Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Nội dung chủ yếu hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam 

 Các chủ thể kinh tế tự do kinh doanh và cạnh tranh theo quy định của pháp luật, ngày càng phát huy vai trò tích cực trong nền kinh tế quốc dân; kinh tế nhà nước từng bước giữ vai trò chủ đạo; các yếu tố thị trường và các loại thị trường đang hình thành và phát triển; sự quản lý, điều hành của Nhà nước đối với kinh tế thị trường sát thực và hiệu quả hơn; tăng trưởng kinh tế được duy trì hợp lý; đời sống Nhân dân được cải thiện rõ rệt; nước ta bước vào nhóm nước đang phát triển có thu nhập trung bình; hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng… 

 Tuy nhiên, nền kinh tế nước ta chủ yếu phát triển theo chiều rộng, chậm chuyển sang phát triển theo chiều sâu; luật pháp, cơ chế, chính sách chưa hoàn chỉnh; doanh nghiệp tư nhân phổ biến là quy mô nhỏ; cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm; kinh tế vĩ mô ổn định chưa vững chắc; tính độc lập, tự chủ của nền kinh tế chưa cao, còn lệ thuộc vào một vài thị trường bên ngoài; quyền tự do kinh doanh chưa được tôn trọng đầy đủ; sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn; chất lượng, hiệu quả, năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế thấp; mức độ tham gia vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu còn rất hạn chế; tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước chậm được đổi mới; hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế chưa đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;… 

  Vì vậy, để phát huy mạnh mẽ hơn nữa kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, cần phải thực hiện nhiều nhiệm vụ, trong đó cần phải hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. 

  Có thể khái quát, thể chế kinh tế thị trường là một tổng thể bao gồm các bộ quy tắc, luật lệ và hệ thống các thực thể, tổ chức kinh tế được tạo lập nhằm điều chỉnh hoạt động giao dịch, trao đổi trên thị trường.  

 Việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam nhằm mục tiêu cơ bản đó là làm cho các thể chế phù hợp với những nguyên tắc cơ bản của kinh tế thị trường đinh hướng xã hội chủ nghĩa phát triển nhanh, hiệu quả, bền vững, hội nhập kinh tế quốc tế thành công, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.  

 Để hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hôi chủ nghĩa ở Việt Nam cần chú trọng một số nội dung sau: 

 Thứ nhất, hoàn thiện thể chế về sở hữu, phát triển các thành phần kinh tế, các loại hình doanh nghiệp 

 Bảo đảm công khai, minh bạch về nghĩa vụ, trách nhiệm trong thủ tục hành chính để quyền tài sản được giao dịch thông suốt. Nâng cao năng lực của các thiết chế và hoàn thiện cơ chế giải quyết tranh chấp dân sự, kinh tế trong bảo vệ quyền tài sản.  Thực hiện nhất quán  chế độ pháp lý kinh doanh đối với doanh nghiệp thuộc mọi hình thức sở hữu và mọi thành phần kinh tế. Mọi doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế đều hoạt động theo cơ chế thị trường, bình đẳng và cạnh tranh lành mạnh theo quy định của pháp luật. Tạo điều kiện thúc đẩy  doanh nghiệp phát triển, đội ngũ doanh nhân Việt Nam thực sự trở thành lực lượng trung tâm, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, bảo đảm tính độc lập tự chủ của nền kinh tế.  

 Thứ hai, hoàn thiện thể chế phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường và các loại thị trường 

 Thực hiện có hệ thống cơ chế giá thị trường; bổ sung luật  phí và lệ phí. Tăng cường xây dựng các thiết chế bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; hoàn thiện pháp luật về phá sản doanh nghiệp theo cơ chế thị trường và thể chế bảo vệ nhà đầu tư.  Đẩy mạnh phát triển thị trường hàng hóa, dịch vụ; phát triển cân đối, đồng bộ thị trường tài chính, đẩy mạnh hợp tác công  tư, điều hành lãi suất phù hợp; đổi mới mạnh mẽ và phát triển  thị trường khoa học và công nghệ, tăng cường bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ; hoàn thiện pháp luật, cơ chế, chính sách để thị trường bất động sản phát triển và vận hành thuận lợi; hoàn thiện cơ chế, chính sách để thị trường lao động phát triển đồng bộ, liên thông  về quy mô, chất lượng lao động và cơ cấu ngành nghề. 

  Thứ ba, hoàn thiện thể chế gắn  tăng trưởng kinh tế với bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. 

  Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế nhanh và bền vững với phát triển xã hội bền vững, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, tạo cơ hội để mọi thành viên trong xã hội tham gia bình đẳng và  hưởng lợi một cách công bằng từ kết quả  phát triển. Phát triển hệ thống an sinh xã hội, huy động sự tham gia của các tầng lớp nhân dân và cộng đồng xã hội vào thực hiện chính sách an sinh xã hội.  

 Hoàn thiện thể chế về kết hợp phát triển kinh tế với bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển  khu kinh tế - quốc phòng. Gắn kết chặt chẽ  công nghiệp quốc phòng, an ninh với công nghiệp dân sinh trong tổng thể chính sách công nghiệp quốc gia. Phát triển mạnh các ngành kinh tế biển gắn với bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia và nâng cao đời sống nhân dân trên biển. 

 Bốn là, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, phát huy vai trò làm chủ của nhân dân trong phát triển kinh tế - xã hội. 

 Đổi mới nội dung và sự lãnh đạo của Đảng đối với các vấn đề kinh tế - xã hội. Nâng cao khả năng  hoạch định đường lối, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Đảng; đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy và phương thức hoạt động của Đảng, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao hiệu quả hoạt động của cả hệ thống chính trị. 

  Nhà nước tập trung vào việc thể chế hóa nghị quyết của Đảng, xây dựng và tổ chức áp dụng pháp luật; đổi mới phương thức quản lý nhà nước về kinh tế. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác giám sát, thanh tra, kiểm  tra, kiểm toán và cưỡng chế; tạo môi trường thuận lợi cho  sản xuất, kinh doanh phát triển. Phát huy vai trò lãnh đạo, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội. Bảo đảm mọi người đều được tiếp cận bình đẳng với các cơ hội và điều kiện phát triển, được tham gia và hưởng lợi từ quá trình phát triển. Thể chế hóa các quy định của Hiến pháp về quyền con người, quyền công dân, quyền và nghĩa vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội - nghề nghiệp. 

 Năm là, hoàn thiện thể chế để nâng cao hiệu quả hội nhập kinh tế quốc tế 

 Rà soát, điều chỉnh, bổ sung hệ thống pháp luật và các thể chế, cơ chế liên quan đáp ứng yêu cầu thực hiện các cam kết quốc tế. Đổi mới công tác xúc tiến thương mại, đầu tư, cung cấp thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trường, nhất là thị trường xuất khẩu. Bổ sung luật  tương trợ tư pháp phù hợp với luật pháp  quốc tế.  

 Thực hiện nhất quán chủ trương đa phương hóa, đa dạng hóa  hợp tác kinh tế quốc tế, không phụ thuộc vào một số  thị trường. Xây dựng và thực hiện các cơ chế phù hợp với thông lệ quốc tế để  ứng phó nhanh với những diễn biến bất lợi của thị trường thế giới, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, giữ vững ổn định chính trị - xã hội. 

  Tóm lại, xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là  nhiệm vụ chiến lược,  khâu đột phá quan trọng, tạo động lực  phát triển nhanh, bền vững, tạo tiền đề vững chắc cho phát triển kinh tế đất nước. đồng bộ, hài hòa nền kinh tế thị trường  nước ta, giúp huy động, phân bổ và  sử dụng  hiệu quả nhất mọi nguồn lực để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” .