Vấn đề tăng trưởng kinh tế chậm, trì trệ kéo dài và nguy cơ tụt hậu trong khu vực được các chuyên gia phân tích trong Diễn đàn kinh tế mùa thu 2013 khai mạc sáng nay. “Tại sao chúng ta vẫn duy trì những chính sách cản trở sự phát triển kinh tế của đất nước?”, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam - Trần Đình Thiên đặt câu hỏi trong phiên thảo luận sáng nay.
Ông cho biết sau cuộc khủng hoảng và suy thoái kinh tế toàn cầu năm 2008, thế giới hiện đã đi vào quỹ đạo phục hồi, nhưng Việt Nam vẫn đang trên đà đi đến “điểm thấp”, với nỗi lo ngày càng tụt hậu so với các nước trong khu vực.
TS Trần Đình Thiên nói kinh tế Việt Nam vẫn đang trên đà sụp đổ. Ảnh: Nguyễn Đông
Cùng quan điểm, TS Trần Du Lịch, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia cho biết, đây là giai đoạn bất ổn kinh tế vĩ mô dài nhất kể từ đầu những năm 1990 đến nay. “Kinh tế Việt Nam rơi vào tình trạng hỗn loạn từ năm 2008, đến cuối năm 2012 đã dần phục hồi nhờ các chính sách thúc đẩy tổng cầu, nhưng bước sang năm 2013 vẫn còn nhiều thách thức”, ông nói.
Theo ông, lạm phát đang được kiểm soát ở mức thấp, nhưng nguy cơ bùng phát trở lại vẫn hiện hữu do những nguyên nhân nội tại của nền kinh tế chưa được giải quyết. Nợ xấu chưa được cải thiện, tình trạng thừa tiền thiếu vốn kéo dài, nỗ lực hâm nóng thị trường bất động sản chưa có kết quả nên thanh khoản khó cải thiện.
Năm 2013 cũng xuất hiện một vấn đề mới có nguy cơ gây mất ổn định kinh tế vĩ mô, đó là thâm hụt ngân sách do các nguồn thu ngoài kế hoạch. Lich nhận xét: "Thâm hụt diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế trì trệ, doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, thị trường bất động sản đóng băng, trở thành bài toán nan giải cho vấn đề tài khóa trong hai năm tới." Chính phủ đã phê duyệt đề án tái cơ cấu nền kinh tế đến năm 2015. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, quá trình triển khai rất chậm và chưa hiệu quả. “Đầu tư tái cơ cấu chưa đánh vào trọng tâm của vấn đề hiệu quả hoạt động của ngân sách nhà nước, nợ xấu, sở hữu chéo vẫn còn nguyên, việc tái cơ cấu tập đoàn kinh tế nhà nước mới chỉ trên giấy”, ông Thiên nói.
Viện trưởng Viện Kinh tế càng lo lắng hơn khi nghĩ đến chất lượng thống kê hiện nay đang đe dọa tính hiệu quả của các bài toán kinh tế. “Số liệu tăng trưởng GDP của các tỉnh cao gấp đôi cả nước và đều là số liệu chính thức, đâu là sự thật? Sai sót hàng chục, hàng trăm nghìn tỷ đồng nợ khó đòi, thu chi ngân sách… trong báo cáo có thể không bình thường”, ông Thiện nói.
Các chuyên gia bàn giải pháp kích thích tăng trưởng kinh tế trung hạn. Ảnh: Nguyễn Đông
TS Trần Du Lịch dự báo tăng trưởng GDP năm nay chỉ có thể đạt 5,2%, thấp hơn mục tiêu 5,5% của Chính phủ. Lạm phát cả năm được kiểm soát ở mức khoảng 7%. Năm 2014, ông Lịch ước tính nền kinh tế vẫn chưa hồi phục sau thời kỳ trì trệ, dự đoán GDP tăng 5,5% và CPI tăng 7%.
Chuyên gia này chỉ ra, không nên đặt mục tiêu tăng trưởng GDP mà cần cải cách thể chế ngay từ bây giờ. "Tôi chắc chắn rằng với cơ chế tài khóa hiện nay, nếu phát hành trái phiếu để trả nợ cũ thì trả hết sẽ phát sinh nợ mới. Chúng ta phải sắp xếp lại mọi thứ theo phương án mới để phát triển kinh tế", ông nói.
Trước mắt, ông Trần Du Lịch cho rằng vẫn phải ưu tiên xử lý nợ xấu của các ngân hàng thương mại để quản lý điểm nghẽn tín dụng, tạo điều kiện cho nền kinh tế hấp thụ vốn. Ngoài ra, cần xử lý một phần nợ đọng xây dựng cơ bản của doanh nghiệp bằng ngân sách nhà nước và đưa ra phương án hỗ trợ 30 nghìn tỷ đồng để thị trường BĐS tập trung hơn vào phân khúc nhà ở bình dân, hỗ trợ trực tiếp cho người mua hơn là hỗ trợ trực tiếp cho người bán.
Kế hoạch kinh tế 5 năm đạt 3/5, nhưng cho đến nay triển vọng phục hồi còn rất chậm. Một phân tích gần đây cho thấy, tăng trưởng kinh tế giai đoạn này ước tính chỉ đạt 5,8%, thấp hơn mục tiêu 6,5-7% đã được Quốc hội thông qua.
“Nếu kinh tế Việt Nam không đạt tốc độ tăng trưởng khoảng 7-8%/năm trong vài chục năm nữa thì khó có thể kỳ vọng công nghiệp hóa thành công”, ông Lịch cảnh báo. Vì vậy, TS Trần Du Lịch đã đề xuất chương trình phục hồi kinh tế trung hạn để chấm dứt tình trạng ban hành các giải pháp theo kiểu “cân đo đong đếm” như thời gian qua. Thứ nhất, ông chỉ rõ cần thực hiện chính sách “lạm phát mục tiêu” với tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) khoảng 7%/năm trong 3 năm 2013-2015 và dưới 5% trong các năm tiếp theo. “Lạm phát mục tiêu sẽ tạo dư địa cho chính sách tài khóa, tiền tệ cũng như lộ trình điều chỉnh giá hàng hóa, dịch vụ công, không gây lạm phát chi phí”, ông Lịch nói.
Trên cơ sở chính sách “lạm phát mục tiêu”, khuyến nghị các chính sách tiền tệ và tài khóa phục vụ mục tiêu huy động tổng vốn đầu tư toàn xã hội 30-32% GDP trong 3 năm tới. Đồng thời, Chính phủ phải mạnh dạn tăng chi tiêu công để kích cầu tổng cầu, với các giải pháp như nâng trần bội chi ngân sách từ mức 4,8% GDP hiện nay, phát hành trái phiếu Chính phủ ngoài hạn mức 45 nghìn tỷ đồng/năm để trả nợ đọng xây dựng cơ bản và các công trình dở dang.
“Chúng ta nhận thức được việc phải đảm bảo an toàn nợ công, nhưng trong tình hình hiện nay, chính đầu tư công mới là giải pháp nhanh nhất để kích thích tăng tổng cầu của nền kinh tế, trong khi chính sách tiền tệ có tác dụng hạn chế. Khi nền kinh tế hấp thụ vốn tốt hơn, có điều kiện tăng tín dụng thì sẽ giảm đầu tư công, khuyến khích đầu tư tư nhân và cân đối mức nợ công như Quốc hội cho phép”, ông Lịch nói.
“Nhiệm vụ của hai năm tới là khôi phục niềm tin thị trường thông qua các chính sách trung và dài hạn của nền kinh tế và kết quả của quá trình tái cơ cấu, trong đó quan trọng nhất là tái cơ cấu hệ thống ngân hàng thương mại và khu vực doanh nghiệp nhà nước”, đại biểu này nói trước Quốc hội.
Nội dung bài viết:
Bình luận