Hàng hóa thay thế, hàng hóa thay thế hoàn hảo là gì?

Hàng hóa thay thế là một thuật ngữ rất quen thuộc trong kinh tế vĩ mô dùng để chỉ các loại hàng hóa có thể thay thế vai trò của nhau trên thị trường. Vậy Hàng hóa thay thế, hàng hóa thay thế hoàn hảo là gì? Ví dụ về hàng hóa thay thế trong thực tế ra sao? Hãy cùng ACC tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

hàng hóa thay thế

1. Điều kiện để hàng hoá trở thành hàng hoá thay thế

Lý thuyết kinh tế đề cập hai hàng hóa là hàng hóa thay thế tốt nếu có ba điều kiện:

1. Hai sản phẩm có hiệu suất giống nhau hoặc tương đương nhau.
2. Hai sản phẩm có mục đích sử dụng giống nhau hoặc tương đương nhau.
3. Hai sản phẩm được bán ở cùng một vị trí địa lý

Đặc tính hiệu suất mô tả những gì sản phẩm đem lại cho khách hàng hay một giải pháp cho nhu cầu hoặc mong muốn của khách hàng. Ví dụ, một loại nước giải khát sẽ làm dịu cơn khát của khách hàng.

Nhu cầu sử dụng sản phẩm mô tả thời gian, địa điểm và cách thức sản phẩm được sử dụng. Ví dụ, nước cam và nước ngọt đều là đồ uống nhưng được người tiêu dùng sử dụng trong những dịp khác nhau ().

Hai sản phẩm ở các thị trường địa lý khác nhau nếu chúng được bán ở các địa điểm khác nhau thì sẽ tốn kém chi phí vận chuyển hoặc người tiêu dùng phải đi lại để mua hàng hóa đó.

Chỉ khi hai sản phẩm thỏa mãn ba điều kiện thì chúng mới được xếp vào nhóm hàng thay thế tốt cho nhau theo lý thuyết kinh tế. Ngược lại với hàng hóa thay thế là hàng hóa bổ sung, đây là những hàng hóa phụ thuộc vào nhóm hàng hóa khác.

Một ví dụ về hàng hóa bổ sung là ngũ cốc và sữa. Một ví dụ về hàng hóa thay thế là trà và cà phê. Hai hàng hóa này thỏa mãn ba điều kiện: trà và cà phê có đặc tính hoạt động tương tự nhau (làm dịu cơn khát), cả hai đều có dịp sử dụng giống nhau (vào buổi sáng) và cả hai thường được bán ở cùng một khu vực địa lý (người tiêu dùng có thể mua cả hai tại siêu thị địa phương của họ). Một số ví dụ phổ biến khác bao gồm bơ thực vật và bơ, McDonald's và Burger King.

2. Độ co giãn chéo của cầu

Việc một hàng hóa có thể thay thế cho một hàng hóa khác có tác động kinh tế ngay tức thì: ở mức độ một hàng hóa có thể được thay thế cho một hàng hóa khác, nhu cầu đối với hai hàng hóa sẽ có mối liên hệ với nhau bởi thực tế là khách hàng có thể đổi hàng hóa này lấy hàng hóa khác nếu nó trở nên thuận lợi. Độ co giãn giá chéo giúp chúng ta hiểu được mức độ thay thế của hai sản phẩm. Sự gia tăng giá của một hàng hóa (các yếu tố khác không thay đổi) làm tăng nhu cầu đối với các sản phẩm thay thế của nó, trong khi giảm giá của một hàng hoá sẽ làm giảm nhu cầu về các sản phẩm thay thế của nó.

Mối quan hệ về cầu quyết định hàng hóa được phân loại là hàng hóa thay thế hay bổ sung. Hệ số co giãn của cầu theo giá chéo cho thấy mối quan hệ giữa hai hàng hóa, nó thể hiện khả năng đáp ứng của lượng cầu của một hàng hóa đối với sự thay đổi giá của hàng hóa khác.

Độ co giãn của cầu theo giá chéo (Ví dụ: y) được tính theo công thức sau:

Ví dụ: Độ co giãn giá chéo của cầu (CED) = Phần trăm thay đổi về số lượng cần đối với hàng hóa X / Phần trăm thay đổi về giá của hàng hóa Y

3. Hàng hóa thay thế là gì?

Hàng hóa thay thế (tiếng anh Substitute goods) hay sản phẩm thay thế là những loại hàng hóa được sử dụng thay thế cho nhau để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Hàng hóa thay thế có thể có chất lượng thấp hoặc tốt hơn mặt hàng nó thay thế và đa số là có mức giá rẻ hơn.

Tại một số quốc gia như Ấn Độ người tiêu dùng sẵn sàng sản xuất hàng hóa giá rẻ với chất lượng thấp và trung bình được xem hàng hóa thay thế cho các sản phẩm có chất lượng tốt, giá cao nhập từ nước ngoài, một phần đáp ứng được mức thu nhập của người dân, đồng thời năng cao khả năng cạnh tranh.

