Huấn luyện cán bộ là gì

1.Tư tưởng Hồ Chí Minh về huấn luyện cán bộ trong tác phẩm sửa đổi lối làm việc - ý nghĩa đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại Trường Chính trị Trà Vinh hiện nay 

 Tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết vào năm 1947 giữa thời điểm cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của Nhân dân ta bước sang giai đoạn nhiều khó khăn, thử thách, mặc dù trong điều kiện hết sức bận rộn, nhưng với sự trăn trở trước những vấn đề đang đặt ra đối với Đảng, đặc biệt là về năng lực cầm quyền của Đảng, về đạo đức, lề lối làm việc của cán bộ, đảng viên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” nhằm nâng cao nhận thức lý luận, nâng cao phẩm chất đạo đức, tác phong của người cán bộ cách mạng; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng trong tình hình, nhiệm vụ mới. 

  Tác phẩm gồm 6 phần chính và đề cập đến nhiều nội dung nhưng trong đó vấn đề huấn luyện cán bộ là một trong những nội dung được Người đề cập khá đầy đủ và có những chỉ dẫn rất cụ thể. Có thể thấy Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành nhiều sự quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng và rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên. Người sớm nhận thấy vai trò to lớn của đội ngũ cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ cho Đảng. Người coi công tác huấn luyện cán bộ là công việc nền tảng của Đảng, bởi vì: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời, báo cáo tình hình của dân  cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, định chính sách đúng đắn. Do đó, khung là  gốc của mọi công việc. Vì vậy, huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng” [1] . 

 Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, nội dung rèn luyện cán bộ được Hồ Chí Minh nêu lên một cách toàn diện, cụ thể và sâu sắc, có thể tóm tắt ở những quan điểm cơ bản sau: 

 - Về mục đích, yêu cầu của  huấn luyện cán bộ: Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, mục đích của huấn luyện cán bộ phải toàn diện,  thiết thực và hiệu quả cao. Mục tiêu trang bị kiến ​​thức chuyên sâu cho cán bộ điều hành, nhấn mạnh kiến ​​thức sát với chức trách, nhiệm vụ của mỗi cán bộ điều hành. Đặc biệt, trong đào tạo nghề  cần “Thực hiện khẩu hiệu: làm  gì học đó. Không phân biệt quân đội, chính trị, kinh tế, văn hóa, tổ chức, tuyên huấn, công an, v.v., cán bộ thuộc bộ môn nào cũng phải học tập để nắm vững công tác của mình trong bộ môn này”[2]. Theo Người, mục đích của đào tạo cán bộ, trong đó có đào tạo lý luận, là làm cho mỗi cán bộ tiếp thu, bổ sung tư tưởng mới, nâng cao  nhận thức về đường lối, chính sách của Đảng, trau dồi đạo đức cách mạng, tin tưởng vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng, vào tương lai của dân tộc, rèn luyện tác phong công tác ngày càng tốt hơn. Quan trọng hơn, cán bộ sau khi được đào tạo được rèn luyện trong thực tiễn, làm việc tốt hơn, cống hiến  nhiều hơn.  - Về phương pháp huấn luyện cán bộ: Hồ Chí Minh đã chỉ rõ phương pháp, cách thức huấn luyện cán bộ. Theo ông, phải tùy từng đối tượng khung, từng nội dung đào tạo mà có cách thức, phương pháp đào tạo cụ thể phù hợp, hiệu quả. Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, Hồ Chí Minh đề ra hai phương pháp huấn luyện lý luận đối với cán bộ thừa hành: 

 Trước hết, đó là "chỉ nhét vào óc họ những logic khô khan. Rồi bắt họ viết  chương trình, tổng kết cho thật kêu. Còn thực tiễn thì tuyên truyền, vận động, tổ chức, kinh nghiệm chỉ nói qua loa mà thôi." [3] Hồ Chí Minh phê phán cách dạy này, bởi theo Người, đó là cách dạy và học  lý luận một cách nhồi sọ, thụ động, thiếu tính sáng tạo, không có phản biện và không biết liên hệ với thực tiễn, làm cho lý luận trở nên vô hồn, xa rời thực tiễn, xa rời thực tiễn, trở thành lý thuyết suông, xa rời thực tiễn, xa rời thực tiễn. 

