Các hành vi bạo lực mạng hiện nay

Bắt nạt trực tuyến (bắt nạt qua mạng) hay còn được gọi với tên tiếng Anh là Cyberbullying. Đây là một trong các hình thức gây rối, đe dọa, bắt nạt thông qua các nền tảng xã hội nhằm mục đích làm mất mật, hạ nhục, tra tấn tinh thần. Hình thức bắt nạt này đang ngày càng phát triển và lan rộng gây nên rất nhiều hậu quả nguy hiểm.

Các hành vi bạo lực mạng hiện nay

1. Những dạng cơ bản của thực trạng bắt nạt qua mạng

Trên thực tế, có rất nhiều cách để thực hiện hành vi bắt nạt trực tuyến với một người nào đó qua mạng. Trong đó một vài dạng bắt nạt có thể được định hình rõ ràng hơn, bao gồm:

• Harassment (quấy rối): Đề cập đến các hành động như nhắn tin, gửi các thông điệp thô lỗ, công kích nhằm mục đích xúc phạm, lạm dụng hoặc bạo hành. Viết những bình luận hoặc bức hình gây khó chịu, xấu hổ ở trên mạng xã hội hoặc trong các trò chơi điện tử trực tuyến.
• Flaming (gây đau khổ): Cố tình sử dụng các ngôn ngữ công kích để tiến hành các cuộc tranh luận ở trên mạng xã hội. Mục đích là thu hút nhiều người vào cuộc tấn công gây đau khổ cho người khác.
• Denigration (phỉ báng): Gửi các thông tin giả mạo, không đúng sự thật và gây tổn hại cho người khác. Có thể là chia sẻ hình ảnh của người khác với mục đích lan truyền tin xấu và lời thị phi để chế giễu.
• Impersonation (mạo danh): Tình trạng đột nhập vào các tài khoản email hay mạng xã hội hoặc lập các trang giả mạo người khác để đăng gửi các tin khiêu dâm hoặc tài liệu đáng xấu hổ của người bị bắt nạt.
• Outing and Trickery (phát tán và lừa đảo): Chia sẻ các thông tin cá nhân hay lừa đảo nhằm lấy các thông tin bí mật của một người để chuyển tiếp cho người khác bao gồm cả hình ảnh, video, đoạn tin nhắn,…
• Exclusion (cô lập): Hành động cố tình loại bỏ một ai đó ra khỏi nhóm tin nhắn hoặc các nhóm khác trên mạng xã hội, trang mạng chơi game,…
• Cyber Stalking (bám theo trên mạng): Đề cập đến sự lặp đi lặp lại các hành động như gửi tin nhắn, thông điệp đe dọa, quấy rối để làm tổn thương một người nào đó qua mạng xã hội và các kênh trực tuyến.

2. Làm thế nào để phát hiện bắt nạt trực tuyến?

Các nạn nhân của Cyberbullying thường trong cảm giác lo sợ, hoang mang và bị ảnh hưởng tâm lý nghiêm trọng. Tuy nhiên, họ lại có xu hướng muốn che giấu, không muốn chia sẻ với những người xung quanh vì họ cảm thấy vô cùng xấu hổ, lo sợ bị mọi người kì thị, xa lánh. Hoặc các trẻ vị thành niên còn cảm thấy lo sợ khi để phụ huynh phát hiện sẽ bị tịch thu quyền sử dụng máy tính, điện thoại hoặc các thiết bị mạng xã hội.

Một số dấu hiệu để bạn nhận biết nạn nhân bị bắt nạt trực tuyến như:

• Luôn có cảm giác buồn bã, chán nản, tuyệt vọng khi sử dụng mạng xã hội hoặc cảm giác này sẽ kéo dài sau đó.
• Tức giận, khó chịu hoặc hoảng loạn, mất kiểm soát sau khi nhìn thấy các nội dung đe dọa, hạ nhục, chửi bới trên mạng.
• Có xu hướng né tránh, không muốn tụ tập với bạn bè, gia đình.
• Thay đổi tâm trạng bất thường, khó kiểm soát suy nghĩ của bản thân.
• Mất tập trung, rối loạn giấc ngủ, thay đổi thói quen ăn uống.
• Có cảm giác lo lắng, bất an, kích động khi có thông báo tin nhắn, email mới.
• Có nhiều xu hướng không muốn tiếp tục sử dụng điện thoại, máy tính hoặc liên tục theo dõi các nền tảng xã hội để biết được các tin tức công kích, xúc phạm bản thân.
• Né tránh các cuộc thảo luận có liên quan đến mạng xã hội.
• Các cảm xúc tiêu cực liên tục xuất hiện khiến cho nạn nhân cảm thấy mệt mỏi, suy kiệt sức lực, stress, trầm cảm.

