần, sẽ giúp tách biệt tài sản cá nhân khỏi tài sản doanh nghiệp, mang lại sự an toàn về mặt tài chính cho chủ doanh nghiệp, nhưng lại đi kèm với quy trình phức tạp hơn trong quản lý và tuân thủ pháp luật.

Việc lựa chọn mô hình nào phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ rủi ro, khả năng phát triển dài hạn, và mong muốn mở rộng quy mô kinh doanh. Những người muốn đơn giản hóa quá trình quản lý và chịu ít ràng buộc pháp lý hơn có thể chọn doanh nghiệp tư nhân. Ngược lại, nếu bạn muốn có sự bảo vệ về tài sản và tiềm năng phát triển lớn hơn, thành lập công ty có thể là lựa chọn tối ưu hơn.

Dưới đây là phân tích về các trường hợp cụ thể để giúp bạn đưa ra quyết định phù hợp:

2.1. Trường hợp nên thành lập công ty

• Kế hoạch phát triển dài hạn và mở rộng quy mô: Nếu bạn có kế hoạch mở rộng kinh doanh trong tương lai và dự định tiếp cận thị trường lớn, thành lập công ty sẽ là lựa chọn phù hợp. Với tư cách là một công ty, bạn có thể huy động vốn từ các nhà đầu tư, mở rộng quy mô hoạt động, và phát triển bền vững. Công ty cổ phần cho phép bạn phát hành cổ phiếu để huy động vốn từ công chúng, trong khi công ty TNHH có thể kêu gọi các thành viên góp vốn.
• Tách biệt tài sản cá nhân và tài sản công ty: Khi bạn muốn bảo vệ tài sản cá nhân khỏi những rủi ro trong kinh doanh, công ty là sự lựa chọn hợp lý. Chủ sở hữu công ty TNHH hoặc cổ đông công ty cổ phần chỉ phải chịu trách nhiệm tài chính trong phạm vi số vốn đã góp, giúp hạn chế rủi ro về tài sản cá nhân. Đây là yếu tố quan trọng trong các ngành nghề có rủi ro tài chính cao hoặc có nhu cầu đầu tư lớn.
• Hợp tác kinh doanh với nhiều đối tác hoặc cổ đông: Nếu bạn có ý định hợp tác với nhiều đối tác, nhà đầu tư hoặc cổ đông, mô hình công ty sẽ phù hợp hơn. Việc thành lập công ty cho phép chia sẻ quyền lợi và trách nhiệm giữa các cổ đông hoặc thành viên góp vốn một cách minh bạch và công bằng. Điều này giúp thúc đẩy sự phát triển kinh doanh trong dài hạn.
• Nhu cầu tuân thủ pháp luật và quản trị doanh nghiệp chuyên nghiệp: Nếu doanh nghiệp của bạn đòi hỏi phải tuân thủ các quy định pháp luật nghiêm ngặt và cần một cơ cấu quản trị chuyên nghiệp (ví dụ trong các ngành dịch vụ tài chính, bảo hiểm, hay sản xuất quy mô lớn), công ty là lựa chọn phù hợp. Công ty có tư cách pháp nhân và phải thực hiện các báo cáo tài chính, kiểm toán hàng năm, giúp minh bạch hóa hoạt động và tạo niềm tin cho các nhà đầu tư.

2.2. Trường hợp nên thành lập doanh nghiệp tư nhân

Trường hợp nên thành lập doanh nghiệp tư nhân

• Quy mô nhỏ, vốn đầu tư ban đầu ít: Doanh nghiệp tư nhân phù hợp với những người bắt đầu kinh doanh quy mô nhỏ hoặc với vốn đầu tư hạn chế. Trong các ngành nghề như bán lẻ, dịch vụ tư vấn, hoặc sản xuất thủ công, việc thành lập doanh nghiệp tư nhân cho phép chủ sở hữu dễ dàng quản lý mà không cần đầu tư lớn vào cơ cấu quản lý hay tuân thủ pháp luật phức tạp.
• Chủ sở hữu muốn kiểm soát toàn bộ hoạt động kinh doanh: Nếu bạn mong muốn kiểm soát toàn bộ hoạt động kinh doanh mà không muốn chia sẻ quyền quyết định với bất kỳ ai khác, doanh nghiệp tư nhân sẽ là mô hình lý tưởng. Với doanh nghiệp tư nhân, chủ sở hữu có toàn quyền điều hành, từ chiến lược kinh doanh đến việc phân bổ lợi nhuận mà không cần tham khảo ý kiến đối tác hoặc cổ đông.
• Linh hoạt trong hoạt động và quyết định nhanh chóng: Trong các ngành kinh doanh cần sự linh hoạt và khả năng ra quyết định nhanh chóng (như các cửa hàng bán lẻ, dịch vụ ăn uống, hay dịch vụ tư vấn cá nhân), doanh nghiệp tư nhân là lựa chọn phù hợp. Không cần phải tổ chức họp cổ đông hay hội đồng quản trị, chủ sở hữu có thể ngay lập tức đưa ra quyết định, giúp tiết kiệm thời gian và nắm bắt cơ hội kinh doanh nhanh chóng.
• Không có nhu cầu huy động vốn từ bên ngoài: Nếu bạn không có nhu cầu huy động vốn từ các nhà đầu tư bên ngoài, doanh nghiệp tư nhân có thể là lựa chọn tối ưu. Bạn có thể sử dụng vốn cá nhân hoặc vay vốn ngân hàng để duy trì hoạt động kinh doanh mà không cần phát hành cổ phiếu hay trái phiếu.