  Thứ hai là “vừa học lý thuyết, vừa phải học thực tiễn, trải nghiệm thực tế. Khi học, họ có thể  tìm ra phương hướng chính trị của mình, có thể làm  việc thực tế, có thể trở thành người tổ chức và lãnh đạo. Đó là một lý thuyết thiết thực và hữu ích”.[4] Theo Hồ Chí Minh, đây là cách rèn luyện lý luận  thiết thực, hiệu quả. Bởi vì, theo Người, xuất phát điểm của lý thuyết là thực hành. Tính chính xác và  thực tế của lý luận đòi hỏi phải gắn  lý luận với thực tiễn; Lý luận phải đi đôi với thực tiễn và thường bắt nguồn từ nhu cầu nhận thức và cải tạo thực tiễn. Như vậy, trong đào tạo cán bộ nói chung và đào tạo lý luận nói riêng, học phải đi đôi với hành, lý luận phải gắn  với thực tiễn. Có như vậy, với kiến ​​thức lý luận, công chức mới có khả năng giải quyết các vấn đề  thực tiễn, củng cố vị trí và hoàn thiện quan điểm, phương pháp làm việc. Đây là nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin,  biện pháp cơ bản  chống  “thực hành mù quáng” và “lý thuyết suông”. Mặt khác,  lý luận cần được kiểm nghiệm trong  thực tiễn và tổng kết thực tiễn để bổ sung, phát triển lý luận mới. Lý thuyết thông báo cho thực hành và kiểm tra thực tế và đánh giá lý thuyết. Thực tiễn thúc đẩy lý thuyết, và lý thuyết cung cấp cơ sở khoa học cho mọi hành động  của con người nhằm cải thiện thực tiễn. 

 Như vậy, có thể thấy, điểm đổi mới trong phương pháp đào tạo cán bộ lý luận  của Hồ Chí Minh là chuyển những tri thức  bác học, trừu tượng, những nguyên lý cổ điển của chủ nghĩa Mác - Lênin và các lĩnh vực khoa học khác thành những tri thức gần gũi với cuộc sống, giúp  người học dễ hiểu và vận dụng. Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh tính hữu dụng của thực tiễn, mọi việc lớn hay nhỏ cũng xuất phát từ  thực tiễn, thiết thực, hữu ích, khoa trương, hình thức. Nội dung  huấn luyện cán bộ nói chung, huấn luyện  lý luận nói riêng được Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu trong Thay đổi lối làm việc  là những chỉ dẫn rất xác đáng, dễ  vận dụng vào thực tiễn công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Đảng trong  thời kỳ cách mạng. 

  Hiện nay, việc nghiên cứu và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ trong tác phẩm “Thay đổi phong cách làm việc” có ý nghĩa vô cùng quan trọng cả về lý luận và thực tiễn đối với công tác đào tạo, phát huy đội ngũ cán bộ ở Trường Chính trị. Mặc dù trong thời gian qua trường Chính trị Trà Vinh luôn quán triệt sâu sắc và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác huấn luyện cán bộ và chủ trương của Đảng về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng và đã góp phần đào tạo cho tỉnh nhiều thế hệ cán bộ đáp ứng yêu cầu của cách mạng. Tuy nhiên, hiện nay khi đất nước đang tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế, đòi hỏi phải xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp như Nghị quyết Đại hội XIII xác định là: có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết. Vì vậy, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác huấn luyện cán bộ để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại trường Chính trị Trà Vinh hiện nay cần tập trung một số nội dung cơ bản sau: 

 Một là, đổi mới nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng theo hướng gắn với thực tiễn, phục vụ thực tiễn. 

  Phát huy những kết quả đổi mới trong thời gian qua, trong thời gian tới, trên cơ sở bám sát mục tiêu, nhiệm vụ cách mạng và yêu cầu thực tiễn, căn cứ nguồn lực của Nhà trường, Ban giám hiệu cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương đơn vị thực hiện đa dạng hóa các hình thức mở lớp đáp ứng nhu cầu chuẩn hóa, nâng cao trình độ lý luận chính trị, kiến thức quản lý Nhà nước cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở các địa phương. Đồng thời, tiếp tục thực hiện đổi mới nội dung chương trình theo hướng rõ hơn về lý luận, sát đối tượng, phù hợp với thực tiễn.  

 Nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Đảng theo định hướng quán triệt sâu sắc tinh thần các nghị quyết của Trung ương và Bộ Chính trị về đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ như Nghị quyết số 32-NQ/TW ngày 26-5-2014 của Bộ Chính trị về Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý. Đồng thời quán triệt quan điểm của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về “đổi mới căn bản chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo tinh thần khoa học, thực tiễn, sáng tạo và hiện đại” [5] . Nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng phải bám sát mục tiêu, yêu cầu, định hướng của chiến lược cán bộ, gắn kết chặt chẽ với công tác quy hoạch cán bộ; coi trọng việc nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng toàn diện cả về nhận thức lý luận và kỹ năng lãnh đạo, quản lý; cả về phẩm chất chính trị, tư cách đạo đức và tác phong, phương pháp công tác; chú trọng yêu cầu rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho học viên. 

  Hai là, tiếp tục đẩy mạnh, phát triển toàn diện công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn nhằm phục vụ trực tiếp cho công tác đào tạo, bồi dưỡng.  

