Hạn sách tài khóa nghịch chu kỳ

Trong khi chính sách tiền tệ tỏ ra mạnh mẽ hơn, thì chính sách tài khóa vẫn thận trọng khi hầu như chỉ giới hạn ở việc gia hạn và lùi thời hạn nộp thuế, phí. Các chuyên gia cho rằng đây là thời điểm Việt Nam có thể sử dụng chính sách tài khóa ngược chu kỳ để đối phó với dịch bệnh và vực dậy nền kinh tế.  Covid-19 luôn khó lường 

 Quốc hội  nhất trí tán thành ý kiến ​​của Chính phủ về việc chưa điều chỉnh các mục tiêu kinh tế - xã hội năm 2020 như dự kiến ​​trong nghị quyết của Quốc hội, nhưng cần nỗ lực  cao nhất để đạt được các mục tiêu này ở mức cao nhất có thể. 

  Nhưng việc thực hiện chính sách  phụ thuộc vào khách quan. Chẳng hạn, tăng trưởng sẽ ở mức độ nào thì nợ công sẽ ở mức nào, thâm hụt ngân sách ở mức nào, từ đó  có thể tính toán được gia hạn, miễn, giảm thuế bao nhiêu để hỗ trợ  sản xuất kinh doanh,  vay nợ bao nhiêu. vay để bù  ngân sách... Vì vậy, theo các nhà kinh tế, phải lập kế hoạch tốt với các kịch bản khác nhau và vận hành theo dự báo này. Bây giờ là lúc sử dụng chính sách tài khóa ngược chu kỳ 

 Chính sách nới, giảm thuế doanh nghiệp chỉ có tác dụng với doanh nghiệp có  thu nhập nộp  

 Theo báo cáo của Chính phủ gửi  Quốc hội, mặc dù đến nay các hoạt động của đời sống kinh tế, xã hội đã khôi phục trở lại trạng thái bình thường mới, tình hình  có  chuyển biến theo hướng tích cực. Nhưng trên thế giới, đại dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, tác động tiêu cực của dịch bệnh đến mọi mặt  đời sống kinh tế - xã hội sẽ còn  kéo dài, chưa thể đánh giá hết hậu quả. . 

 Để chủ động trong điều hành và dựa trên các dự báo, Chính phủ đã xác định 2 kịch bản điều hành: Theo kịch bản 1, nếu tăng trưởng GDP ở mức khoảng 4,5%, thu ngân sách Nhà nước dự kiến ​​sẽ giảm khoảng 163 nghìn tỷ đồng. Nếu thực hiện các biện pháp tiết giảm chi, quản lý, sử dụng chặt chẽ  các nguồn lực hợp pháp để đảm bảo  cân đối NSĐP thì bội chi NSNN sẽ không vượt quá 309,8 nghìn tỷ đồng, bằng khoảng 4,73% GDP (tăng 75 nghìn tỷ đồng so với dự toán đầu năm); nợ công khoảng 55,5% GDP. 

 Đối với Kịch bản 2, trong trường hợp GDP tăng trưởng  khoảng 3,6%,  dự kiến ​​thu NSNN sẽ giảm khoảng 190 nghìn tỷ đồng, với mức bội chi NSNN không quá 324,8 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 5,02% GDP (tăng thêm). dự toán 90 nghìn tỷ đồng); nợ công khoảng 56,4% GDP.  Dự báo của nhiều chuyên gia kinh tế có uy tín cũng rất sát với hai kịch bản điều hành mà Chính phủ  đưa ra. Theo các chuyên gia, chưa biết tình hình dịch bệnh trên thế giới sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào nên  chưa thể xác định mục tiêu điều chỉnh như thế nào ở thời điểm hiện tại. Do đó, nó là cần thiết để hoạt động theo các dự báo. Chẳng hạn, với hai kịch bản  Chính phủ dự kiến, Quốc hội nên để Chính phủ chủ động  cân đối ngân sách nhà nước trong phạm vi như kịch bản. Tất nhiên, yêu cầu đặt ra đối với Chính phủ là phải lãnh đạo, điều hành tích cực phấn đấu ở mức cao nhất các mục tiêu đã đề ra, bảo đảm các cân đối lớn, đảm bảo  an sinh xã hội, phương tiện sinh kế, việc làm và đời sống của nhân dân.  Sử dụng chính sách tài khóa nghịch chu kỳ 

 Các chuyên gia cũng đồng tình với việc Chính phủ trình Quốc hội, cho phép không căn cứ vào các mục tiêu mà nghị quyết của Quốc hội đề ra cho năm 2020 mà căn cứ vào tình hình thực tế trước những tác động, tác động lớn của đại dịch. và nỗ lực  vượt qua khó khăn, thách thức của toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân cả nước để đánh giá kết quả thực hiện năm 2020. 

  Theo TS Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, ngay cả khi tốc độ tăng trưởng chỉ đạt 4,5% như kỳ vọng của Chính phủ  thì các giải pháp hiện nay cũng chưa đủ mạnh để đạt được tốc độ tăng trưởng này. Hệ quả là, trong khi chính sách tiền tệ tỏ ra mạnh mẽ hơn, thì  chính sách tài khóa vẫn  khá dè dặt, chủ yếu bằng lòng với việc gia hạn và lùi thời hạn nộp thuế và tiền bản quyền cho doanh nghiệp. “Với mức nợ công  56% GDP như hiện nay, vẫn còn dư địa để đưa ra các biện pháp nới lỏng, hoãn cắt giảm, giảm thuế với liều lượng mạnh hơn”, ông Lộc đề xuất. 

 Đồng quan điểm, TS Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, về mặt chỉ đạo chính sách, các giải pháp hỗ trợ người dân, doanh nghiệp được chỉ ra trong Chỉ thị 11, Nghị định 41, Nghị định 42, Nghị quyết 84…  phù hợp. Nhưng mức hỗ trợ  thực ra chẳng là gì so với thiệt hại mà các công ty phải gánh chịu. Thậm chí, có những chính sách không có nhiều giá trị thực tiễn. Chẳng hạn, chính sách giảm thuế, giãn nộp thuế chỉ có hiệu lực đối với DN  còn  thu nhập nộp thuế, còn DN khó khăn  đến mức không có thu nhập thì chẳng có ý nghĩa gì. 

 TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cũng cho rằng, cần dựa trên cơ sở đánh giá đúng khả năng chống chịu của nền kinh tế, khả năng chống chịu của ngân sách, khả năng chống chịu của doanh nghiệp và cả  người dân. có  phương án, kịch bản, giải pháp điều chỉnh. Vì vậy, cần có nhiều giải pháp “làm ăn” hơn để gia tăng nguồn lực của doanh nghiệp, để nền kinh tế nhanh phục hồi. Các  chuyên gia này có chung quan điểm rằng trong một tình huống bất thường, cũng cần có giải pháp bất thường và quá trình ra quyết định  không nên diễn ra theo cách thông thường. “Bây giờ là lúc sử dụng chính sách tài khóa ngược chu kỳ, nghĩa là giảm nợ công trong thời kỳ kinh tế phát triển thuận lợi nhưng tăng nợ công trong thời kỳ kinh tế  khó khăn”, TS Vũ Tiến Lộc nói. Đồng quan điểm, TS Trần Đình Thiên cho rằng: “Khi nền kinh tế tốt, chi tiêu chính phủ thấp và đất đai được dành  cho khu vực tư nhân. Khi nền kinh tế yếu kém, khu vực tư nhân lao đao thì ngân sách phải chi và đầu tư công phải trở thành động lực. » 

 Nhưng vấn đề là đầu tư công đang rất trì trệ và có khả năng sẽ tiếp tục như vậy nếu không khắc phục được những quy định  cản trở, không khắc phục được những nguyên tắc, quy trình gây khó khăn cho đầu tư. Ông Thiện cho rằng nền kinh tế sẽ sớm phục hồi.