Dự án đầu tư là gì? Cách lập dự án đầu tư và cho ví dụ

1. Dự án đầu tư là gì?

Thuật ngữ “dự án” đề cập đến ý định và tính toán của con người liên quan đến các hoạt động trong tương lai. Bất kỳ hoạt động hoặc lĩnh vực nào cũng có thể có dự án nếu chủ thể của hoạt động đó thấy cần thiết để đạt được những mục tiêu nhất định trong tương lai.
Về mặt hình thức, dự án đầu tư được hiểu là một tập hợp các tài liệu, văn bản trình bày một cách chi tiết, có hệ thống các hoạt động, chi phí theo kế hoạch nhằm đạt được kết quả và mục tiêu nhất định trong tương lai. Về mặt nội dung, dự án đầu tư là một tập hợp các hoạt động phụ thuộc lẫn nhau được lên kế hoạch nhằm đạt được các mục tiêu cụ thể bằng cách tạo ra các kết quả cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định, thông qua việc sử dụng các nguồn lực cụ thể.
Theo khoản 4 Điều 3 Luật đầu tư 2020, dự án đầu tư là tập hợp các đề xuất đầu tư vốn trung hoặc dài hạn để thực hiện hoạt động đầu tư thương mại trên một địa bàn cụ thể và trong một khoảng thời gian xác định.
Như vậy, mỗi khía cạnh khác nhau của dự án đầu tư được hiểu theo những cách khác nhau. Tuy nhiên, có thể khái quát khái niệm dự án đầu tư là tập hợp các thông tin, dữ liệu, hoạt động và các yếu tố nhất định về tài chính, nhân lực,… để thực hiện kế hoạch đã được xây dựng trước đó. Dựa vào dự án đầu tư, chúng ta có thể biết được thông tin về chủ đầu tư, ý định mà chủ đầu tư sẽ thực hiện. Ngoài ra, dự án đầu tư còn là cơ sở quan trọng để cơ quan nhà nước có liên quan cấp giấy phép đầu tư và là cơ sở để nhà đầu tư triển khai hoạt động đầu tư và đánh giá hiệu quả của dự án.

2. Đặc điểm của dự án đầu tư

Từ khái niệm dự án đầu tư nêu trên, chúng ta có thể khái quát những đặc điểm cơ bản của dự án đầu tư như sau:


Thứ nhất, dự án đầu tư được hưởng lợi từ sự tham gia của nhiều bên liên quan

Nhìn chung, dự án đầu tư có thể có sự tham gia của nhà đầu tư, cơ quan quản lý nhà nước quản lý đầu tư, tư vấn dự án, nhà thầu và người hưởng lợi từ kết quả đầu tư. Tùy theo tính chất nguồn vốn của dự án và quy mô vốn, lĩnh vực đầu tư hoặc địa bàn mà sự tham gia của các chủ thể vào dự án đầu tư là khác nhau. Khi số lượng các chủ thể tham gia vào một dự án đầu tư lớn thì kết quả của dự án sẽ phụ thuộc vào mức độ phối hợp giữa các chủ thể với nhau cũng như mức độ trách nhiệm đối với công việc của từng chủ thể.
Thứ hai, dự án đầu tư có thể là dự án ngắn hạn hoặc dự án dài hạn và có thời gian tồn tại nhất định.

Thời hạn của một dự án đầu tư có thể dài hoặc ngắn và luôn có giới hạn. Đặc biệt:

Thời gian hoạt động của dự án đầu tư trong khu kinh tế không quá 70 năm.
Thời hạn hoạt động của dự án đầu tư ngoài khu kinh tế không quá 50 năm. Dự án đầu tư thực hiện ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn hoặc dự án có vốn đầu tư lớn nhưng thu hồi vốn chậm, thời gian dài hơn nhưng không quá 70 năm.
Đối với các dự án đầu tư được Nhà nước giao đất, cho thuê đất nhưng nhà đầu tư chậm được bàn giao đất thì thời gian Nhà nước chậm bàn giao đất không tính vào thời hạn hoạt động của dự án đầu tư.
Thứ ba, dự án đầu tư luôn có mục tiêu, mục đích rõ ràng

Bất kể là dự án đầu tư được xây dựng có thuộc lĩnh vực nào, thời gian thực hiện là bao lâu, chi phí ước tính như thế nào, … thì cũng đều phải có mục đích rõ ràng và những mục tiêu cụ thể. Mục tiêu đầu tư cũng là một trong những nội dung quan trọng được thể hiện trong đề xuất dự án đầu tư nộp kèm với hồ sơ xin quyết định chủ trương đầu tư.

Chính vì vậy, để được xét duyệt dự án, thì ngoài việc chuẩn bị về kinh phí, đội ngũ nguồn nhân lực, chủ đầu tư phải đặt ra những mục tiêu cụ thể phù hợp với tiến trình thực hiện dự án. dự án đầu tư có thời gian tồn tại hữu hạn.
Thứ tư, dự án đầu tư có thể chuyển nhượng

Nhà đầu tư có quyền chuyển nhượng dự án đầu tư cho người khác theo 02 phương thức: chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án đầu tư. Để chuyển nhượng được dự án đầu tư thì phải đáp ứng các điều kiện được quy định tại Điều 46 Luật Đầu tư năm 2020. Bao gồm:

- Dự án đầu tư hoặc một phần dự án đầu tư chuyển nhượng không thuộc một trong các trường hợp bị chấm dứt hoạt động theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 48 Luật Đầu tư năm 2020;

- Đáp ứng điều kiện đầu tư áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài nhận chuyển nhượng dự án đầu tư, một phần dự án đầu tư trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của tổ chức kinh tế quy định tại khoản 2 Điều 24 Luật Đầu tư năm 2020;

- Tuân thủ các điều kiện theo quy định của pháp luật về nhà ở, pháp luật về đất đai, pháp luật về kinh doanh bất động sản trong trường hợp chuyển nhượng dự án đầu tư gắn với chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất;

- Điều kiện quy định tại văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc theo quy định khác của pháp luật có liên quan (nếu có);

- Khi chuyển nhượng dự án đầu tư, ngoài những vấn đề trên, doanh nghiệp nhà nước còn có trách nhiệm thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp trước khi thực hiện việc điều chỉnh dự án đầu tư.

3. Phân loại dự án đầu tư và lấy ví dụ

3.1. Phân loại dự án đầu tư căn cứ vào địa điểm thực hiện
Căn cứ vào địa điểm thực hiện dự án đầu tư mà dự án đầu tư được phân loại thành:

- Dự án đầu tư trong nước: là dự án được thực hiện trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam. Nguồn vốn để thực hiện dự án có thể đến từ các nhà đầu tư trong nước hoặc nước ngoài. Nguồn luật điều chỉnh dự án đầu tư quốc gia bao gồm các văn bản pháp luật trong nước và luật pháp quốc tế.

- Dự án đầu tư ra nước ngoài: là dự án do nhà đầu tư Việt Nam nước ngoài thực hiện. Nguồn vốn đầu tư ra nước ngoài được nhà đầu tư tự huy động thông qua nhiều kênh. Khi vay vốn bằng ngoại tệ hoặc chuyển nhượng vốn đầu tư bằng ngoại tệ, nhà đầu tư phải tuân thủ các điều kiện, thủ tục theo quy định của pháp luật về ngân hàng, tổ chức tín dụng và quản lý ngoại hối. Nguồn luật điều chỉnh dự án đầu tư ra nước ngoài bao gồm Luật Đầu tư hiện hành và các văn bản pháp luật có liên quan, pháp luật của quốc gia, vùng lãnh thổ tiếp nhận đầu tư và Điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.