Vì trong thực tế, không phải bất kỳ ai cũng có khả năng chi trả để mua các sản phẩm tốt nhất, đặc biệt ở các quốc gia nghèo và đang phát triển rất nhiều người tiêu dùng chỉ quan tâm hàng hóa có cùng chức năng với giá cả phải chăng.

Ví dụ hàng hóa thay thế

Ví dụ 1 về hàng hóa thay thế: Sữa đặc là hàng hóa thay thế cho sữa tươi bởi giá thành của nó rẻ hơn, dễ bảo quản, tiện dụng hơn tuy nhiên chất lượng sẽ không bằng.

Ví dụ 2 về hàng hóa thay thế: Các loại trà túi lọc, cà phê hòa tan mang đến sự tiện dụng cho khách hàng được xem là hàng hóa thay thế hoàn hảo cho cà phê rang xay, trà lá truyền thống.

4. Tác động của giá cả thị trường đến hàng hóa thay thế

Mặt hàng B được xem là hàng hóa thay thế cho A nếu người tiêu dùng có thể sử dụng B thay cho A trong việc thỏa mãn nhu cầu cho mình. Nếu giá của B tăng thì sẽ làm giảm cầu B và tăng cầu của A.

Ví dụ: Giá thịt gà và vịt sạch đều có giá 100.000đ/ kg chợ A bán mỗi ngày được 1 tấn thịt gà và 1 tấn thịt gà. Tuy nhiên do ảnh hưởng bởi dịch cúm gà, giá gà sạch tăng lên 150.000đ/kg thì lúc này lượng thịt tiêu thụ trong chợ chắc chắn sẽ giảm và lượng thịt vịt chắc chắn sẽ tăng.

5. Hàng hoá thay thế hoàn hảo là gì?

Sản phẩm thay thế hoàn hảo dùng để chỉ một cặp hàng hóa có công dụng giống hệt nhau. Trong trường hợp đó, công dụng của sự kết hợp giữa hai hàng hóa là một hàm số tăng lên của tổng số lượng của mỗi hàng hóa. Tức là, người tiêu dùng có thể tiêu dùng càng nhiều (về tổng số lượng) thì mức độ thỏa dụng càng cao.

Sản phẩm thay thế hoàn hảo có hàm thỏa dụng là một đường thẳng và tỷ lệ thay thế biên không đổi. Nếu hàng hóa X và Y là những sản phẩm thay thế hoàn hảo, thì bất kỳ gói tiêu dùng nào khác nhau sẽ dẫn đến việc người tiêu dùng có được cùng một mức thỏa dụng cho tất cả các điểm trên đường bàng quan (hàm thỏa dụng). Giả sử gói tiêu dùng được đại diện bởi (X, Y), khi đó, người tiêu dùng sản phẩm thay thế hoàn hảo sẽ nhận được cùng một mức độ tiện ích từ (20,10) hoặc (30,0).

Người tiêu dùng sản phẩm thay thế hoàn hảo chỉ dựa đưa ra quyết định hợp lý của họ dựa trên giá cả. Rõ ràng là người tiêu dùng sẽ chọn gói rẻ nhất để tối đa hóa lợi nhuận của họ. Nếu giá cả của hàng hóa khác nhau, thì sẽ không có nhu cầu đối với hàng hóa đắt tiền hơn. Người sản xuất và người bán hàng hóa thay thế hoàn hảo cạnh tranh trực tiếp với nhau, tức là họ được coi là cạnh tranh trực tiếp về giá cả.

Một ví dụ về các sản phẩm thay thế hoàn hảo là bơ từ hai nhà sản xuất khác nhau; nhà sản xuất có thể khác nhau nhưng mục đích và cách sử dụng đều giống nhau.

Các sản phẩm thay thế hoàn hảo có hệ số co giãn của cầu cao. Ví dụ: nếu Country Crock và Imperial margarine có cùng một mức giá niêm yết cho cùng một lượng phết của bơ, nhưng một thương hiệu tăng giá, thì doanh số của nó sẽ giảm một lượng nhất định. Đáp lại, doanh số của thương hiệu khác sẽ tăng tương tự.

Trên đây là bài viết Hàng hóa thay thế, hàng hóa thay thế hoàn hảo là gì? Công ty Luật ACC tự hào là đơn vị hàng đầu hỗ trợ mọi vấn đề liên quan đến pháp lý, tư vấn pháp luật, thủ tục giấy tờ cho khách hàng là cá nhân và doanh nghiệp trên Toàn quốc với hệ thống văn phòng tại các thành phố lớn và đội ngũ cộng tác viên trên tất cả các tỉnh thành: Hà Nội, TP. HCM, Bình Dương, TP. Cần Thơ, TP. Đà Nẵng và Đồng Nai... Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.