Công nghiệp hóa là quá trình chuyển nền sản xuất xã hội dựa chủ yếu vào lao động thủ công sang nền sản xuất xã hội dựa chủ yếu vào lao động máy móc nhằm tạo ra năng suất lao động xã hội cao.
Các mô hình công nghiệp hóa tiêu biểu trên thế giới
1. Mô hình công nghiệp hóa cổ điển
Ra đời từ thế kỷ 18, ở Anh, gắn liền với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất. Bắt đầu từ ngành dệt, ngành dệt phát triển kéo theo một số ngành khác như trồng bông, nuôi cừu, v.v. Nó đòi hỏi một số máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất, tạo tiền đề cho sự phát triển của ngành công nghiệp nặng như cơ khí. kỹ thuật, chế tạo máy móc, v.v.
Nguồn vốn chủ yếu của quá trình công nghiệp hóa là từ việc bóc lột người đóng thuế và tăng cường chiếm đóng thuộc địa. Từ đó, mâu thuẫn giữa tư bản và lao động trở nên gay gắt, làm bùng nổ các cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân chống chủ nghĩa tư bản, tạo tiền đề cho sự ra đời của chủ nghĩa Mác.
Quá trình công nghiệp hóa của các nước tư bản cổ điển diễn ra trong một thời gian tương đối dài 60 -80 năm.
2. Mô hình công nghiệp hóa kiểu Xô Viết (cũ)
Bắt đầu từ những năm 1930 ở Liên Xô (cũ) sau đó được áp dụng cho các nước XHCN Đông Âu (cũ) sau năm 1945 và một số nước đang phát triển theo con đường XHCN, trong đó có Việt Nam vào những năm 1960. Mô hình này ủng hộ sự phát triển của công nghiệp nặng. Để làm được điều này, đòi hỏi Nhà nước phải huy động mọi nguồn lực để phát triển công nghiệp nặng, cụ thể là: cơ khí, chế tạo máy thông qua cơ chế kế hoạch hóa và kiểm soát tập trung.
=> tạo điều kiện thuận lợi cho các nước theo mô hình này xây dựng một hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật rộng lớn.
3. Mô hình công nghiệp hóa của Nhật Bản và các nước công nghiệp mới (NIC)
Nhật Bản và các nước NIC đã công nghiệp hóa theo con đường mới, đó là thực hiện chiến lược công nghiệp hóa rút ngắn, đẩy mạnh xuất khẩu. , phát triển sản xuất trong nước thay thế hàng nhập khẩu, tranh thủ khoa học công nghệ của các nước đi trước. Có 3 cách tiếp thu khoa học công nghệ của các nước đi trước để thực hiện công nghiệp hóa:
- Thứ nhất, đầu tư nghiên cứu, chế tạo và nâng cao dần trình độ công nghệ từ dưới lên trên
- Hai là, tiếp nhận sự chuyển giao công nghệ từ các nước tiên tiến hơn
- Thứ ba, xây dựng chiến lược phát triển khoa học và công nghệ đa tầng, kết hợp giữa công nghệ truyền thống và hiện đại. Kết hợp giữa nghiên cứu và sản xuất đồng thời tiếp nhận chuyển giao công nghệ của các nước phát triển hơn.
Vận dụng con đường thứ ba với những chính sách đúng đắn và hiệu quả đã thực hiện công nghiệp hóa thành công và nhanh chóng gia nhập nhóm nước công nghiệp phát triển.
Nội dung bài viết:
Bình luận