Kho bạc nhà nước là gì? Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức

1. Kho bạc Nhà nước là gì?  

Kho bạc Nhà nước là cơ quan thuộc hệ thống tài chính nhà nước, có nhiệm vụ quản lý các nguồn vốn từ ngân sách nhà nước. Kho bạc Nhà nước hay còn gọi là Kho bạc Nhà nước thực hiện chức năng quản lý tiền nhà nước, quỹ ngân sách nhà nước và tài sản  ngân sách nhà nước. Ở các nước, tuỳ theo cơ cấu tổ chức của nhà nước và quan điểm lập pháp,  kho bạc được tổ chức thành các loại sau:  

 1) Mô hình thứ nhất, cơ quan Kho bạc trực thuộc chính phủ, có chức năng là một bộ hay cơ quan của chính phủ (General Treasury) như ở Hoa Kỳ, Úc...;   

 2) Mô hình thứ hai, cơ quan kho bạc trực thuộc Bộ Tài chính, có tư cách pháp nhân như một tổng cục  thuộc bộ, được áp dụng ở các nước: Cộng hòa Liên bang Đức, Xin-ga-po, Ma-lai-xi-a...; 

3) Mô hình thứ ba, Kho bạc do ngân hàng trung ương quản lý, được áp dụng phổ biến ở các nước xã hội chủ nghĩa trong khuôn khổ cơ chế kinh tế kế hoạch. Ở Việt Nam, trước khi  Ngân hàng Quốc gia Việt Nam được thành lập (1951), việc quản lý quỹ ngân sách nhà nước được giao cho Ngân hàng Nhà nước dưới sự chủ trì của Bộ Tài chính thực hiện. Từ năm 1951 đến năm 1990, Kho bạc Nhà nước Việt Nam thực hiện chức năng quản lý các quỹ của ngân sách nhà nước. Ngày 04/01/1990, để đáp ứng yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý tài chính, Hội đồng Bộ trưởng đã ra Quyết định số 07/HĐBT giao chức năng quản lý các quỹ từ NSNN cho Kho bạc Nhà nước chịu sự giám sát của Bộ Tài chính. Bộ Tài chính. Kho bạc  là cơ quan chức năng quản lý tài chính, báo cáo trực tiếp với Bộ Tài chính và được tổ chức theo 3 cấp: Kho bạc Trung ương, Kho bạc  cấp tỉnh và Kho bạc  cấp huyện. Kho bạc Nhà nước là cơ quan trực thuộc Bộ Tài chính, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tài chính quản lý Nhà nước về quỹ ngân sách nhà nước và các quỹ tài chính của Nhà nước; quản lý ngân sách nhà nước; Tổng Kế toán Nhà nước;  huy động vốn cho ngân sách nhà nước và vốn đầu tư phát triển thông qua  phát hành trái phiếu nhà nước theo quy định của pháp luật.  

2. Cơ cấu tổ chức của Kho bạc Nhà nước: 

 - Cơ quan Kho bạc Nhà nước  Trung ương: 

 Vụ Tổng hợp - Pháp chế; 

 Vụ Kiểm soát chi;  

 Vụ Ngân quỹ;  

 Vụ Hợp tác quốc tế; 

 Vụ Thanh tra - Kiểm tra; 

  Tổ chức cán bộ; 

 Phòng Tài vụ - Quản trị;  

 Bàn làm việc;  

 Vụ Kế toán Nhà nước; 

 Phòng Quản lý Kho quỹ; 

 Cục Công nghệ thông tin; 

 Học bổng Kho bạc Nhà nước; 

 Trường Kinh doanh Kho bạc; 

 Tạp chí Quốc gia về Quản lý Kho bạc. 

 - KBNN địa phương: 

 Kho bạc nhà nước  tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là Kho bạc nhà nước cấp tỉnh) trực thuộc Kho bạc nhà nước.  

 Kho bạc nhà nước  huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là Kho bạc nhà nước cấp huyện) trực thuộc Kho bạc nhà nước cấp tỉnh.  

 3. Chức năng, nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước 

 3.1. chức năng ngân quỹ 

 Theo Điều 1 Quyết định 26/2015/QĐ-TTg quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Kho bạc Nhà nước trực thuộc Bộ Tài chính: 

 “1. Kho bạc Nhà nước là cơ quan trực thuộc Bộ Tài chính, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tài chính quản lý Nhà nước về quỹ ngân sách nhà nước và các quỹ tài chính của Nhà nước.' Tình trạng ; và quản lý ngân sách nhà nước. kế toán nhà nước;  huy động vốn cho ngân sách nhà nước và  đầu tư phát triển thông qua  phát hành trái phiếu nhà nước theo quy định của pháp luật. 

