Lịch sử hình thành ngành bán hàng đa cấp trên thế giới và Việt Nam?

Với sự tiến bộ và phát triển không ngừng của khoa học công nghệ, con người đã tạo ra hàng loạt sản phẩm hiện đại như máy tính, xe máy, ô tô, điều hòa,... Nhưng họ lại phải đối mặt với một vấn đề khác: làm thế nào để bán được hàng trên thị trường, để mang lại kết quả cho người tiêu dùng một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất. Ngành MLM ra đời như một giải pháp phân phối mới, giúp đưa hàng hóa đến tay người tiêu dùng nhanh hơn, hiệu quả hơn, tiết kiệm chi phí hơn và giá thấp hơn rất nhiều so với giá thực.

Năm 1927, Karl Renborg bắt đầu công việc sản xuất các chất bổ sung dinh dưỡng. Khi mới thành lập công ty, để giải quyết vấn đề tiêu thụ sản phẩm, ông đã nảy ra một ý tưởng mà có thể là nguyên tắc cơ bản của ngành kinh doanh theo mạng sau này. Karl Renborg khuyến khích bạn bè và gia đình giới thiệu những sản phẩm bổ sung dinh dưỡng này cho người quen của họ, và nếu người quen của họ mua sản phẩm, ông sẽ trả hoa hồng cho nhà tài trợ. Không chỉ vậy, anh còn quyết định trả hoa hồng cho người quen của bạn bè nếu những người đó tiếp tục bán được sản phẩm trong mối quan hệ của mình. Kết quả thật bất ngờ, thông tin về sản phẩm bổ sung dinh dưỡng được lan truyền rộng rãi, doanh số bán hàng của công ty tăng đột biến. Đây là thời điểm đánh dấu sự ra đời của ngành kinh doanh theo mạng. Ban đầu, Karl Renborg thành lập công ty "Vitamin California", vào đầu những năm 1940, ông đổi tên công ty thành "Sản phẩm Nutrilite" theo tên sản phẩm và giữ nguyên phương thức tiêu dùng. Các nhà phân phối độc lập (Nhà phân phối - thành viên của mạng lưới bán hàng đa cấp) tự tìm người mới, cho họ xem thông tin toàn diện về sản phẩm và dạy người mới cách xây dựng mạng lưới bắt đầu từ kiến ​​thức của họ. Công ty đảm bảo rằng tất cả các nhà phân phối độc lập đều có đủ sản phẩm và nhận hoa hồng không chỉ trên lượng sản phẩm họ bán được mà còn trên lượng sản phẩm được tiêu thụ bởi những người trong mạng lưới của họ. Những người tham gia mạng lưới của công ty nhận được sự hỗ trợ và hướng dẫn từ một nhà tài trợ. Phương thức phân phối hàng hóa của Karl Renborg được cho là cơ sở cho sự ra đời và phát triển của phương thức bán hàng đa cấp.

1. Bán theo tầng là gì?

Có nhiều quan điểm khác nhau, đâu là định nghĩa về khái niệm kinh doanh đa cấp? Cụ thể hơn, chúng ta có thể xem xét các khái niệm sau:

Theo từ điển Investopia, bán hàng đa cấp là một hình thức chiến lược kinh doanh mà các công ty bán hàng trực tiếp sử dụng để tuyển thêm cộng tác viên (nhân viên bán hàng) bằng cách trả cho họ mức giá đặc biệt trên một tỷ lệ phần trăm nhất định doanh số bán hàng của cấp dưới do họ tuyển dụng. Mỗi nhân viên cũng sẽ có mức thưởng riêng từ doanh số do chính họ làm ra. - Ở Việt Nam Multi Level Marketing (hay còn có tên gọi tắt là MLM), thuật ngữ này được dịch sang tiếng Việt với nhiều tên gọi khác nhau như “Network Marketing”. “Kinh Doanh Đa Cấp”, “Bán Hàng Đa Cấp”, “Tiếp Thị Đa Cấp”,... là phương thức bán hàng trực tiếp trong đó việc lưu thông, mua bán, phân phối sản phẩm (hay nói cách khác là tiêu thụ hàng hóa) được thực hiện bằng phương tiện của một cấu trúc đa cấp bao gồm các cá nhân riêng biệt hoạt động độc lập.
- Bán hàng đa cấp (tên gọi phổ biến tại Việt Nam) là thuật ngữ chung dùng để chỉ một phương thức tiếp thị sản phẩm. Là công ty bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng, người tiêu dùng có thể trực tiếp mua hàng của công ty mà không cần phải thông qua đại lý hay người bán lẻ. Nhờ vậy, hình thức này cũng tiết kiệm được nhiều chi phí quảng cáo, khuyến mãi, chi phí mặt bằng, lưu kho và vận chuyển hàng hóa. Số tiền này được dùng để trả cho nhà phân phối và nâng cấp, cải tiến sản phẩm để tiếp tục phục vụ người tiêu dùng.

- Theo Nghị định 40/2018/NĐ-CP về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp do chính phủ ban hành, Điều 3 quy định:

Kinh doanh đa cấp là hoạt động kinh doanh sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh, trong đó người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và các lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của chính mình và của các thành viên khác trong mạng lưới.
Theo Điều 4 Nghị định 40/2018/NĐ-CP, hoạt động kinh doanh theo phương thức bậc thang chỉ được thực hiện đối với hàng hóa. Nghiêm cấm mọi hoạt động thương mại theo phương thức đa cấp với các chủ thể phi thương mại, trừ trường hợp pháp luật quy định. Các hàng hóa không được giao dịch theo phương pháp từng tầng bao gồm:

Hàng hóa là thuốc; trang thiết bị y tế, thuốc thú y (kể cả thuốc thú y thủy sản); thuốc trừ sâu ; hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn hạn chế, cấm sử dụng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, hóa chất nguy hiểm;

2. Lịch sử hình thành và phát triển của doanh nghiệp đa cấp

2.1 Nguồn gốc đào tạo

Kinh doanh theo mạng gắn liền với tên tuổi của nhà hóa học người Mỹ Karl Renborg (1887 - 1973). Ông là người đầu tiên áp dụng tư tưởng kinh doanh theo mạng vào cuộc sống, tạo ra một hệ thống kinh tế, một ngành kinh doanh được coi là triển vọng nhất của thế kỷ XXI.

Năm 1927, Karl bắt đầu bào chế các loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng từ cỏ linh lăng, một loại thảo dược chứa nhiều vitamin, khoáng chất, protein và nhiều nguyên tố vi lượng có lợi khác. Ông Renborg đề nghị bạn bè giới thiệu loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng này cho người quen, nếu người quen mua sản phẩm, ông hứa sẽ trả hoa hồng. Anh cũng quyết định trả hoa hồng cho người quen của bạn bè mình vì đã giới thiệu sản phẩm theo dõi mối quan hệ của họ.
Năm 1934, ông thành lập Công ty Vitamins California và nhờ phương thức phân phối mới này, khi người tiêu dùng cũng trở thành nhà phân phối, công ty của ông nhanh chóng đạt doanh số 7 triệu đô la mà không mất một xu đồng quảng cáo. Điểm đặc biệt là nhờ tiết kiệm được chi phí quảng cáo và trung gian (đại lý, điểm bán lẻ, kho hàng…) nên những ai tham gia vào hệ thống của nó có thể nhận được mức thù lao cao hơn. .
Cuối năm 1939 đầu năm 1940, ông Renborg đổi tên công ty thành Nutrilite Products. Phương pháp phân phối hàng hóa của ông Renborg là khởi đầu của ngành kinh doanh theo mạng, nơi ông chỉ áp dụng một lớp, và trong nhiều ghi chép, năm 1940 là năm bắt đầu của MLM và Renborg được coi là cha đẻ của ngành này.
Sau khi hợp tác hiệu quả với Sản phẩm Nutilite, Rich De Vos và Jay Van Andel (2 cộng sự của công ty) đã nhận ra sức mạnh to lớn của kinh doanh theo mạng và thành lập công ty riêng, tên công ty là American Way Corporation, viết tắt là Amway và ngày nay Amway đã phát triển thành một của những công ty hàng đầu thế giới về kinh doanh đa cấp với chi nhánh trên 80 quốc gia. Năm 1975, trong hội đồng liên bang Hoa Kỳ, có người phản đối công ty đa tầng và gán cho chúng cái gọi là “hình tháp ảo” - một hình thức kinh doanh phi pháp.

