Bộ luật dân sự mới nhất năm nào?

Bộ luật dân sự mới nhất áp dụng năm 2023 là gì? 

Ngày 24 tháng 11 năm 2015, Quốc hội đã chính thức thông qua Bộ luật Dân sự năm 2015 và Bộ luật này có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2017.
Cho đến nay, chưa có thông tin, tài liệu hay kế hoạch nào về việc ban hành Bộ luật Dân sự mới thay thế Bộ luật Dân sự 2015. Vì vậy, đến năm 2023, BLDS 2015 vẫn có hiệu lực và được tiếp tục áp dụng cho đến khi có văn bản thay thế.

Hiện nay, một số Nghị định được sử dụng để hướng dẫn thi hành Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

- Nghị định 99/2022/NĐ-CP về đăng ký biện pháp bảo đảm

- Nghị định 21/2021/NĐ-CP hướng dẫn Bộ luật Dân sự về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ

- Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp, hôn nhân gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã

- Nghị quyết 01/2020/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng quy định của pháp luật trong việc giải quyết tranh chấp về tài sản chung của dòng họ

- Nghị quyết 01/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật về lãi, lãi suất, phạt vi phạm

- Nghị định 102/2017/NÐ-CP về đăng ký biện pháp bảo đảm (sẽ hết hiệu lực vào ngày 15/01/2023 và được thay thế bởi Nghị định 99/2022/NĐ-CP)

Trên đây là một số Nghi định tiêu biểu hướng dẫn thi hành Bộ luật Dân sự 2015.

Một số văn bản được dẫn chiếu bởi Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

- Luật Doanh nghiệp 2020

- Luật Nhà ở 2014

- Luật Hôn nhân và gia đình 2014

- Luật Phá sản 2014

- Luật đất đai 2013

- Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010

- Luật Quốc tịch Việt Nam 2008

- Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác 2006

- Luật Sở hữu trí tuệ 2005

- Luật di sản văn hóa 2001

Tại Điều 3 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự như sau:

- Mọi cá nhân, pháp nhân đều bình đẳng, không được lấy bất kỳ lý do nào để phân biệt đối xử; được pháp luật bảo hộ như nhau về các quyền nhân thân và tài sản. - Thể nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội đều có hiệu lực đối với các bên và phải được các chủ thể khác tôn trọng.
- Thể nhân, pháp nhân phải xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình một cách thiện chí, trung thực.
Việc xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự không được làm phương hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng và quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.
- Các thể nhân, pháp nhân phải trả lời về việc không thực hiện hoặc thực hiện không tốt nghĩa vụ dân sự của mình.

Theo điều 4 BLDS 2015 quy định như sau:

Áp dụng Bộ luật dân sự
1. Bộ luật này là luật chung điều chỉnh các quan hệ dân sự. 2. Các luật khác có liên quan điều chỉnh quan hệ dân sự trong các lĩnh vực cụ thể không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 của Bộ luật này. 3. Trường hợp luật khác có liên quan không có hoặc có quy định nhưng vi phạm khoản 2 Điều này thì áp dụng quy định của Bộ luật này. 4. Trong trường hợp có sự khác nhau giữa quy định của Bộ luật này với điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế đó. Theo đó, Bộ luật Dân sự được áp dụng chung để điều chỉnh các quan hệ dân sự. Các luật khác có liên quan được sử dụng để điều chỉnh các quan hệ, lĩnh vực cụ thể hơn không được mâu thuẫn với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự.
Ngoài ra, Điều 5 BLDS 2015 còn quy định các trường hợp được phép áp dụng tập quán trong quan hệ dân sự như sau:

Tập quán là quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng nhằm xác định quyền và nghĩa vụ của cá nhân, pháp nhân trong quan hệ dân sự cụ thể, được hình thành và lặp đi lặp lại nhiều lần trong thời gian dài, được thừa nhận và áp dụng rộng rãi ở một vùng, miền, dân tộc, cộng đồng dân cư hoặc trong lĩnh vực dân sự.
- Trường hợp các bên không thỏa thuận được và pháp luật không có quy định thì có thể áp dụng tập quán nhưng tập quán được áp dụng không được trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 BLDS 2015.
Như vậy, nếu các bên không thỏa thuận được và pháp luật không có quy định thì áp dụng tập quán. Tuy nhiên, tập quán được áp dụng không được trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự.