Hàng hóa phi khuyến dụng (Demerit Good) là gì?

Sự ra đời của hàng hóa gắn liền với sự phát triển của xã hội loài người. Đánh dấu sự ra đời của hàng hóa là sự hình thành các bộ lạc. Con người không thể tự sản xuất tất cả mọi thứ để đáp ứng nhu cầu của mình và họ bắt đầu trao đổi với nhau để đảm bảo sự sinh tồn. Theo tính chất hóa hàng hóa có thể chia thành hàng hóa khuyến dụng và hàng hóa phi khuyến dụng. Vậy hàng hóa phi khuyến dụng là gì? Hãy cùng ACC tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây!

Hàng hóa phi khuyến dụng

1. Hàng hóa là gì?

Hàng hóa là một phạm trù lịch sử, nó chỉ xuất hiện khi có nền sản xuất hàng hóa, đồng thời sản phẩm lao động mang hình thái hàng hóa khi nó là đối tượng mua bán trên thị trường. Hàng hóa là sản phẩm của lao động, thỏa mãn mong muốn, nhu cầu nào đó của con người thông qua trao đổi hay mua bán.

Karl Marx định nghĩa hàng hóa trước hết là đồ vật mang hình dạng có khả năng thỏa mãn nhu cầu con người nhờ vào các tính chất của nó. Để đồ vật trở thành hàng hóa cần phải có:

• Tính hữu dụng đối với người dùng
• Giá trị (kinh tế), nghĩa là được chi phí bởi lao động.
• Sự hạn chế để đạt được nó, nghĩa là độ khan hiếm.

Theo định nghĩa của Karl Marx, hàng hóa là sản phẩm của lao động, thông qua trao đổi, mua bán có thể thỏa mãn một số nhu cầu nhất định của con người. Hàng hóa có thể đáp ứng nhu cầu cá nhân hoặc nhu cầu sản xuất. 

Hàng hóa có thể tồn tại dưới dạng vật thể hoặc phi vật thể. Từ khái niệm này, ta có thể rút ra kết luận một đồ vật muốn trở thành hàng hóa cần phải thỏa mãn 3 yếu tố:

• Hàng hóa là sản phẩm của lao động
• Hàng hóa có thể thỏa mãn một nhu cầu nào đó của con người
• Thông qua trao đổi, mua bán

Sự thay đổi và phát triển nhận thức đối với đời sống kinh tế dẫn đến cách hiểu hàng hóa không như các nhà kinh tế cổ điển xác định. Phạm trù hàng hóa mất đi ranh giới của sự hiển hiện vật lý của vật thể và tiến sát đến gần phạm trù giá trị. Tiền, cổ phiếu, quyền sở hữu nói chung, quyền sở hữu trí tuệ nói riêng, sức lao động, v.v. được xem là hàng hóa trong khi chúng không nhất thiết có những tính chất như đã liệt kê trên.

Hàng hóa tiếng Anh là Goods/Commodities

Trong kinh tế chính trị Marx-Lenin, hàng hóa cũng được định nghĩa là sản phẩm của lao động thông qua trao đổi, mua bán.

Hàng tiêu dùng và hàng đầu tư là những thành tố quan trọng tạo nên tổng sản phẩm trong nước.

Hàng hóa kinh tế là những hàng hóa khan hiếm hay những hàng hóa mà mọi người muốn mua nhiều hơn khi điều kiện cho phép.

2. Định nghĩa hàng hoá phi khuyến dụng

Hàng hóa phi khuyến dụng trong tiếng Anh là Demerit goods.

Nhiều nhà kinh tế cho rằng, cá nhân nói chung đôi khi khá thiển cận, không nhận thức được đầy đủ lợi ích hoặc tác hại của việc tiêu dùng một hàng hoá hay dịch vụ nào đó, ngay cả khi họ có đầy đủ thông tin. Nhiều người đều biết đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy sẽ giảm bớt nguy cơ tử vong khi không may gặp tai nạn, nhưng không thiếu người vẫn tiếp tục lái xe đầu trần.

Những hàng hoá hay dịch vụ mà việc tiêu dùng chúng có lợi cho cá nhân và xã hội, những cá nhân không tự nguyện tiêu dùng, khiến chính phủ phải bắt buộc họ sử dụng gọi là hàng hoá khuyến dụng.

Trường hợp đối ngược với hàng hoá khuyến dụng được gọi là hàng hoá phi khuyển dụng. Do đó có thể đưa ra định nghĩa về hàng hóa phi khuyến dụng như sau:

Hàng hóa phi khuyến dụng là những hàng hoá hay dịch vụ mà việc tiêu dùng chúng có hại cho cá nhân và xã hội, những cá nhân lại không tự nguyện từ bỏ, khiến Chính phủ phải có biện pháp không khuyến khích hoặc ngăn cấm việc sử dụng những hàng hoá và dịch vụ đó.

Ví dụ, ở Việt Nam, rượu, thuốc lá là loại hàng hoá phi khuyến dụng mà Chính phủ hạn chế sử dụng; còn cờ bạc, ma tuý, vũ khí là những loại bị ngăn cấm.

3. Đặc điểm của hàng hoá phi khuyến dụng

(1) Hàng hóa phi khuyến dụng thường có hại, không lành mạnh cho người tiêu dùng cá nhân.

(2) Ngoài ra, hàng hóa phi khuyến dụng thường có ngoại ứng tiêu cực. (Chi phí áp dụng cho bên thứ ba).

*Ngoại ứng tiêu cực (Negative Externality) là những chi phí áp đặt lên một đối tượng thứ ba (ngoài người mua và bán trên thị trường), nhưng chi phí đó lại không được phản ánh trong giá cả thị trường.

Lưu ý:

Để giảm nhu cầu đối với hàng hóa phí khuyến dụng, Chính phủ có thể đánh thuế lên hàng hóa (thuế tiêu thụ đặc biệt) hoặc đưa ra các qui định về tiêu thụ, ví dụ như số tuổi tối thiểu hợp pháp để tiêu dùng hàng hóa là 18 tuổi.

Trên đây là các thông tin về Hàng hóa phi khuyến dụng (Demerit Good) là gì? mà ACC cung cấp tới quý bạn đọc Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào cần hỗ trợ về vấn đề trên vui lòng liên hệ với Công ty Luật ACC của chúng tôi. Công ty Luật ACC luôn cam kết sẽ đưa ra nhưng hỗ trợ tư vấn về pháp lý nhanh chóng và có hiệu quả nhất. Xin chân thành cảm ơn quý bạn đọc.