 Để có thể thực hiện tốt được nhiệm vụ giảng dạy lý luận chính trị theo phương châm lý luận gắn liền với thực tiễn như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ dạy, thì công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn là một nhiệm vụ không thể thiếu đối với trường Chính trị. Vì vậy, hàng năm, trên cơ sở tôn trọng mục tiêu, định hướng nhiệm vụ khoa học,  chương trình trọng điểm, tiến bộ của tỉnh, Nhà trường phải lựa chọn những vấn đề nghiên cứu vừa mang tính thời sự, vừa mang tính chiến lược, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của địa phương để định hướng cho lãnh đạo, giáo viên các khoa,  trung tâm nghiên cứu  phục vụ trực tiếp cho việc bổ sung, hoàn thiện các chương trình đào tạo, hội nghị. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường ngoài việc tạo môi trường cũng cần quan tâm  tạo động lực cho cán bộ, giáo viên khi nghiên cứu, trong đó cần tiếp tục có cơ chế hỗ trợ để  nghiên cứu khoa học tổng kết thực tiễn đạt hiệu quả cao. 

 Thứ ba, tiếp tục quan tâm phát triển đội ngũ nhà giáo về mọi mặt  đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới.  

 Theo Tư tưởng Hồ Chí Minh, trong đào tạo chấp hành nói chung và đào tạo lý luận nói riêng, người dạy có vai trò hết sức quan trọng. Thực tiễn  quá trình  đào tạo, kiểm sát chấp hành ở Trường Chính trị cũng cho thấy vai trò quan trọng của đội ngũ giảng viên. Giảng viên không chỉ là người định hướng, hỗ trợ học viên học tập, tiếp thu kiến thức về lý luận chính trị, khoa học quản lý, kỹ năng nghiệp vụ; định hướng cho học viên tự học, tự nghiên cứu để phát triển tư duy, phương pháp luận khoa học để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Vì vậy, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên chính là một trong những khâu đột phá, then chốt, vừa mang tính cấp bách trước mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài để không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của Nhà trường nhằm đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng trong thời kỳ mới. Do đó cần phải xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên đảm bảo cả về số lượng và chất lượng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, tác phong mô phạm, mẫu mực trong sinh hoạt, có trình độ chuyên môn sâu, phương pháp giảng dạy tốt, kiến thức thực tiễn phong phú, tâm huyết với nghề nghiệp để từ đó góp phần nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng cán bộ của địa phương. 

  Bốn là, đổi mới phương pháp dạy học hướng đến nâng cao ý thức tự học, tự nghiên cứu của học viên 

 Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, cùng với việc khẳng định vai trò quan trọng của người huấn luyện, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng xác định người học cũng là yếu tố quan trọng để thực hiện hiệu quả công tác huấn luyện cán bộ. Chính vì vậy để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ hiện nay cần đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học theo hướng tăng cường sử dụng các phương pháp dạy học hiện đại, chuyển từ phương pháp truyền thụ tri thức chủ yếu là “cung cấp” sang “định hướng”, “hướng dẫn” giúp người học tự khám phá, tự học tập nghiên cứu.  Tăng cường sử dụng các phương pháp dạy học đa chức năng, tiện ích nhằm phát triển năng lực tư duy, suy luận của học sinh, đồng thời phát huy tính chủ động, tích cực của người học. Đổi mới phương pháp  dạy học trên lớp và hệ thống theo phương châm: tăng chủ động - tăng thực hành - tăng xử lý tình huống; đồng thời giảm thụ động - giảm độc thoại. Tăng cường sử dụng các phương pháp dạy học thực hành nhằm phát triển năng lực xử lý các tình huống thực tiễn của học viên trên cương vị,  trách nhiệm tương lai của học viên trong từng năm, từng cấp  học theo chủ trương của Chủ tịch Hồ Chí Minh là “học đi đôi với hành”, “lý thuyết đi đôi với hành”. Đồng thời không ngừng đổi mới trong cách  kiểm tra, kiểm tra và đánh giá kết quả học tập đảm bảo  “dạy thực, học thực, thi thực”. Khắc phục lối đánh giá nặng về ghi nhớ, biểu đạt kiến ​​thức, ít phát triển kỹ năng, năng lực tư duy; sử dụng nhiều hơn các phương pháp, hình thức đánh giá theo định hướng phát triển các kỹ năng, phẩm chất toàn diện của học sinh, nhất là kỹ năng  tư duy và năng lực vận dụng kiến ​​thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn.  Tóm lại, “Sửa đổi lối làm việc” là một trong những tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh có giá trị  lý luận và thực tiễn to lớn. Trong đó, những chỉ đạo về công tác đào tạo cán bộ nói chung, đào tạo lý luận nói riêng là những chủ trương quan trọng góp phần nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ ở Trường Chính trị tỉnh Trà Vinh trong giai đoạn hiện nay nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu cách mạng trong thời kỳ mới mà Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra.