Kế toán trong doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, các doanh nghiệp FDI (có vốn đầu tư nước ngoài) đang ngày càng chiếm vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam. Để đảm bảo hoạt động tài chính minh bạch và hiệu quả, việc nắm vững các yêu cầu và quy trình kế toán là điều cần thiết. Bài viết "Làm kế toán doanh nghiệp FDI (có vốn đầu tư nước ngoài) cần những gì?" do công ty Luật ACC biên soạn sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện và chi tiết về các yêu cầu quan trọng trong lĩnh vực này.

Công ty Luật ACC không chỉ dừng lại ở việc cung cấp kiến thức lý thuyết mà còn mang đến những lời khuyên thực tiễn, giúp các doanh nghiệp FDI tối ưu hóa quy trình kế toán và tuân thủ đúng các quy định pháp lý. Bài viết "Làm kế toán doanh nghiệp FDI (có vốn đầu tư nước ngoài) cần những gì?" sẽ là nguồn tài liệu tham khảo quý báu cho các doanh nghiệp và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực này.

Hãy đón đọc bài viết của chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất và hữu ích nhất về kế toán doanh nghiệp FDI, giúp bạn nâng cao hiệu quả công việc và đảm bảo tuân thủ pháp luật một cách tối ưu!

Kế toán công ty có vốn đầu tư nước ngoài

I. Kế toán là gì?

Kế toán (tiếng Anh là Accounting) là người đảm nhận công việc ghi chép, thu nhận, xử lý và cung cấp các thông tin phản ánh tình hình hoạt động tài chính của một tổ chức, doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước, cơ sở kinh doanh tư nhân,… Theo đó, bộ phận kế toán đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực quản lý kinh tế, từ phạm vi quản lý ở từng đơn vị, cơ quan, doanh nghiệp cho đến phạm vi quản lý của toàn bộ nền kinh tế. Như vậy, khái niệm kế toán đã cho chúng ta thấy được rằng đối tượng của kế toán chính là sự hình thành và biến động của tài sản mà kế toán cần phản ánh, được thể hiện ở 02 mặt là tài sản và nguồn vốn trong quá trình hoạt động của tổ chức.

Ngoài ra, kế toán được chia thành 02 loại như sau:

• Kế toán doanh nghiệp: là kế toán ở các doanh nghiệp hoạt động với mục tiêu chính là kinh doanh sinh lời.
• Kế toán công: là kế toán tại những đơn vị hoạt động không vì mục đích kinh doanh sinh lời, chẳng hạn như các tổ chức từ thiện xã hội, các tổ chức Nhà nước,…

Bên cạnh đó, theo quy định của Luật Kế toán năm 2015, số 88/2015/QH13, có đưa ra định nghĩa về kế toán như sau:Theo Luật Kế toán năm 2015, số 88/2015/QH13, có đưa ra định nghĩa về kế toán như sau:

Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động. Như vậy, những nhiệm vụ mà kế toán phải làm gồm:

• Thu thập là ghi nhận những nghiệp vụ kinh tế vào chứng từ kế toán.
• Xử lý là quá trình hệ thống quá những dữ liệu, thông tin từ chứng từ kế toán vào sổ kế toán.
• Cung cấp là việc hợp nhất dữ liệu để tạo thành báo cáo tài chính
• Căn cứ vào các số liệu về hoạt động kinh tế, kế toán sẽ lập báo cáo kế toán theo quy định của pháp luật, báo cáo nội bộ theo yêu cầu của quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp, tổ chức.

Nói một cách dễ hiểu, kế toán là quá trình thực hiện công việc ghi chép số liệu, thu thập thông tin chứng từ, phân tích và xử lý thông tin tài chính, các hoạt động liên quan đến dòng tiền và tài sản của doanh nghiệp, của nội bộ công ty. Kế toán là bộ phận có vai trò vô cùng quan trọng trong công ty doanh nghiệp, từ phạm vi quản lý kinh tế trong từng đơn vị, cơ quan, doanh nghiệp đến phạm vi lớn hơn, bao quát hơn như toàn bộ nền kinh tế. Tùy theo mỗi cơ cấu tổ chức cũng như lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp mà bộ phận kế toán được phân chia thành các thành phần khác nhau như: kế toán tổng hợp, kế toán quản trị, kế toán kho, kế toán thuế, kế toán công nợ,...

>> Tham khảo: Dịch vụ kế toán thuế trọn gói giá rẻ chỉ từ 300k/tháng

II. Những công việc mà kế toán cần làm 

– Thu thập thông tin: Mỗi ngày, kế toán sẽ thu thập thông tin từ các hoạt động kinh tế, tài chính phát sinh trong doanh nghiệp và đưa vào chứng từ kế toán dưới dạng phiếu thu, phiếu chi tiền, phiếu nhập, xuất kho, hóa đơn bán hàng,…

– Kiểm tra các khoản thu và chi: Đảm nhận việc quản lý mọi khoản thu, chi phát sinh theo quy định của tổ chức, quỹ tiền mặt và chứng từ đính kèm.

– Tiếp nhận và kiểm soát chứng từ kế toán: Kế toán có trách nhiệm kiểm soát các chứng từ có liên quan đến hoạt động thu, chi phát sinh hàng ngày trong doanh nghiệp để đảm bảo tính chính xác của các hoạt động này.

– Ghi chép vào sổ sách kế toán: Hàng ngày, kế toán cần tổng hợp và ghi chép lại một cách cụ thể, đầy đủ, chính xác và kịp thời số liệu của các hoạt động kinh tế phát sinh trong doanh nghiệp. Đến cuối tháng, kế toán sẽ tổng hợp lại các số liệu này và đưa chúng vào sổ kế toán.

– Tổng hợp và lập các báo cáo tài chính: Mỗi tháng, nhân viên kế toán có trách nhiệm tổng hợp lại tất cả số liệu từ các sổ kế toán đã ghi chép và lập thành các báo cáo chi tiết để trình lên ban lãnh đạo doanh nghiệp. Những thông tin trong báo cáo kế toán sẽ là căn cứ quan trọng để ban lãnh đạo đưa ra quyết định điều chỉnh cho các hoạt động phát triển của doanh nghiệp.

III. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài bắt buộc phải có kế toán trưởng?

Căn cứ theo Điều 20 Nghị định 174/2016/NĐ-CP quy định như sau: "1. Đơn vị kế toán phải bố trí kế toán trưởng trừ các đơn vị quy định tại khoản 2 Điều này. Trường hợp đơn vị chưa bổ nhiệm được ngay kế toán trưởng thì bố trí người phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán trưởng theo quy định". Bên cạnh đó, tại Điều 2 Nghị định 174/2016/NĐ-CP quy định như sau: "2. Các tổ chức, cá nhân nước ngoài (không thuộc đối tượng hoạt động theo pháp luật Việt Nam) có phát sinh thu nhập từ cung ứng dịch vụ hoặc dịch vụ gắn với hàng hóa tại Việt Nam (sau đây gọi tắt là nhà thầu nước ngoài)". Theo các quy định trên thì doanh nghiệp có vốn nước ngoài là đối tượng phải bố trí kế toán trưởng hoặc nếu chưa có kế toán trưởng thì bố trí người phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán trưởng theo quy định.

IV. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài không bổ nhiệm kế toán phải chịu mức phạt bao nhiêu?

Căn cứ tại điểm a khoản 2 Điều 17 Nghị định 41/2018/NĐ-CP quy định như sau: "Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau: a) Không tổ chức bộ máy kế toán của đơn vị kế toán; không bố trí người làm kế toán, làm kế toán trưởng hoặc không thuê tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ kế toán làm kế toán, làm kế toán trưởng theo quy định;". Theo đó, không bố trí người làm kế toán, làm kế toán trưởng hoặc không thuê tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ kế toán làm kế toán, làm kế toán trưởng. Như vậy, nếu nếu bỏ trống vị trí kế toán trưởng thì có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Đây là mức phạt tiền đối với cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm thì mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân (căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 6 Nghị định 41/2018/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 2 Điều 5 Nghị định 102/2021/NĐ-CP)

V. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được phép thuê dịch vụ kế toán bên ngoài được không? 

