Lạm phát giai đoạn 2016 đến nay

Giá xăng dầu, giá gas trong tháng 12/2021 giảm theo giá nhiên liệu thế giới; dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp trên phạm vi cả nước; học phí học kỳ I năm học 2021-2022 tiếp tục được miễn, giảm tại một số địa phương là các nguyên nhân chính làm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 12/2021 giảm 0,18% so với tháng trước và tăng 1,81% so với tháng 12/2020. Bình quân năm 2021, CPI tăng 1,84% so với năm trước, mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016. Lạm phát cơ bản 12 tháng tăng 0,81%.

Năm 2021, trong bối cảnh áp lực lạm phát toàn cầu ngày càng tăng cao, giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào cho sản xuất, giá cước vận chuyển liên tục tăng nhưng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân năm 2021 của Việt Nam chỉ tăng 1,84% so với năm trước, thấp nhất trong 6 năm qua, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra, tiếp tục là năm kiểm soát lạm phát thành công.
CPI bình quân năm 2021 tăng do một số nguyên nhân chủ yếu sau:

(i) Giá xăng dầu trong nước tăng 31,74% so với năm trước (làm CPI chung tăng 1,14 điểm phần trăm), giá gas tăng 25,89% (làm CPI chung tăng 0,38 điểm phần trăm);

(ii) Giá gạo tăng 5,79% so với năm trước (làm CPI chung tăng 0,15 điểm phần trăm) do giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu, nhu cầu tiêu dùng gạo nếp và gạo tẻ ngon tăng trong dịp Lễ, Tết và nhu cầu tích lũy của người dân trong thời gian giãn cách xã hội;

(iii) Giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 7,03% so với năm trước do giá xi măng, sắt, thép, cát tăng theo giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào (làm CPI chung tăng 0,14 điểm phần trăm);

(iv) Giá dịch vụ giáo dục tăng 1,87% so với năm trước (làm CPI chung tăng 0,1 điểm phần trăm) do ảnh hưởng từ đợt tăng học phí năm học mới 2020-2021 theo lộ trình của Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Chính phủ. Để đạt được kết quả trên trong bối cảnh đất nước đang gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, đó là nhờ sự lãnh đạo sát sao của Chính phủ, các ngành, các cấp đã chủ động đưa ra các giải pháp đồng bộ. phòng chống dịch bệnh, bình ổn giá cả thị trường.
Tuy nhiên, ở thời điểm rạng sáng 2022, áp lực lạm phát được đánh giá là rất lớn. Nếu dịch Covid-19 được kiểm soát vào năm 2022, nhu cầu sản xuất và tiêu dùng sẽ tăng lên; Lạm phát sẽ bị ảnh hưởng bởi giá cả hàng hóa trên thế giới như xăng dầu, than đá và chi phí vận tải tăng cao. Nhập khẩu nguyên vật liệu với giá cao sẽ ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, từ đó đẩy giá hàng tiêu dùng trong nước lên cao, gây áp lực lên lạm phát.
Bên cạnh đó, giá nhập khẩu thức ăn chăn nuôi và nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi tăng sẽ tác động đến giá lương thực. Giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tính trong CPI cũng sẽ tăng theo giá vật liệu sử dụng trong xây dựng. Giá dịch vụ giáo dục tăng trở lại do một số địa phương kết thúc thời gian miễn, giảm học phí năm học 2021-2022 và tác động của việc thực hiện lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ giáo dục theo Nghị định 81/ 2021 /NĐ- CP quy định cụ thể cơ chế thu, quản lý học phí của các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, nộp học phí, định giá dịch vụ giáo dục trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Hơn nữa, khi dịch Covid-19 được kiểm soát, nhu cầu đối với dịch vụ ăn uống ngoài gia đình, dịch vụ du lịch, vui chơi, giải trí sẽ tăng trở lại cũng tác động không nhỏ đến CPI chung.
Để góp phần kiềm chế lạm phát cao trong năm 2022, một số giải pháp được gợi ý gồm:

Thứ nhất, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, cảnh báo kịp thời những nguy cơ tác động đến giá cả, lạm phát tại Việt Nam. Đặc biệt, cần đánh giá và xác định những mặt hàng, vật liệu nào có khả năng bị ảnh hưởng ngắn hạn, tạm thời hay dài hạn để từ đó xây dựng các chính sách phù hợp. Thứ hai, các bộ, ban, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục theo dõi sát diễn biến giá cả các mặt hàng thiết yếu (lương thực, tạp phẩm, xăng dầu, gas…) có giải pháp điều hành. Chủ động điều phối, chuẩn bị nguồn hàng dịp Lễ, Tết để hạn chế tăng giá đột biến. Đặc biệt, đối với mặt hàng xăng dầu, liên Bộ Công Thương - Tài chính theo dõi sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, đồng thời kết hợp trích Quỹ Bình ổn xăng dầu để hạn chế mức tăng giá của mặt hàng này đối với CPI chung. Bộ Công Thương cần tích cực chuẩn bị các điều kiện để thúc đẩy sản xuất kinh doanh, bảo đảm cung ứng và lưu thông hàng hóa, giảm áp lực lạm phát. Đặc biệt, thông tin kịp thời, chính xác, rõ ràng về các chính sách quản lý, điều hành của Chính phủ và các giải pháp nhằm loại bỏ các thông tin sai lệch về giá cả thị trường, ngăn chặn lạm phát do lý.
Thứ ba, đối với tài sản do Chính phủ quản lý, tận dụng những tháng CPI thấp để điều chỉnh giá tài sản do Chính phủ quản lý nhằm hạn chế lạm phát kỳ vọng. Việc điều chỉnh giá các loại tài sản do Chính phủ quản lý không nên tập trung vào các tháng cuối năm vì những tháng cuối năm thường có nhu cầu tiêu dùng tăng mạnh, nếu CPI so với cùng kỳ sẽ cao, tạo áp lực kiềm chế lạm phát đối với nền kinh tế. năm sau.
Thứ tư, giá hàng hóa toàn cầu sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Vì vậy, Chính phủ cần nỗ lực thực hiện các biện pháp ngoại giao để đảm bảo nguồn nguyên liệu bằng cách tăng cường hợp tác với chính phủ các nước giàu tài nguyên, hỗ trợ các công ty ký hợp đồng nhập khẩu nguyên liệu dài hạn, đảm bảo nguồn gốc đầu vào. nguyên vật liệu, ổn định giá thành sản xuất để kiểm soát lạm phát.
Thứ năm, tập trung phát triển nền kinh tế số - xã hội số; cải thiện mạnh mẽ và thực chất môi trường đầu tư kinh doanh; nâng cao hiệu quả tái cơ cấu nền kinh tế, qua đó góp phần quan trọng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả của nền kinh tế, từ đó giảm áp lực lạm phát trong trung và dài hạn.