2. Kho bạc Nhà nước có tư cách pháp nhân, có con dấu  hình Quốc huy, được mở tài khoản tại Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại theo quy định của pháp luật, có trụ sở chính tại thành phố Hà Nội."   

 Như vậy, có thể thấy Kho bạc Nhà nước có nhiệm vụ tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tài chính quản lý nhà nước về quỹ ngân sách nhà nước, kho bạc tài chính nhà nước, quản lý Kho bạc Nhà nước, quản lý Tổng kế toán Nhà nước. của nhà nước. Đồng thời, cơ quan này cũng huy động vốn cho ngân sách nhà nước và cho đầu tư phát triển dưới hình thức trái phiếu chính phủ.  

3.2 Chức năng ngân quỹ 

 Căn cứ Điều 2 Quyết định 26/2015/QĐ-TTg quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Kho bạc Nhà nước trực thuộc Bộ Tài chính  quy định rõ  nhiệm vụ, quyền hạn của Kho bạc Nhà nước: 

 Kho bạc Nhà nước thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:

1. Trình Bộ trưởng Bộ Tài chính: 

a) Trình Chính phủ dự án luật, dự thảo nghị quyết của Quốc hội, dự thảo pháp lệnh, dự thảo nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; dự thảo nghị định của Chính phủ theo chương trình, kế hoạch xây dựng pháp luật hàng năm của Bộ đã được phê duyệt và các nghị quyết, dự án, đề án được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao; 
 
b) Trình Thủ tướng Chính phủ các dự thảo quyết định, chỉ thị, chiến lược, quy hoạch, chương trình hành động, kế hoạch và các dự án quan trọng thuộc phạm vi quản lý của Kho bạc Nhà nước.  
2. Trình Bộ trưởng Bộ Tài chính xem xét, quyết định:
a) Dự thảo thông tư và các văn bản khác thuộc lĩnh vực quản lý của Kho bạc Nhà nước;
b) Kế hoạch hoạt động hàng năm của Kho bạc Nhà nước. 

1. Ban hành các văn bản hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ, văn bản quy phạm nội bộ và văn bản cá biệt thuộc phạm vi quản lý của Kho bạc Nhà nước.  
2. Tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án, đề án thuộc phạm vi quản lý của Kho bạc Nhà nước sau khi được cấp có thẩm quyền ban hành hoặc phê duyệt. 
3. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về lĩnh vực quản lý kho bạc nhà nước.  
4. Quản lý quỹ ngân sách nhà nước, quỹ tài chính nhà nước được giao theo quy định của pháp luật: 

a) Tập trung và phản ánh đầy đủ, kịp thời các khoản thu ngân sách nhà nước; tổ chức thực hiện việc thu nộp vào quỹ ngân sách nhà nước các khoản tiền do các tổ chức và cá nhân nộp tại hệ thống Kho bạc Nhà nước; thực hiện hạch toán số thu ngân sách nhà nước cho các cấp ngân sách theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

b) Kiểm soát, thanh toán, chi trả các khoản chi của ngân sách nhà nước và các nguồn vốn khác được giao theo quy định của pháp luật;

c) Quản lý quỹ ngoại tệ tập trung của ngân sách nhà nước, định kỳ công bố tỷ giá hạch toán phục vụ cho việc hạch toán các khoản thu chi ngân sách nhà nước bằng ngoại tệ; 

d) Quản lý, kiểm soát và thực hiện nhập, xuất các quỹ tài chính nhà nước do Kho bạc Nhà nước quản lý; quản lý các khoản tạm thu, tạm giữ, tịch thu, ký cược, ký quỹ, thế chấp theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; 

 đ) Quản lý tài sản quốc gia quý hiếm được giao theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; quản lý tiền, tài sản, các loại chứng chỉ có giá của Nhà nước và của các đơn vị, cá nhân gửi tại Kho bạc Nhà nước.

7. Được trích tài khoản của tổ chức, cá nhân mở tại Kho bạc Nhà nước để nộp ngân sách nhà nước hoặc áp dụng các biện pháp hành chính khác để thu cho ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật; từ chối thanh toán, chi trả các khoản chi không đúng, không đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.