3.2. Phân loại dự án đầu tư căn cứ mục đích thực hiện
Căn cứ vào các khoản 5, 6, 7 Điều 3 Luật Đầu tư năm 2020 thì căn cứ vào mục đích thực hiện, dự án đầu tư được phân thành 03 loại như sau:

- Dự án đầu tư mở rộng là dự án đầu tư phát triển dự án đầu tư đang hoạt động bằng cách mở rộng quy mô, nâng cao công suất, đổi mới công nghệ, giảm ô nhiễm hoặc cải thiện môi trường.
- Dự án đầu tư mới là dự án đầu tư thực hiện lần đầu hoặc dự án đầu tư độc lập với dự án đầu tư đang hoạt động.
- Dự án đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là dự án đầu tư thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh.


3.3. Phân loại dự án đầu tư căn cứ vào nguồn vốn đầu tư
- Dự án đầu tư khi được phân loại dựa trên điều kiện về nguồn vốn đầu tư công bao gồm:

Vốn ngân sách nhà nước;

Vốn trái phiếu chính phủ;

Vốn công trái quốc gia;

Vốn trái phiếu chính quyền địa phương;

Vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA);

Vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài;

Vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước;


Vốn từ nguồn thu để lại đầu tư nhưng chưa đưa vào ngân sách nhà nước;

Vốn vay khác của ngân sách địa phương. - Ngoài ra còn có các dự án đầu tư bằng nguồn vốn khác như:

Các khoản vay thương mại;

vốn liên doanh;

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài;

Vốn huy động trên thị trường tài chính;

Vốn tư nhân.


3.4. Phân loại dự án đầu tư theo thời gian hoạt động
Căn cứ vào thời gian thực hiện, dự án đầu tư được chia thành dự án đầu tư trung hạn và dự án đầu tư dài hạn.

- Dự án đầu tư dài hạn: là dự án có thời gian thực hiện hoạt động đầu tư, kinh doanh dài, khối lượng công việc lớn, số vốn sử dụng lớn nhưng thời gian hoàn vốn dài. Ví dụ, dự án xây dựng cơ sở hạ tầng hoặc dự án phát triển khoa học công nghệ là dự án đầu tư dài hạn.
- Dự án đầu tư trung hạn: là dự án được thực hiện trong thời gian ngắn, tính chất hoạt động đầu tư đơn giản, cần ít vốn.
Việc xác định dự án đầu tư trung hạn hay dài hạn chỉ mang tính tương đối vì pháp luật đầu tư không quy định đâu là dài hạn, đâu là trung hạn. Tuy nhiên đây cũng là một tiêu chí cần thiết để nhà đầu tư phân bổ thời gian hợp lý để từ đó lên kế hoạch nội dung công việc cho từng giai đoạn thực hiện hoạt động đầu tư.


3.5. Phân loại dự án đầu tư căn cứ theo lĩnh vực đầu tư
- Dự án đầu tư lĩnh vực giao thông vận tải: là dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông đường bộ hoặc đường thủy, các hoạt động đầu tư bảo dưỡng phát triển hệ thống giao thông;

- Dự án đầu tư lĩnh vực nông - lâm - ngư nghiệp;

- Dự án đầu tư lĩnh vực công nghiệp;

- Dự án đầu tư lĩnh vực xây dựng.


3.6. Phân loại dự án đầu tư căn cứ vào thủ tục đầu tư
Căn cứ vào thủ tục đầu tư, dự án đầu tư có thể chia thành 03 loại sau:

- Dự án đầu tư phải thực hiện thủ tục quyết định chủ trương đầu tư;

- Dự án đầu tư phải làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư;

- Dự án đầu tư không phải làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

4. Cách lập dự án đầu tư

4.1. Yêu cầu đối với dự án đầu tư
Để dự án đầu tư có tính khả thi thì khi tiến hành thành lập dự án, người lập dự án đầu tư cần lưu ý một số yêu cầu sau:

Thứ nhất, phải đảm bảo tính khoa học cho dự án đầu tư

- Khi lập dự án đầu tư, người soạn thảo, lập dự án đầu tư phải có một quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng, tính toán thận trọng và chính xác từng nội dung dự án, đặc biệt là các nội dung về công nghệ, tài chính, thị trường sản phẩm và dịch vụ. Tính khoa học của dự án được thể hiện ở các khía cạnh chính sau:

Về số liệu, thông tin: Số liệu, thông tin phục vụ xây dựng dự án phải trung thực, chính xác và phải chứng minh được nguồn gốc, xuất xứ của thông tin, số liệu được thu thập (do các cơ quan có trách nhiệm cung cấp, nghiên cứu, phát hiện sự thật…).
Về phương pháp thuyết minh: Các nội dung của đồ án không tồn tại độc lập mà luôn nằm trong một thể thống nhất, đồng bộ. Vì vậy, quá trình phân tích, diễn giải các nội dung nêu trong đồ án phải đảm bảo tính logic, chặt chẽ. Ví dụ như bài toán về mối quan hệ giữa thị trường, yếu tố kỹ thuật, tài chính của dự án – quyết định đầu tư vào dây chuyền sản xuất – lắp ráp xe tay ga hay ô tô số.
Về phương pháp tính toán: Khối lượng tính toán trong một dự án thường rất lớn. Vì vậy, khi tính toán các chỉ tiêu cần đảm bảo tính đơn giản, chính xác. Đối với đồ họa, bản vẽ kỹ thuật cần phải chính xác về kích thước và tỷ lệ.
- Về hình thức trình bày: Đồ án có nhiều nội dung nên việc trình bày cần có tính hệ thống, rõ ràng, đơn giản.

Thứ hai, dự án đầu tư phải đảm bảo tính pháp lý

Khi thực hiện dự án đầu tư, người viết dự án phải có cơ sở pháp lý vững chắc, tức là phù hợp với chính sách, pháp luật của nhà nước. Điều này đòi hỏi người viết dự án phải rà soát kỹ lưỡng và đầy đủ các chủ trương, chính sách của nhà nước cũng như các văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động đầu tư này. Thứ ba, dự án đầu tư phải bảo đảm tính thiết thực

Tính thực tiễn của một dự án đầu tư được thể hiện ở khả năng ứng dụng và triển khai trên thực tế. Vì vậy, nội dung và khía cạnh phân tích của một dự án đầu tư không thể chung chung mà dựa trên động cơ thực tế, phải được nghiên cứu, xác định trên cơ sở đánh giá phù hợp các điều kiện, hoàn cảnh liên quan trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động đầu tư. Dự án đầu tư phải được xây dựng trong những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể về đất đai, thị trường, vốn...

Thứ tư, dự án đầu tư cần đảm bảo tính đồng bộ

Việc lập và thực hiện một dự án đầu tư là một quá trình gian khổ và phức tạp. Đây không phải là công việc độc lập của chủ đầu tư mà có sự tham gia của nhiều bên như cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, các nhà tài trợ… Vì vậy, dự án đầu tư phải tuân thủ các quy định chung của ngành chức năng về đầu tư. hoạt động, tức là quy trình lập dự án, thủ tục quản lý đầu tư.
Thứ năm, dự toán dự án đầu tư

Các nội dung, tính toán về quy mô sản xuất, chi phí, giá thành, doanh thu, lợi nhuận... trong dự án chỉ mang tính ước tính, dự báo. Đối với nhà đầu tư, dự án đầu tư thành công phải có hiệu quả về mặt tài chính, tức là khoản đầu tư không bị lỗ. Tuy nhiên, trên thực tế, mọi việc thường không diễn ra như dự tính. Thậm chí trong nhiều trường hợp, thực tế rất khác so với kế hoạch dự án ban đầu. Do mỗi dự án đầu tư được thực hiện trong thời gian dài nên trong giai đoạn này nhà đầu tư khó sử dụng vốn để tránh tác động của các yếu tố môi trường, đồng thời nhà đầu tư có thể gặp phải những cơ hội, lợi ích hay thách thức mà khi bắt đầu đầu tư họ không thể lường trước được. .



4.2. Các bước cần thực hiện khi thực hiện dự án đầu tư
Để thực hiện một dự án đầu tư có chất lượng và hiệu quả, người viết dự án phải tiến hành theo trình tự sau:

Bước 1: Nghiên cứu, đánh giá thị trường đầu tư

Bước 2: Xác định thời điểm đầu tư, quy mô đầu tư và lựa chọn hình thức đầu tư

Bước 3: Tiến hành hoạt động khảo sát và lựa chọn địa điểm đầu tư

Bước 4: Thực hiện dự án đầu tư

Sau khi hoàn thành các công việc trên, người soạn thảo tiến hành thực hiện các dự án đầu tư. Dự án đầu tư được thể hiện bằng hai loại hồ sơ sau:

- Báo cáo tiền khả thi

Báo cáo tiền khả thi là báo cáo cung cấp những thông tin tổng quát về dự án. Nhờ đó, nhà đầu tư có thể đánh giá sơ bộ về tính khả thi của dự án. Đồng thời lựa chọn phương án đầu tư phù hợp nhất cho dự án. Báo cáo tiền khả thi là cơ sở để xây dựng báo cáo khả thi. Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi bao gồm các nội dung sau:

Định hướng đầu tư, điều kiện thuận lợi và khó khăn

Quy mô dự án và hình thức đầu tư

Khu vực và địa điểm đầu tư (nhu cầu sử dụng đất dự kiến, các vấn đề ảnh hưởng đến môi trường, xã hội, tái định cư, lao động) được phân tích và đánh giá chi tiết.

Phân tích, đánh giá sơ bộ về trang thiết bị, công nghệ, kỹ thuật và điều kiện cung cấp vật tư, vật tư, dịch vụ, cơ sở hạ tầng

Lựa chọn các phương án xây dựng

Xác định sơ bộ tổng mức đầu tư, phương án huy động vốn, khả năng thu hồi vốn, khả năng trả nợ và thu lãi

Có những đánh giá về hiệu quả đầu tư kinh tế - xã hội của dự án.

Các thành phần và cấu trúc của dự án được trình bày dưới dạng các phần tử được tóm tắt hoặc chia nhỏ.
Trong trường hợp Báo cáo tiền khả thi phải được phê duyệt theo quy định của pháp luật thì sau khi được phê duyệt, nhà đầu tư có thể tiến hành xây dựng bản báo cáo chi tiết, đầy đủ theo hướng đã lựa chọn trong báo cáo tiền khả thi, đó là Báo cáo khả thi.

- Báo cáo khả thi

Báo cáo khả thi là tập hợp các số liệu, dữ liệu phân tích, đánh giá, đề xuất chính thức về nội dung của dự án theo phương án đã được chủ đầu tư lựa chọn. Đây cũng là căn cứ để cơ quan có thẩm quyền thẩm tra và quyết định đầu tư. Nội dung của Báo cáo khả thi bao gồm:

Các căn cứ để xác định sự cần thiết phải đầu tư;

Mục tiêu đầu tư;

Địa điểm đầu tư;

Quy mô dự án;

Vốn đầu tư;

Thời gian, tiến độ thực hiện dự án;

Các giải pháp về kiến trúc, xây dựng, công nghệ, môi trường;

Phương án sử dụng lao động, quản lý, khai thác dự án;

Các hình thức quản lý dự án;

Hiệu quả đầu tư;

Xác định các mốc thời gian chính thực hiện dự án;

Tính chất tham gia, mối quan hệ cũng như trách nhiệm của các cơ quan liên quan

Bước 5: Gửi hồ sơ dự án và văn bản trình đến người có thẩm quyền quyết định đầu tư tổ chức cho vay vốn đầu tư (đối với dự án sử dụng nguồn vốn vay) và cơ quan thẩm định dự án đầu tư (đối với các dự án phải thẩm tra đầu tư).
Như vậy, việc lập xong 02 bản báo cáo tiền khả thi và báo cáo khả thi nêu trên đồng nghĩa với việc nhà đầu tư đã hoàn thành dự án đầu tư về mặt kế hoạch và kết thúc giai đoạn chuẩn bị đầu tư, chuyển sang giai đoạn làm các thủ tục đầu tư, triển khai đầu tư trên thực tế.