Lựa chọn giữa doanh nghiệp tư nhân và công ty phụ thuộc vào mục tiêu kinh doanh, quy mô và khả năng chịu rủi ro của bạn. Nếu bạn cần sự bảo vệ tài sản và khả năng phát triển dài hạn, công ty là lựa chọn hợp lý. Ngược lại, nếu bạn muốn bắt đầu với quy mô nhỏ và có thể chấp nhận rủi ro về tài sản cá nhân, doanh nghiệp tư nhân sẽ phù hợp hơn.

>>> Xem thêm về: Doanh nghiệp tư nhân tiếng Anh là gì? - Công ty luật ACC

3. Ưu và nhược điểm của việc thành lập doanh nghiệp tư nhân 

3.1. Ưu điểm của việc thành lập doanh nghiệp tư nhân:

• Quy trình thành lập đơn giản và nhanh chóng: So với các loại hình doanh nghiệp khác, việc thành lập doanh nghiệp tư nhân không đòi hỏi quá nhiều thủ tục phức tạp. Chủ doanh nghiệp chỉ cần thực hiện một số giấy tờ cơ bản là có thể bắt đầu hoạt động kinh doanh ngay.
• Toàn quyền quyết định trong mọi hoạt động: Do doanh nghiệp tư nhân chỉ có một chủ sở hữu, người này có toàn quyền trong việc ra quyết định mà không cần phải tham khảo ý kiến của đối tác hay cổ đông. Điều này giúp quá trình quản lý và điều hành diễn ra nhanh chóng và linh hoạt hơn.
• Không bị ràng buộc bởi chế độ kiểm soát pháp lý phức tạp: Doanh nghiệp tư nhân không phải chịu các quy định về quản trị phức tạp như các loại hình doanh nghiệp khác, chẳng hạn như công ty cổ phần phải có hội đồng quản trị và thực hiện báo cáo tài chính hàng năm.
• Phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ: Doanh nghiệp tư nhân thường thích hợp với những người muốn bắt đầu kinh doanh nhỏ lẻ, không có nhu cầu mở rộng quy mô hoặc huy động vốn từ bên ngoài.

3.2. Nhược điểm của việc thành lập doanh nghiệp tư nhân:

• Trách nhiệm tài chính vô hạn: Một trong những nhược điểm lớn nhất của doanh nghiệp tư nhân là chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm vô hạn về mọi khoản nợ và nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là tài sản cá nhân của chủ doanh nghiệp có thể bị sử dụng để trả nợ khi doanh nghiệp gặp khó khăn.
• Khả năng huy động vốn hạn chế: Doanh nghiệp tư nhân không được phép phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu, do đó không thể huy động vốn từ nhiều nhà đầu tư hoặc từ thị trường chứng khoán. Chủ sở hữu chủ yếu phải dựa vào vốn cá nhân hoặc vay mượn từ ngân hàng để phát triển doanh nghiệp.
• Không có tư cách pháp nhân: Doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân, điều này dẫn đến việc chủ doanh nghiệp phải đứng ra chịu mọi trách nhiệm pháp lý và không có sự tách biệt giữa tài sản cá nhân và tài sản doanh nghiệp.
• Giới hạn trong việc mở rộng quy mô: Doanh nghiệp tư nhân thường gặp khó khăn khi muốn mở rộng quy mô do thiếu khả năng huy động vốn và không có cơ chế chia sẻ quyền lợi với đối tác hoặc nhà đầu tư.

Thành lập doanh nghiệp tư nhân phù hợp với những cá nhân muốn khởi nghiệp nhỏ lẻ và không muốn quản lý phức tạp, nhưng cần lưu ý về rủi ro tài chính do trách nhiệm vô hạn. Với những doanh nghiệp có kế hoạch phát triển lớn, việc chọn mô hình công ty sẽ mang lại sự bảo vệ tốt hơn về tài sản và tiềm năng mở rộng trong tương lai.

>>> Xem thêm: Doanh nghiệp tư nhân có được thành lập chi nhánh không?

4. Câu hỏi thường gặp 

Công ty có ưu điểm gì so với doanh nghiệp tư nhân?

Trả lời: Công ty có trách nhiệm tài chính hữu hạn, có khả năng huy động vốn từ nhiều nguồn và có tư cách pháp nhân độc lập, giúp bảo vệ tài sản cá nhân của chủ sở hữu.

Ai nên thành lập doanh nghiệp tư nhân?

Trả lời: Doanh nghiệp tư nhân phù hợp với cá nhân muốn khởi nghiệp với quy mô nhỏ, không cần huy động vốn từ bên ngoài và muốn kiểm soát toàn bộ hoạt động kinh doanh.

Có rủi ro nào khi thành lập doanh nghiệp tư nhân không?

Trả lời: Có, chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm vô hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp, điều này có thể ảnh hưởng đến tài sản cá nhân.

Cả hai loại hình đều có những ưu điểm riêng, phù hợp với từng tình huống kinh doanh cụ thể. Hy vọng rằng bài viết Công ty luật ACC này đã mang đến cho quý bạn đọc những thông tin hữu ích để có thể cân nhắc lựa chọn nên thành lập công ty hay doanh nghiệp tư nhân. Nếu có bất kỳ vấn đề vướng mắc cần giải đáp cụ thể, Quý bạn đọc hãy liên hệ với Công ty luật ACC qua số hotline 1900.3330 để được hỗ trợ.