3. Nghiên cứu về hậu quả của Cyberbullying (bắt nạt trực tuyến)

Bắt nạt trực tuyến tuy là vấn đề xuất hiện từ khá lâu nhưng cho đến hiện nay nó vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Đặc biệt là các đối tượng trẻ vị thanh niên, người trẻ tuổi lại càng có xu hướng xem đây là một “trò chơi” thú vị, một cách thể hiện bản thân, nhiều trường hợp còn lập nhóm để gia tăng quy mô bạo hành mạng.

Bên cạnh đó, những nạn nhân của Cyberbullying lại có xu hướng muốn che giấu, gánh chịu một mình nên tệ nạn này lại khó có thể khắc phục. Trong thực tế, những tác động của nạn bắt nạt trực tuyến là vô cùng lớn, nó không chỉ làm ảnh hưởng đến sức khỏe và còn gây nên nhiều cản trở đối với cuộc sống và các sinh hoạt hàng ngày của nạn nhân.

Vào năm 2012, các nhà khoa học đã thực hiện một cuộc nghiên cứu Sức khỏe trẻ em – Kidshealth cho thấy rằng sức khỏe tinh thần của những nạn nhân Cyberbullying bị tác động vô cùng nặng nề. Nạn nhân phải gánh chịu sự đàn áp, phủ nhận của một nhóm người trong thời gian kéo dài. Kèm theo đó họ sẽ cảm thấy cô đơn, buồn bã, bị tách biệt khỏi xã hội và bị lên án một cách thậm tệ.

Trong quá trình trị liệu cho các khách hàng gặp bất ổn tâm lý từ bạo lực học đường, bắt nạt trực tuyến, chuyên gia tâm lý trị liệu Ông Thục Bảo cũng nhận thấy rằng bắt nạt có thể gây ra ám ảnh tâm lý nghiêm trọng cho các bạn trẻ. Điều này khiến các bạn sợ đi học, sợ ra ngoài giao tiếp với bạn bè, hàng xóm và các mối quan hệ xã hội khác làm ảnh hưởng đến kết quả học tập.

Hơn nữa, nó còn là dấu ấn tâm lý ảnh hưởng không nhỏ đến sự trưởng thành và thành công của trẻ trong tương lai. Bắt nạt khiến trẻ mất đi sự tự tin, mất đi động lực và hình thành nên những niềm tin không tích cực như mình không đủ giỏi, mình là kẻ xui xẻo… Những ảnh hưởng tâm lý này cản trở sự phát huy tài năng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ ở cả hiện tại và tương lai.

4. Cách ngăn chặn bắt nạt trực tuyến (Cyberbullying)

Nhiều người thường lầm tưởng rằng bắt nạt trực tuyến chỉ là hình thức ảo và không gây quá nhiều ảnh hưởng đến các nạn nhân. Tuy nhiên, như đã chia sẻ, hình thức này gây nên nhiều hệ lụy nguy hiểm, nghiêm trọng nhất là đe dọa cả tính mạng. Hơn thế, nạn nhân của Cyberbullying thường không muốn chia sẻ về vấn đề mà bản thân đang đối mặt nên việc ngăn chặn và khắc phục đôi lúc gặp nhiều khó khăn.

Tuy nhiên, bạn nên hiểu rằng, tự mình đối mặt và chịu đựng vấn đề này không phải là điều dễ dàng. Do đó, nếu đang rơi vào tình trạng này thì bạn có thể thử tham khảo và áp dụng các biện pháp hữu hiệu sau đây:

1. Chia sẻ với gia đình và nhà trường

Việc đầu tiên cần phải thực hiện khi nhận thấy bản thân đang trở thành nạn nhân của tình trạng bắt nạt trực tuyến đó chính là thông báo cho gia đình và nhà trường. Nếu bạn đang ở độ tuổi vị thành niên và chưa có nhiều kinh nghiệm về cuộc sống thì đây có lẽ là giải pháp hữu hiệu và an toàn nhất.

Cha mẹ chính là chỗ dựa tinh thần tốt nhất để bạn có thể mạnh mẽ vượt qua được mọi khó khăn, trở ngại trong cuộc sống. Đồng thời, người lớn sẽ có nhiều kinh nghiệm, đưa ra những lời khuyên hữu ích để giúp bạn trở nên tốt hơn, xử lý tốt mọi tình huống đe dọa, uy hiếp, hạ nhục của người khác.

Lúc này cha mẹ nên thoải mái và nhẹ nhàng hỗ trợ con, có thể kể cho con nghe những trải nghiệm tương tự của mình thời thơ ấu để con hiểu được rằng mình không hề cô đơn. Hãy cho con hiểu rằng đây không phải hoàn toàn là lỗi của con và đưa ra những lời động viên để con trở nên bình tĩnh và ổn định hơn.

Đồng thời, phụ huynh cũng cần tìm gặp giáo viên chủ nhiệm, hiệu trưởng nhà trường để thông báo về tình huống này. Trường học chính là môi trường sinh hoạt chủ yếu của trẻ nhỏ, tại đây cũng sẽ có nhiều phương thức giúp trẻ đối phó tốt với Cyberbullying.

Đồng thời các bậc phụ huynh cũng nên khuyến khích con không được phản ứng thái quá với những hành vi, nội dung đe dọa trực tuyến. Điều này không thể giúp cho vấn đề được giải quyết tốt mà đôi khi còn làm cho mọi thứ trở nên tồi tệ. Các tốt nhất là hãy lưu giữ lại bằng chứng để dễ dàng tìm ra manh mối và hung thủ, giải quyết tốt nguồn gốc vấn đề.

2. Báo cáo nội dung xấu, chặn tài khoản

Trong trường hợp không biết cụ thể về đối tượng bắt nạt trực tuyến thì tốt nhất bạn hãy chặn tài khoản của đối tượng này, đồng thời báo cáo xấu về nội dung mà họ đăng tải. Hiện nay, trên hầu hết mọi thiết bị, trang mạng xã hội đều có tính năng bảo mật thông tin, chặn làm phiền, hạn chế lượt tương tác cùng các quy định nghiêm ngặt nhằm bảo vệ môi trường mạng lành mạnh, văn minh.

Đối với các bài viết có nội dung xúc phạm, vu khống, sỉ nhục, đe dọa danh dự, nhân phẩm của người khác sẽ được yêu cầu chỉnh sửa hoặc xóa vĩnh viễn sau khi bị báo cáo. Đồng thời, để tránh bị lạm dụng bởi các đối tượng xấu bạn cũng nên điều chỉnh quyền riêng tư, nâng cao tính bảo mật của các trang mạng cá nhân đang sử dụng.

3. Hạn chế tiếp cận công nghệ, mạng xã hội

Đối với xã hội hiện nay thì việc hạn chế tiếp xúc với mạng xã hội có thể là điều vô cùng khó khăn. Bên cạnh đó, nhiều nạn nhân của tình trạng bắt nạt trực tuyến lại không thể cưỡng lại được sự tò mò và cám dỗ mà liên tục truy cập vào các trang mạng để xem các thông tin, bài đăng bàn tán về mình. Tuy nhiên, điều này lại càng khiến họ trở nên lo lắng, bất an nhiều hơn.

Chính vì thế, cách tốt nhất đó chính là hạn chế thời gian tiếp xúc với mạng xã hội, tự đặt ra quy định về việc nhắn tin, lướt web. Hiện nay, các trang mạng thông tin cùng những chiếc điện thoại hiện đại đã có nhiều tính năng giúp kiểm soát và hạn chế việc truy cập internet nên bạn có thể áp dụng nhằm giảm bớt các tác động tiêu cực của nạn Cyberbullying.

4. Trình báo cơ quan chức năng để ngăn chặn hậu quả của Cyberbullying

Đối với một số trường hợp thủ phạm có các hành vi, lời nói xúc phạm nghiêm trọng hoặc vu khống làm ảnh hưởng đến danh dự, công việc, thiệt hại tài sản thì bạn hoàn toàn có thể trình báo lên cơ quan chức năng để được điều tra và xử lý nghiêm. Trước khi tố cáo bạn cần thu thập đầy đủ bằng chứng của kẻ bắt nạt trực tuyến, đồng thời cung cấp đầy đủ các thông tin cần thiết về đối tượng đó.

Trình báo với cơ quan chức năng là một trong những cách an toàn giúp bạn tự bảo vệ được chính mình và ngăn chặn được các hành vi đe dọa, uy hiếp của những đối tượng xấu. Ngay khi nhận thấy các hành vi hoặc đoạn tin nhắn, thông tin sai lệch, xúc phạm, hạ nhục bản thân được đăng tải trên trang mạng xã hội bạn cần thông báo với cơ quan chức năng để được can thiệp và xử lý kịp thời.

Bắt nạt trực tuyến nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ gây nên nhiều ảnh hưởng tiêu cực tâm lý, đời sống hàng ngày của nạn nhân. Vì thế, trước khi sử dụng mạng xã hội bạn cũng cần trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng cần thiết để hạn chế tối đa các phiền toái có thể xảy ra. Hi vọng qua thông tin của bài viết này, bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về Cyberbullying và biết các ngăn chặn hiệu quả.