Mọi người cũng hỏi

Câu hỏi 1: Tại sao đầu tư là một phần quan trọng trong chiến lược tài chính cá nhân?

Trả lời: Đầu tư đóng vai trò quan trọng trong chiến lược tài chính cá nhân vì nó có thể giúp tăng cơ hội để gia tăng giá trị tài sản theo thời gian. Thay vì để tiền "ngủ đông" hoặc tiêu xài ngay lập tức, đầu tư cho phép bạn sinh lời từ sự tăng giá của tài sản như cổ phiếu, bất động sản, quỹ đầu tư, và nhiều loại tài sản khác. Điều này giúp bạn đạt được mục tiêu tài chính dài hạn như hưng phấn hưu trí, mua nhà, hoặc đảm bảo tài chính cho tương lai.

Câu hỏi 2: Dự án đầu tư là gì và tại sao nó quan trọng?

Trả lời: Dự án đầu tư là một kế hoạch hoặc hành động mà người hoặc tổ chức thực hiện để đầu tư tiền, thời gian và nguồn lực vào một hoạt động với hy vọng sinh lời trong tương lai. Đầu tư có thể bao gồm mua bán cổ phiếu, phát triển bất động sản, đầu tư vào khởi nghiệp, hoặc thậm chí đầu tư vào bản thân để học hỏi và phát triển.

Dự án đầu tư quan trọng vì nó có thể mang lại lợi nhuận và tạo cơ hội tài chính. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với rủi ro và yêu cầu nắm vững kiến thức và chiến lược đầu tư. Qua việc lựa chọn và quản lý cẩn thận các dự án đầu tư, bạn có thể đạt được mục tiêu tài chính và tăng cường tài sản của mình.

Câu hỏi 3: Những yếu tố cần xem xét khi đánh giá tính khả thi của một dự án đầu tư là gì?

Trả lời: Khi đánh giá tính khả thi của một dự án đầu tư, cần xem xét các yếu tố sau:

1. Lợi nhuận dự kiến: Xác định khả năng dự án mang lại lợi nhuận trong tương lai. Phân tích cơ hội sinh lời và tiềm năng tăng giá trị tài sản.

2. Rủi ro: Đánh giá các yếu tố rủi ro tiềm năng mà dự án có thể đối mặt. Cân nhắc những biến đổi không lường trước trong thị trường, kinh tế hoặc ngành.

3. Thời gian đầu tư: Xác định khoảng thời gian cần để đạt được lợi nhuận mong muốn. Điều này liên quan đến khả năng chấp nhận độ dài của việc đầu tư vốn.

4. Tài chính cá nhân: Xem xét khả năng tài chính cá nhân để đảm bảo có đủ nguồn vốn cho dự án và không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình tài chính cá nhân.

Câu hỏi 4: Làm thế nào để quản lý và theo dõi hiệu quả một dự án đầu tư?

Trả lời: Để quản lý và theo dõi hiệu quả một dự án đầu tư, bạn có thể thực hiện các bước sau:

1. Lập kế hoạch chi tiết: Xác định mục tiêu, kế hoạch và tiêu chí thành công cho dự án. Đảm bảo rằng bạn hiểu rõ mục đích và định hướng của dự án.

2. Theo dõi thường xuyên: Giám sát sát sao tiến trình và kết quả của dự án. Điều này giúp bạn nhận ra sớm những vấn đề và điều chỉnh kế hoạch nếu cần.

3. Đánh giá lại và điều chỉnh: Định kỳ đánh giá lại các thông số hiệu suất và so sánh với kế hoạch ban đầu. Nếu có sai lệch, điều chỉnh chiến lược đầu tư để đảm bảo dự án vẫn đúng hướng.

4. Diversification (đa dạng hóa): Không đặt tất cả kế hoạch vào một dự án. Phân chia nguồn lực và đầu tư vào nhiều dự án khác nhau để giảm thiểu rủi ro.

5. Tìm kiếm kiến thức: Luôn nỗ lực học hỏi và cập nhật kiến thức về lĩnh vực đầu tư của bạn để đưa ra quyết định thông thái hơn.