Vào cuối năm 1979, Tòa án Thương mại Liên bang Hoa Kỳ nhận thấy rằng phương thức kinh doanh của Amway không phải là một "hình tháp ảo" và có thể chấp nhận được về mặt pháp lý. Từ đó, luật kinh doanh đa cấp đầu tiên ra đời ở Mỹ. 1979 đến 1990 là thời kỳ bùng nổ kinh doanh theo mạng. Mỗi sáng thức dậy chúng ta thấy hàng trăm công ty tiếp thị mạng lưới tự xưng được thành lập với đủ loại sản phẩm và mô hình kinh doanh. Từ năm 1990, nhờ những tiến bộ vượt bậc của công nghệ và truyền thông, kinh doanh theo mạng đã mang một màu sắc mới. Nhà máy điện hạt nhân có thể đơn giản hóa công việc thông qua điện thoại, Internet,... Lúc này, mọi người có thể tận dụng thời gian rảnh rỗi để tham gia công việc và làm việc ở bất cứ đâu. Các công ty bán hàng truyền thống như Ford, Colgate, Coca-cola và nhiều công ty nổi tiếng khác đã bắt đầu áp dụng phương thức MLM để phân phối các sản phẩm độc đáo của họ.

2.2 Nhập khẩu vào Việt Nam

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp đa cấp bắt đầu gia nhập thị trường Việt Nam từ khoảng đầu thế kỷ 21. Các công ty đa cấp có nhiều công ty lừa đảo ẩn mình trong bóng tối, và một số lượng lớn các nhà phân phối xấu đã làm công ty cấp.
Tính đến cuối năm 2004, có khoảng 20 công ty tiếp thị đa cấp tại Việt Nam phân phối các sản phẩm chủ yếu trong ngành chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp.
Ngày 1/7/2005, Luật Cạnh tranh có hiệu lực, trong đó có quy định về bán hàng theo tầng. Ngày 24/8/2005, Nghị định 110/2005/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp được công bố, phần nào tạo hành lang pháp lý bảo vệ các công ty, nhà phân phối khỏi sự phối hợp thực sự. Tuy nhiên, nghị định vẫn còn nhiều kẽ hở khiến một số DN lợi dụng.
Ngày 08/11/2005, Bộ Thương mại đã ban hành Thông tư hướng dẫn một số nội dung của Nghị định 110/2005/NĐ-CP về quản lý bán hàng đa cấp.
Đầu tháng 10/2009, Hiệp hội Bán hàng đa cấp Việt Nam được thành lập. Hiệp hội được thành lập và bổ nhiệm bà Trương Thị Nhi (Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Lô hội, Đại diện Việt Nam của Forever Living Products USA) làm Chủ tịch nhiệm kỳ 2009 - 2014. Tháng 6/2011, theo báo cáo của Bộ Công Thương, Việt Nam có 63 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.
Ngày 31/03/2010, Hiệp hội bán hàng đa cấp Việt Nam, MLMA chính thức ra mắt tại Hà Nội.

3. Đặc Điểm Bán Hàng Đa Cấp

3.1 Đặc điểm hoạt động

Hoạt động bán hàng đa cấp có đặc thù khác với các phương thức bán hàng khác, đó là hoạt động tiếp thị bán hàng được thực hiện bằng hình thức truyền miệng, không có quảng cáo, tiếp thị như bán hàng truyền thống. Với quan điểm này, bán hàng đa cấp là phương thức kinh doanh kết hợp giữa tiếp thị trực tiếp (direct marketing) và nhượng quyền thương mại (franchising). Người bán hàng đa cấp (hay còn gọi là nhà phân phối, cộng tác viên, đại lý…) hưởng hoa hồng dựa trên hiệu quả bán hàng của chính họ. thành viên mới (gọi là cấp dưới) Trong nhượng quyền, hoa hồng được trả cho cá nhân người nhận quyền và người được nhượng quyền, hệ thống bán hàng đa cấp, hoa hồng được trả cho nhiều người (theo số cấp, ít nhất là 2). Trong thương mại này mọi người hành động như những doanh nhân do dự, việc lưu thông và bán sản phẩm được thực hiện bởi mọi người bên trong và có lợi nhuận. Các nhà tuyển dụng trong mô hình này khuyến khích bạn tìm kiếm và mời những người khác tham gia cùng bạn. Từ đó, sau mỗi hóa đơn bán hàng của họ, bạn sẽ nhận được một tỷ lệ phần trăm nhất định. Vì vậy, bạn càng thu hút được nhiều người, bạn càng có thể bán được nhiều tiền hơn. Các công ty bán hàng đa cấp tiết kiệm chi phí marketing và xây dựng thương hiệu nên giá thành sản phẩm rẻ hơn so với các sản phẩm cùng chất lượng. Bán hàng đa cấp là một hình thức bán lẻ hàng hóa: Doanh nghiệp bán hàng đa cấp có thể là doanh nghiệp trực tiếp sản xuất và tiếp thị, bán lẻ sản phẩm hoặc phân phối hàng hóa do doanh nghiệp khác sản xuất. Một doanh nghiệp đa cấp bán lẻ hàng hóa thông qua mạng lưới tiếp thị.

3.2 Nguyên lý hoạt động

- Nguyên tắc chia sẻ thông tin trực tiếp: Trên đây chúng ta đã đánh giá đặc điểm của bán hàng ở nhiều cấp độ chủ yếu là thông qua truyền miệng, từ người này sang người khác. Ta có thể hiểu đại khái là khi bạn đi ăn ở một nhà hàng nào đó và bạn rất hài lòng về món ăn, cung cách phục vụ cũng như sự duyên dáng của cô phục vụ, bạn sẽ nói ngay với người quen của mình, kể cả khi người quen của bạn không có thì họ cũng không có. đã từng đến nhà hàng, chưa nếm thử món ăn hay thậm chí nhìn thấy những nét hấp dẫn mà bạn cảm nhận được nhưng qua lời giới thiệu (gián tiếp) của bạn cũng nên thử ăn ở nhà hàng này, và ông chủ Khách hàng chính là người được hưởng lợi chứ không phải bạn (vô tình) đã quảng cáo điều này nhà hàng miễn phí, không cần banner quảng cáo hay mánh lới marketing mà vẫn có khách.

Các công ty sử dụng nguyên tắc quảng cáo sản phẩm - thông qua mạng lưới phân phối có tổ chức. Nhà phân phối (đầu tiên) sẽ mua sản phẩm, dùng thử, đánh giá tổng thể, thấy kết quả tốt sau khi sử dụng và chia sẻ thông tin (sản phẩm tốt) với người quen của họ và những người khác, những người sau đó (thứ Hai, thứ Ba, thứ Tư, .. ) làm điều tương tự (thử, thấy tốt, đạt kết quả,... chia sẻ thông tin này với người khác). Kết quả là mạng lưới khách hàng (nhà phân phối) của công ty được hình thành.
- Nguyên tắc tăng trưởng theo cấp số nhân (số nhân)

Nhà phân phối được chia thành nhiều tầng, nhiều nhánh theo mô hình kim tự tháp. Trong đó, những người tuyến trên sẽ chịu trách nhiệm tuyển thêm người tham gia mô hình (gọi là đại lý, cộng tác viên hay nhân viên tuyến dưới). Sau mỗi sản phẩm bán được, nhà phân phối sẽ được hưởng phần trăm hoa hồng và tiền thưởng cao hơn. Họ thậm chí còn nhận được một khoản hoa hồng bổ sung cho các đơn đặt hàng thành công từ tuyến dưới. Đại lý, cộng tác viên sẽ được hưởng hoa hồng, thưởng theo thu nhập và số lượng hàng bán được. Trong đó:

Các thành viên cũng không phụ thuộc vào nhau.
Mỗi khách hàng có thể trở thành nhà phân phối và nhà tài trợ, nghĩa là người phát triển các nhóm nhà phân phối dưới quyền của mình. Công việc tài trợ bao gồm: Tuyển dụng nhà phân phối; dạy họ cách bán hàng, phát triển mạng lưới và đào tạo những người mới.