Căn cứ theo quy định tại Điều 56 Luật Kế toán 2015, việc thuê dịch vụ làm kế toán trưởng được quy định như sau:
"1. Đơn vị kế toán được ký hợp đồng với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán hoặc hộ kinh doanh dịch vụ kế toán để thuê dịch vụ làm kế toán hoặc dịch vụ làm kế toán trưởng theo quy định của pháp luật.
2. Việc thuê dịch vụ làm kế toán, dịch vụ làm kế toán trưởng phải được lập thành hợp đồng bằng văn bản theo quy định của pháp luật.
3. Đơn vị kế toán thuê dịch vụ làm kế toán, dịch vụ làm kế toán trưởng có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, kịp thời, trung thực mọi thông tin, tài liệu liên quan đến công việc thuê làm kế toán, thuê làm kế toán trưởng và thanh toán đầy đủ, kịp thời phí dịch vụ kế toán theo thỏa thuận trong hợp đồng.
4. Người được thuê làm kế toán trưởng phải có đủ tiêu chuẩn và điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này.
5. Doanh nghiệp, hộ kinh doanh dịch vụ kế toán và người được thuê làm kế toán, làm kế toán trưởng phải chịu trách nhiệm về thông tin, số liệu kế toán theo thỏa thuận trong hợp đồng."

Theo đó, việc thuê dịch vụ làm kế toán hoặc dịch vụ làm kế toán trưởng thực hiện theo quy định trên.

>> Tham khảo: Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài trong tiếng anh là gì?

VI. Tại sao ngay từ những ngày đầu thành lập doanh nghiệp cần phải có bộ phận kế toán

1. Quản lý tài chính hiệu quả

Một trong những lợi ích rõ ràng nhất của việc có kế toán trong doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) là quản lý tài chính hiệu quả. Kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi, ghi chép và quản lý các giao dịch tài chính hàng ngày. Điều này giúp doanh nghiệp nắm bắt chính xác tình hình tài chính, từ đó có thể đưa ra các quyết định kinh doanh đúng đắn. Trong môi trường kinh doanh quốc tế, việc quản lý tài chính càng trở nên phức tạp do sự khác biệt về luật pháp và quy định tài chính giữa các quốc gia. Kế toán sẽ giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định này, tránh các rủi ro pháp lý và tài chính.

2. Đảm bảo tuân thủ pháp luật

Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phải tuân thủ không chỉ luật pháp của quốc gia mà họ đầu tư vào mà còn cả các quy định quốc tế liên quan đến tài chính và thuế. Kế toán là người chịu trách nhiệm chính trong việc đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ các quy định này. Họ sẽ giúp doanh nghiệp chuẩn bị và nộp các báo cáo tài chính, khai thuế đúng hạn, và đảm bảo tất cả các giao dịch đều được ghi nhận chính xác. Việc tuân thủ pháp luật không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được các khoản phạt mà còn xây dựng uy tín và niềm tin với các đối tác và nhà đầu tư.

3. Hỗ trợ lập kế hoạch tài chính và chiến lược

Kế toán không chỉ đóng vai trò trong việc ghi chép và báo cáo tài chính, mà còn là những chuyên gia tư vấn tài chính chiến lược. Họ có thể phân tích các dữ liệu tài chính để cung cấp thông tin quan trọng cho việc lập kế hoạch kinh doanh và phát triển chiến lược. Với sự hỗ trợ của kế toán, doanh nghiệp có thể dự đoán các xu hướng tài chính, xác định các cơ hội đầu tư tiềm năng và lập kế hoạch ngân sách một cách hiệu quả. Điều này đặc biệt quan trọng trong các doanh nghiệp FDI, nơi mà việc hiểu rõ môi trường tài chính và kinh doanh tại quốc gia đầu tư là yếu tố then chốt để thành công.

