Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong trường hợp nào?

Khi nói đến hợp đồng bảo hiểm, có những tình huống cụ thể khiến hợp đồng này trở nên vô hiệu có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong bài viết sau hãy cùng ACC tìm hiểu về Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong trường hợp nào? để bạn có nhiều thêm một sự lựa chọn khi cần đến.

Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong trường hợp nào?

1. Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong trường hợp nào?

Căn cứ vào khoản 1 Điều 25 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 quy định hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong trường hợp sau đây:

“Điều 25. Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu

Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong trường hợp sau đây:

a) Bên mua bảo hiểm không có quyền lợi có thể được bảo hiểm tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm;

b) Không có đối tượng bảo hiểm tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm;

c) Tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm, bên mua bảo hiểm biết sự kiện bảo hiểm đã xảy ra;

d) Mục đích, nội dung hợp đồng bảo hiểm vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội;

đ) Doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài và bên mua bảo hiểm giao kết hợp đồng bảo hiểm giả tạo;

e) Bên mua bảo hiểm là người chưa thành niên; người mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự;

g) Hợp đồng bảo hiểm được giao kết có sự nhầm lẫn làm cho một bên hoặc các bên không đạt được mục đích của việc giao kết hợp đồng, trừ trường hợp mục đích giao kết hợp đồng của các bên đã đạt được hoặc các bên có thể khắc phục ngay được sự nhầm lẫn làm cho mục đích của việc giao kết hợp đồng vẫn đạt được;

h) Hợp đồng bảo hiểm được giao kết do bị lừa dối, trừ trường hợp quy định tại Điều 22 của Luật này;

i) Hợp đồng bảo hiểm được giao kết do bị đe dọa, cưỡng ép;

k) Bên mua bảo hiểm không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình khi giao kết hợp đồng bảo hiểm;

l) Hợp đồng bảo hiểm không tuân thủ quy định về hình thức quy định tại Điều 18 của Luật này.”

2. Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu ảnh hưởng thế nào?

Việc hợp đồng bảo hiểm trở nên vô hiệu sẽ mang lại những hậu quả pháp lý nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của cả hai bên tham gia ký kết hợp đồng. Dưới đây là các hậu quả cụ thể:

Về mặt pháp lý:

• Hợp đồng bảo hiểm mất giá trị pháp lý từ thời điểm ký kết, dẫn đến việc các điều khoản và thỏa thuận trong hợp đồng không được công nhận và bảo vệ theo quy định của pháp luật.
• Các bên không có nghĩa vụ hay quyền lợi nào theo hợp đồng.
• Bên gây ra thiệt hại (nếu có) sẽ phải bồi thường thiệt hại cho bên kia theo quy định của pháp luật.

Về mặt quyền lợi của người tham gia bảo hiểm:

• Người tham gia bảo hiểm sẽ không được hưởng quyền lợi bảo hiểm khi có sự kiện xảy ra, dù đã đóng phí bảo hiểm theo quy định.
• Phí bảo hiểm đã đóng sẽ được hoàn trả cho người tham gia sau khi trừ đi các chi phí liên quan đến quản lý, in ấn hợp đồng, và các chi phí khác (nếu có).

Về mặt quyền lợi của công ty bảo hiểm:

• Công ty bảo hiểm sẽ không phải chi trả quyền lợi bảo hiểm cho người tham gia.
• Công ty bảo hiểm có quyền thu hồi phí bảo hiểm đã nhận từ người tham gia sau khi trừ đi các chi phí liên quan đến quản lý, in ấn hợp đồng, và các chi phí khác (nếu có).

Ngoài ra, việc hợp đồng bảo hiểm trở nên vô hiệu cũng có thể gây ảnh hưởng đến uy tín của công ty bảo hiểm, giảm niềm tin của khách hàng.

Để tránh tình trạng này, người tham gia bảo hiểm cần:

• Lựa chọn công ty bảo hiểm uy tín, có tài chính mạnh mẽ.
• Kiểm tra kỹ các điều khoản, quy định trong hợp đồng trước khi ký kết.
• Cung cấp thông tin trung thực và đầy đủ cho công ty bảo hiểm.
• Tuân thủ các nghĩa vụ quy định trong hợp đồng.

3. Hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu có thể khôi phục lại được không?

Theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu có thể được khôi phục lại trong một số trường hợp nhất định. Điều kiện và thủ tục để khôi phục hợp đồng như sau:

Điều kiện để khôi phục hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu:

• Hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu do lỗi của một bên: Bên có lỗi phải khắc phục lỗi và chứng minh đã thực hiện đầy đủ các biện pháp để khắc phục.
• Hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu do sự kiện khách quan: Sự kiện đã được khắc phục hoặc không còn khả năng xảy ra.
• Thỏa thuận giữa người tham gia bảo hiểm và công ty bảo hiểm: Cả hai bên thỏa thuận về việc khôi phục hợp đồng.

Thời hạn và thủ tục để khôi phục hợp đồng:

• Thời hạn: Trong vòng 02 năm kể từ ngày hợp đồng bị vô hiệu hóa.
• Thủ tục:

Bên muốn khôi phục hợp đồng gửi yêu cầu bằng văn bản cho công ty bảo hiểm.

Yêu cầu phải nêu rõ lý do và căn cứ để khôi phục hợp đồng.

Công ty bảo hiểm sẽ xem xét yêu cầu và có văn bản trả lời trong thời hạn 07 ngày làm việc.

Lưu ý:

• Việc khôi phục hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu không phải là nghĩa vụ mà là quyền của các bên tham gia hợp đồng.
• Công ty bảo hiểm có quyền từ chối yêu cầu khôi phục hợp đồng nếu không đáp ứng đủ các điều kiện quy định.
• Sau khi hợp đồng được khôi phục, các bên tham gia hợp đồng phải tuân thủ đầy đủ các nghĩa vụ và quyền lợi theo quy định của hợp đồng.

4. Quyền lợi của bên mua bảo hiểm khi hợp đồng bị vô hiệu

Quyền lợi của bên mua bảo hiểm khi hợp đồng bị vô hiệu

Quyền lợi của bên mua bảo hiểm khi hợp đồng bị vô hiệu có thể phụ thuộc vào nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và quy định của pháp luật. Dưới đây là một số trường hợp cụ thể:

Hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu do lỗi của bên bán bảo hiểm:

• Bên mua bảo hiểm được hoàn trả lại toàn bộ phí bảo hiểm đã đóng.
• Bên mua bảo hiểm có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu có tổn thất do việc hợp đồng bị vô hiệu gây ra.

Hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu do lỗi của bên mua bảo hiểm:

• Bên mua bảo hiểm có thể bị mất một phần hoặc toàn bộ phí bảo hiểm đã đóng, tùy thuộc vào quy định của hợp đồng và pháp luật.
• Bên mua bảo hiểm không được hưởng bất kỳ quyền lợi bảo hiểm nào.

Hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu do sự kiện khách quan:

• Bên mua bảo hiểm có thể được hoàn trả một phần hoặc toàn bộ phí bảo hiểm đã đóng, tuỳ thuộc vào quy định của hợp đồng và pháp luật.
• Bên mua bảo hiểm có thể được hưởng một số quyền lợi bảo hiểm nhất định, tùy thuộc vào quy định của hợp đồng và pháp luật.

5. Cách thức giải quyết tranh chấp khi hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu

Tại Điều 32 Luật kinh doanh bảo hiểm 2022 về phương thức giải quyết tranh chấp, như sau: “Tranh chấp về hợp đồng bảo hiểm được giải quyết thông qua thương lượng giữa các bên. Trường hợp không thương lượng được thì tranh chấp được giải quyết thông qua hòa giải hoặc Trọng tài hoặc Tòa án theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm và quy định của pháp luật.”

Khi hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu, việc giải quyết tranh chấp sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này và ý muốn của các bên liên quan. Dưới đây là một số phương pháp giải quyết tranh chấp phổ biến:

Thương lượng:

• Là cách giải quyết đơn giản, ít tốn kém và hiệu quả nhất.
• Các bên có thể tự thương lượng để đạt được giải pháp thỏa thuận.
• Thương lượng có thể diễn ra trực tiếp hoặc thông qua bên thứ ba trung lập.

Hòa giải:

• Nếu thương lượng không thành công, hai bên có thể đề xuất hòa giải.
• Hòa giải viên sẽ chủ trì buổi hòa giải, hướng dẫn hai bên thảo luận và tìm kiếm giải pháp thỏa thuận.
• Phán quyết của hòa giải viên không có tính ràng buộc pháp lý, nhưng hai bên có thể tự nguyện thực hiện.

Trọng tài:

• Là hình thức giải quyết tranh chấp ngoài tòa án, có tính ràng buộc pháp lý như quyết định của tòa án.
• Hai bên thỏa thuận đưa vụ việc ra trọng tài và chọn trọng tài viên để giải quyết tranh chấp.
• Phán quyết của trọng tài viên có giá trị pháp lý và phải được thực hiện.

Tố tụng tại tòa án:

• Là biện pháp cuối cùng khi các phương thức giải quyết tranh chấp khác không thành công.
• Bên khởi kiện nộp đơn tại tòa án có thẩm quyền.
• Tòa án sẽ thụ lý vụ việc, xét xử và đưa ra quyết định có giá trị pháp lý cao nhất.

6. Câu hỏi thường gặp

Thời hạn để yêu cầu tuyên bố hợp đồng bảo hiểm vô hiệu là bao lâu?

Thời hạn để yêu cầu tuyên bố hợp đồng bảo hiểm vô hiệu là trong vòng 02 năm kể từ ngày hợp đồng được ký kết.

Hậu quả của việc hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu là gì?

Hậu quả của việc hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu bao gồm:

• Hợp đồng bảo hiểm không có giá trị pháp lý: Các thỏa thuận, điều khoản quy định trong hợp đồng không được pháp luật công nhận và bảo vệ.
• Các bên không phát sinh nghĩa vụ và quyền lợi: Người tham gia bảo hiểm không được hưởng quyền lợi bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm, dù đã đóng phí bảo hiểm theo quy định.
• Bên có lỗi gây thiệt hại (nếu có) phải bồi thường thiệt hại cho bên kia theo quy định của pháp luật.

Ai có quyền yêu cầu tuyên bố hợp đồng bảo hiểm vô hiệu?

Các bên có quyền yêu cầu tuyên bố hợp đồng bảo hiểm vô hiệu bao gồm:

• Bên tham gia bảo hiểm: Người tham gia bảo hiểm có quyền yêu cầu tuyên bố hợp đồng bảo hiểm vô hiệu nếu hợp đồng không tuân thủ các quy định về hình thức, nội dung hoặc do lỗi của công ty bảo hiểm.
• Công ty bảo hiểm: Công ty bảo hiểm có quyền yêu cầu tuyên bố hợp đồng bảo hiểm vô hiệu nếu hợp đồng không tuân thủ các quy định về hình thức, nội dung hoặc do lỗi của người tham gia bảo hiểm.
• Cơ quan nhà nước có thẩm quyền: Cơ quan nhà nước có thẩm quyền về quản lý hoạt động bảo hiểm có quyền yêu cầu tuyên bố hợp đồng bảo hiểm vô hiệu nếu hợp đồng vi phạm pháp luật.

Hy vọng qua bài viết, Công ty Luật ACC đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về vấn đề Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong trường hợp nào?. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với Công ty Luật ACC nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.