- Hệ thống phân phối hoa hồng và tiền thưởng có lợi cho tất cả các thành viên và tăng theo số lượng thành viên tham gia dưới mức

Việc phân bổ những gì được gọi là tài trợ cho phép các nhà phân phối tăng thu nhập của họ, bởi vì các nhà phân phối không chỉ nhận được hoa hồng cho hàng hóa họ bán trực tiếp mà còn nhận được phần trăm doanh thu của các thành viên của họ là thành viên của nhóm. tập hợp một nhóm các đối tác. và hoạt động và đào tạo của đội ngũ này. Và nếu các nhà phân phối trong nhóm này cũng trở thành nhà tài trợ thì không chỉ thu nhập của họ tăng lên mà thu nhập của nhà tài trợ cũng tăng theo.
Mô hình MLM giúp tiết kiệm rất nhiều chi phí, cụ thể là quảng cáo và hàng tồn kho. Bạn không phải mất thời gian thuê các công ty PR, marketing, quảng cáo. Số tiền tiết kiệm sẽ được chia chác như sau:

Một phần sẽ trở lại công ty, với mục đích là nâng cao sản phẩm (về số lượng lẫn chất lượng).
Một phần sẽ được chuyển vào tay người tham gia, số tiền này sẽ được phân chia theo cách "đa tầng" và tỷ lệ ăn chia thế nào thì tuy thuộc vào sự hoạt động của nhóm người lãnh đạo (họ gọi là các "thủ lĩnh").

4. Quy định củ pháp luật về bán hàng đa cấp?

4.1 Điều kiện đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp

Điều 7 Nghị định 40/2018/NĐ-CP quy định về điều kiện đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp như sau:

Tổ chức đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp phải đáp ứng các điều kiện sau:

- Là doanh nghiệp được thành lập tại Việt Nam theo quy định của pháp luật và chưa từng bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp;

- Có vốn điều lệ từ 10 tỷ đồng trở lên;

- Thành lập hợp danh đối với công ty hợp danh, chủ sở hữu đối với doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, thành viên đối với công ty trách nhiệm hữu hạn có từ hai thành viên trở lên, cổ đông sáng lập đối với công ty cổ phẩn, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp không bao gồm tổ chức hoặc cá nhân từng giữ một trong các chức vụ nêu trên tại doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định của Nghị định 42/2014/NĐ-CP ngày 14 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp và Nghị định này;

- Kỹ quỹ tại một ngân hàng thương mại hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam theo quy định tại khoản 2 Điều 50 Nghị định này;

- Có mẫu hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp, quy tắc hoạt động, kế hoạch trả thưởng, chương trình đào tạo cơ bản rõ ràng, minh bạch và phù hợp với quy định của Nghị định này;

- Có hệ thống công nghệ thông tin quản lý mạng lưới người tham gia bán hàng đa cấp, trang thông tin điện tử để cung cấp thông tin về doanh nghiệp và hoạt động bán hàng đa cấp của doanh nghiệp;

- Có hệ thống thông tin liên lạc để tiếp nhận, giải quyết thắc mắc, khiếu nại của người tham gia bán hàng đa cấp.

Doanh nghiệp đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp phải lập hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định của pháp luật và chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của hồ sơ đó.

4.2 Những hành vi bị cấm

Khoản 1 Điều 5 Nghị định 40/2018/NĐ-CP về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp quy định về các hành vi mà doanh nghiệp bán hàng đa cấp bị cấm thực hiện như sau:

- Yêu cầu người khác phải đặt cọc hoặc nộp một khoản tiền nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp;

- Yêu cầu người khác phải mua một số lượng hàng hóa nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp;

- Cho người tham gia bán hàng đa cấp nhận tiền; hoặc lợi ích kinh tế khác từ việc giới thiệu người khác tham gia vào hoạt động bán hàng đa cấp; mà không phải từ việc mua, bán hàng hóa của người được giới thiệu đó;

- Từ chối chi trả không có lý do chính đáng các khoản hoa hồng; tiền thưởng hay lợi ích kinh tế khác mà người tham gia bán hàng đa cấp có quyền hưởng;

- Cung cấp thông tin gian dối về kế hoạch trả thưởng; về lợi ích của việc tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp;

- Cung cấp thông tin gian dối; gây nhầm lẫn về tính năng; công dụng của hàng hóa hoặc hoạt động của doanh nghiệp thông qua báo cáo viên, đào tào viên tại hội nghị, hội thảo, đào tạo hoặc thông qua tài liệu của doanh nghiệp;

- Duy trì nhiều hơn một hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp, vị trí kinh doanh đa cấp, mã số kinh doanh đa cấp hoặc các hình thức khác tương đương đối với cùng một người tham gia bán hàng đa cấp;

- Thực hiện khuyến mãi sử dụng mạng lưới gồm nhiều cấp, nhiều nhánh mà trong đó người tham gia chương trình khuyến mại có nhiều hơn một vị trí, mã số hoặc các hình thức tương đương khác;

- Tổ chức các hoạt động trung gian thương mại theo quy định của pháp luật thương mại nhằm phục cụ cho việc duy trì, mở rộng và phát triển mạng lưới bán hàng đa cấp;

- Tiếp nhận hoặc chấp nhận đơn hoặc bất kỳ hình thức văn bản nào khác của người tham gia bán hàng đa cấp, trong đó người tham gia bán hàng đa cấp tuyên bố từ bỏ một phần hoặc toàn bộ các quyền của mình theo quy định hoặc cho phép doanh nghiệp không phải thực hiện nghĩa vụ đói với người tham gia bán hàng đa cấp;

- Kinh doanh theo phương thức đa cấp đối với đối tượng không được phép theo quy định của pháp luật,...
Đối với người tham gia bán hàng đa cấp bị cấm các hành vi:

- Yêu cầu người khác phải đặt cọc hoặc nộp một khoản tiền nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp;

- cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về lợi ích của việc tham gia bán hàng đa cấp, tính năng, công dụng của hàng hóa, hoạt động của doanh nghiệp bán hàng đa cấp;

- Tổ chức hội thảo, hội nghị, đào tạo về kinh doanh theo phương thức đa cấp khi chưa được doanh nghiệp bán hàng đa cấp ủy quyền bằng văn bản;

- Lôi kéo, dụ dỗ, mua chuộc người tham gia bán hàng đa cấp của doanh nghiệp khác tham gia vào mạng lưới của doanh nghiệp mà mình đang tham gia;

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, địa vị xã hội, nghề nghiệp để khuyến khích, yêu cầu, lôi kéo, dụ dỗ người khác tham gia vào mạng lưới bán hàng đa cấp hoặc mua hàng hóa kinh doanh theo phương thức đa cấp;

- Thực hiện hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương nơi doanh nghiệp chưa được cấp xác nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương.

4.3 Chế tài xử lý

- Chế tài xử lý hành chính:

Đối với cá nhân vi phạm sẽ bị xử phạt từ 3 triệu đồng đến 30 triệu đồng; đối với doanh nghiệp bán hàng đa cấp, mức phạt từ 30 triệu đồng đến 100 triệu đồng. Doanh nghiệp kinh đa cấp thực hiện một số hành vi vi phạm trên phạm vi từ hai tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trở lên thì mức phạt có thể tăng gấp đôi. Ngoài ra, người tham gia bán ahngf đa cấp, doanh nghiệp bán hàng đa cấp còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do vi phạm hành chính; buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn,...
- Chế tài xử lý hình sự

Hành vi lợi dụng kinh doanh theo phương thức đa cấp để chiếm đoạt tài sản của người khác còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về một trong các tội theo quy định của Bộ luật Hình sự: Điều 174 (tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản) có khung hình phạt từ cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng cho đến 20 năm, tù chung thân; Điều 217 (tội "Vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp") có khung hình phạt từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng; hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng cho đến 05 năm; Điều 290 (tội "Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản") có khung hình phạt từ cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng cho đến 20 năm.

- Cách thức xử lý khi bị lừa đảo thông qua hình thức kinh doanh đa cấp

Thực hiện quyền tố cáo đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền:

Theo quy định tại khoản 4, Điều 163 BLTTHS 2015 quy định về thẩm quyền điều tra thì có thể gửi đơn tố cáo hoặc trực tiếp đến cơ quan điều tra; viện kiểm sát; tòa án hoặc cơ quan khác nơi xảy ra tội phạm hoặc nơi phát hiện tội phạm hoặc nơi người có hành vi vi phạm cư trú để tố cáo về hành vi lừa đảo này.
Hồ sơ cần chuẩn bị:

Để tố cáo hành vi lừa đảo hình thức kinh doanh đa cấp, cần chuẩn bị các hồ sơ sau:

Đơn trình báo công an;

Chứng minh thư nhân dân hoặc căn cước công dân, hoặc hộ chiếu (bản sao công chứng);

Sổ hộ khẩu của bị hại (bản sao công chứng);

Chứng cứ kèm theo để chứng minh (video, hình ảnh, ghi âm có chứa nguồn thông tin của hành vi phạm tội,...)