4. Tối ưu hóa chi phí và nguồn lực

Một trong những nhiệm vụ quan trọng của kế toán là giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả. Thông qua việc phân tích các báo cáo tài chính, kế toán có thể nhận diện các khoản chi phí không cần thiết hoặc các nguồn lực bị lãng phí. Họ sẽ đề xuất các biện pháp cải thiện, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và tăng cường hiệu suất hoạt động. Đối với doanh nghiệp FDI, việc tối ưu hóa chi phí càng trở nên quan trọng do phải đối mặt với các chi phí cao liên quan đến việc vận hành tại nước ngoài, bao gồm chi phí nhân công, thuê mướn mặt bằng và chi phí tuân thủ các quy định địa phương.

5. Quản lý rủi ro tài chính

Trong môi trường kinh doanh quốc tế, doanh nghiệp FDI phải đối mặt với nhiều loại rủi ro tài chính như biến động tỷ giá, thay đổi chính sách thuế và biến động thị trường. Kế toán đóng vai trò then chốt trong việc quản lý và giảm thiểu các rủi ro này. Họ sẽ theo dõi sát sao các biến động kinh tế và tài chính, đưa ra các phân tích và dự báo, giúp doanh nghiệp chuẩn bị và ứng phó kịp thời. Việc quản lý rủi ro hiệu quả không chỉ bảo vệ tài sản của doanh nghiệp mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển ổn định và bền vững.

6. Cải thiện quan hệ với nhà đầu tư và đối tác

Kế toán là cầu nối quan trọng giữa doanh nghiệp và các nhà đầu tư, đối tác kinh doanh. Bằng việc cung cấp các báo cáo tài chính minh bạch và chính xác, kế toán giúp xây dựng niềm tin và uy tín của doanh nghiệp. Điều này đặc biệt quan trọng trong các doanh nghiệp FDI, nơi mà việc duy trì quan hệ tốt với các nhà đầu tư và đối tác là yếu tố quyết định đến sự thành công. Các báo cáo tài chính đáng tin cậy không chỉ giúp các nhà đầu tư đánh giá đúng giá trị và hiệu suất của doanh nghiệp mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút thêm vốn đầu tư mới.

7. Hỗ trợ quá trình quyết toán và kiểm toán

Quá trình quyết toán và kiểm toán là những hoạt động quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và chính xác của các báo cáo tài chính. Kế toán là người chịu trách nhiệm chính trong việc chuẩn bị các tài liệu cần thiết cho quá trình này. Đối với doanh nghiệp FDI, việc chuẩn bị và đáp ứng các yêu cầu kiểm toán có thể phức tạp hơn do phải tuân thủ các chuẩn mực kế toán quốc tế. Kế toán sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu này, đảm bảo quá trình kiểm toán diễn ra suôn sẻ và hiệu quả. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì uy tín mà còn đáp ứng các yêu cầu pháp lý và quy định của quốc gia đầu tư.

8. Đóng góp vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp

Cuối cùng, kế toán đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp FDI. Bằng việc cung cấp các thông tin tài chính chính xác và kịp thời, kế toán giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh chiến lược và hiệu quả. Họ cũng giúp doanh nghiệp tối ưu hóa sử dụng nguồn lực, quản lý rủi ro và tuân thủ các quy định pháp luật, từ đó tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài. Với vai trò quan trọng này, kế toán không chỉ là những người ghi chép sổ sách mà còn là những nhà tư vấn tài chính chiến lược, đóng góp vào sự thành công và bền vững của doanh nghiệp.

>> Tham khảo: Thủ tục thành lập công ty có vốn đầu tư nước ngoài