8. Tổ chức  kế toán NSNN: 

a) Tổ chức hạch toán  ngân sách nhà nước, các quỹ, tài sản nhà nước được giao quản lý,  viện trợ, vay, trả nợ của Nhà nước và chính quyền địa phương theo quy định của pháp luật. ; 
b) Báo cáo tình hình thực hiện thu, chi ngân sách nhà nước với cơ quan tài chính cùng cấp và các cơ quan nhà nước có liên quan theo quy định của pháp luật; 

c) Tổng hợp, xây dựng điều tiết ngân sách nhà nước hàng năm gửi Bộ Tài chính để trình Chính phủ theo quy định của pháp luật.

2. Tổ chức thực hiện  kế toán tổng hợp nhà nước: 

a) Nhận thông tin về báo cáo tài chính từ đơn vị kế toán công lập theo quy định của pháp luật; 

 b) Tổng hợp thông tin tài chính của Nhà nước về  tài sản của Nhà nước; nguồn vốn và nợ phải trả của Chính phủ; tình hình hoạt động, kết quả thu, chi ngân sách nhà nước; vốn nhà nước tại  doanh nghiệp và các tài sản, nguồn lực khác của nhà nước; 

 c) Lập báo cáo tài chính nhà nước cấp quốc gia và từng địa phương, gửi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Tổ chức thực hiện  chế độ thống kê, báo cáo Kho bạc theo quy định của pháp luật. 

11. Tổ chức quản lý, điều hành ngân sách nhà nước tập trung, thống nhất trong toàn hệ thống: 

 a) Mở tài khoản, duy trì tài khoản tiền gửi và chi tiền mặt, chuyển khoản cho cơ quan, cá nhân có quan hệ giao dịch với Kho bạc; 

 b) Mở tài khoản tiền gửi hoặc tài khoản thanh toán tại Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại để thực hiện các nghiệp vụ thu, chi, thanh toán của Kho bạc Nhà nước theo quy định của pháp luật; 

 c) Sử dụng ngân sách nhà nước để tạm ứng cho ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật; 

 d) Xây dựng và phát triển hệ thống  công cụ quản lý, nghiệp vụ  hiện đại theo nguyên tắc bảo đảm  an toàn, hiệu quả ngân sách nhà nước.  

1. Tổ chức huy động vốn cho ngân sách nhà nước và đầu tư phát triển thông qua  phát hành trái phiếu Chính phủ. 
2. Tổ chức quản trị, vận hành hệ thống thông tin quản lý ngân quỹ, tiền mặt. 
3. Thanh tra, kiểm tra chuyên ngành,  kiểm toán nội bộ, giải quyết khiếu nại, tố cáo; xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến ​​nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật đối với các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực quản lý công của Kho bạc Nhà nước; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong  sử dụng tài sản, kinh phí được giao theo quy định của pháp luật. 
4. Hiện đại hóa hoạt động của Kho bạc Nhà nước: 

a) Xây dựng cơ chế, chính sách, quy trình nghiệp vụ phù hợp với thông lệ quốc tế và  Việt Nam; 

b) Tổ chức quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ thuật tiên tiến, hiện đại hóa cơ sở vật chất của hệ thống Kho bạc Nhà nước.  16. Thực hiện nhiệm vụ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực kho bạc nhà nước theo phân công, phân cấp của Bộ trưởng Bộ Tài chính và quy định của pháp luật. 

16. Tổ chức và hiệu suất của nhân viên

a) Xây dựng tổ chức bộ máy và phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu đổi mới cơ chế, chính sách và hiện đại hóa công nghệ quản lý; 
b) Quản lý tổ chức bộ máy, biên chế; thực hiện chế độ tiền lương và các chế độ, chính sách đãi ngộ, thi đua khen thưởng, kỷ luật, đào tạo, bồi dưỡng đối với công chức, viên chức và người lao động do KBNN chỉ đạo theo phân cấp của Bộ trưởng Bộ Tài chính và quy định của pháp luật. pháp luật. 

1. Quản lý kinh phí được cấp từ ngân sách nhà nước  và tài sản được cấp theo quy định của pháp luật; được sử dụng các khoản thu nhập có được từ hoạt động nghiệp vụ theo quy định của chế độ quản lý tài chính nhà nước.  
2. Thực hiện cải cách hành chính theo mục tiêu, nội dung Chương trình cải cách hành chính đã được Bộ trưởng Bộ Tài chính phê duyệt.  
3. Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác do Bộ trưởng Bộ Tài chính giao và theo quy định của pháp luật.