Cách hạch toán hầng bị huỷ do công ty phá sản

Trong hoạt động kinh doanh, việc xảy ra các trường hợp hàng hóa bị hủy do công ty phá sản là điều không thể tránh khỏi. Việc hạch toán chính xác khoản hàng hóa này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và chính xác của hệ thống sổ sách kế toán. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về cách hạch toán hàng bị huỷ do công ty phá sản nhằm giúp các doanh nghiệp thực hiện đúng quy định và tránh những sai sót trong quá trình xử lý.

Cách hạch toán hầng bị huỷ do công ty phá sản

1. Phá sản là gì?

Theo khoản 2 Điều 4 Luật Phá sản 2014, phá sản là tình trạng của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán và bị Tòa án nhân dân ra quyết định tuyên bố phá sản.

Trong đó, doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán là doanh nghiệp, hợp tác xã không thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản nợ trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán. (Theo khoản 1 Điều 4 Luật Phá sản 2014)

2. Công ty phá sản khi nào?

Theo Điều 214 Luật Doanh nghiệp số 59/2020/QH14, để pháp luật công nhận việc phá sản, doanh nghiệp cần đáp ứng đồng thời cả 02 điều kiện theo quy định pháp luật như sau:

• Mất khả năng thanh toán;
• Bị Tòa án nhân dân tuyên bố phá sản.

Trong thực tế, khi một doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, có nghĩa là doanh nghiệp không thực hiện việc thanh toán các khoản nợ đến hạn trong khoảng thời gian 03 tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán. Sự mất khả năng thanh toán có thể xuất phát từ hai tình trường hợp cụ thể:

Trường hợp 1: Doanh nghiệp không có tài sản để thanh toán các khoản nợ. Trong tình huống này, doanh nghiệp không có bất kỳ tài sản nào hoặc giá trị tài sản hiện có không đủ để đảm bảo việc thanh toán các khoản nợ. Doanh nghiệp không thể tìm thấy tài sản có giá trị để thực hiện việc thanh toán nợ, hoặc giá trị tài sản quá nhỏ so với số nợ cần phải thanh toán.

Trường hợp 2: Doanh nghiệp có tài sản, nhưng họ không thực hiện việc thanh toán các khoản nợ theo cam kết hoặc theo thỏa thuận đã được quy định. Điều này có thể phát sinh từ việc quản lý tài chính không hiệu quả hoặc từ việc ưu tiên sử dụng tài sản cho mục tiêu khác thay vì để thanh toán các nghĩa vụ tài chính.

Sự mất khả năng thanh toán có thể gây ra rủi ro không chỉ cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến các bên liên quan, như người cung cấp, người lao động, cũng như hệ thống tài chính chung của cộng đồng doanh nghiệp. Để ngăn chặn tình trạng này, việc quản lý tài chính hiệu quả và việc thực hiện các cam kết thanh toán đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tài chính và sự tin cậy của doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh.

3. Cách hạch toán hàng bị huỷ do công ty phá sản

Việc hủy hàng hóa là một quy trình kế toán quan trọng, đòi hỏi sự cẩn thận và chính xác trong việc phân loại, tuân thủ quy định pháp lý, và thực hiện các bước hạch toán phù hợp. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình này.

• Phân loại trường hợp hủy hàng hóa

Trước hết, cần phân biệt rõ ràng giữa các trường hợp hủy hàng hóa để áp dụng phương pháp hạch toán phù hợp. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc hủy hàng hóa, và mỗi nguyên nhân lại yêu cầu một cách tiếp cận khác nhau. Một số trường hợp phổ biến bao gồm:

Hủy hàng hóa do công ty phá sản: Đây là trường hợp đặc biệt khi công ty không thể tiếp tục hoạt động và phải hủy bỏ các hàng tồn kho. Trong tình huống này, việc hủy hàng hóa thường được thực hiện sau khi công ty đã tiến hành các thủ tục pháp lý liên quan đến phá sản.

Hết hạn sử dụng: Hàng hóa có hạn sử dụng nhất định và không thể tiếp tục sử dụng hoặc bán ra thị trường sau khi hết hạn. Điều này đòi hỏi phải tiến hành hủy bỏ để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và uy tín của công ty.

Lỗi sản xuất: Trong quá trình sản xuất, có thể xảy ra các lỗi kỹ thuật khiến sản phẩm không đạt chất lượng tiêu chuẩn. Những sản phẩm này cần được hủy bỏ để đảm bảo chất lượng chung của hàng hóa cung cấp ra thị trường.

Hư hỏng do thiên tai: Các sự kiện thiên tai như lũ lụt, động đất, hoặc hỏa hoạn có thể gây ra hư hỏng hàng hóa. Việc xử lý những thiệt hại này đòi hỏi sự cẩn thận và tuân thủ các quy định pháp lý để hạch toán chính xác.

• Quy định pháp lý

Việc hủy hàng hóa cần tuân thủ các quy định pháp lý hiện hành để đảm bảo tính hợp pháp và minh bạch trong hệ thống kế toán. Các quy định pháp lý quan trọng bao gồm:

Luật Kế toán 2015: Luật này quy định về nguyên tắc chung của việc hạch toán tài sản, trong đó có hạch toán hàng tồn kho. Theo luật, việc hủy hàng hóa phải được ghi nhận một cách chính xác và đầy đủ trong sổ sách kế toán.

Thông tư 200/2014/TT-BTC: Thông tư này cung cấp hướng dẫn chi tiết về hạch toán hàng tồn kho, bao gồm cả quy trình hạch toán hàng hóa bị hủy do công ty phá sản. Theo thông tư, các bước hạch toán cần được thực hiện một cách rõ ràng và có sự xác nhận của các bên liên quan.

• Phương pháp hạch toán

Để hạch toán việc hủy hàng hóa, cần thực hiện các bước sau một cách chi tiết và cẩn thận:

+ Xác định giá trị hàng hóa

Giá trị còn lại: Giá trị hàng hóa cần được xác định dựa trên giá trị còn lại tại thời điểm hủy. Điều này có thể được xác định thông qua việc kiểm tra sổ sách kế toán và báo cáo tài chính.

Giá trị mua vào: Trong trường hợp không thể xác định giá trị còn lại, có thể sử dụng giá trị mua vào của hàng hóa để làm cơ sở cho việc hạch toán.

+ Lập chứng từ hạch toán

Phiếu xuất kho: Đây là chứng từ thể hiện số lượng và giá trị của hàng hóa bị hủy. Phiếu này cần được lập một cách chi tiết, bao gồm các thông tin về hàng hóa, lý do hủy, và xác nhận của các bên liên quan.

Biên bản hủy hàng hóa: Biên bản này ghi rõ lý do hủy, số lượng, giá trị hàng hóa, thành phần tham gia, và xác nhận của các bên liên quan. Biên bản hủy hàng hóa là chứng từ quan trọng để minh chứng cho việc hủy hàng hóa đã được thực hiện đúng quy định.

+ Điều chỉnh sổ sách kế toán

Hạch toán giảm hàng tồn kho:

Nợ: TK 156 - Hàng hóa

Có: TK 672 - Chi phí tổn thất do hàng tồn kho

Hạch toán thu hồi giá trị còn lại của hàng hóa (nếu có):

Nợ: TK 111 - Tiền mặt/TK 112 - Ngân hàng

Có: TK 156 - Hàng hóa

• Lưu ý

Trong quá trình hủy hàng hóa, cần lưu ý các điểm quan trọng sau:

Lập biên bản và phê duyệt: Việc hủy hàng hóa phải được lập biên bản và có sự phê duyệt của người có thẩm quyền. Điều này đảm bảo rằng quá trình hủy hàng hóa được thực hiện đúng quy định và có sự giám sát.

Lưu giữ hồ sơ chứng từ: Cần lưu giữ đầy đủ hồ sơ chứng từ liên quan đến việc hủy hàng hóa. Hồ sơ này bao gồm các phiếu xuất kho, biên bản hủy hàng hóa, và các tài liệu liên quan khác.

Hạch toán chính xác: Việc hạch toán chính xác khoản hàng hóa bị hủy là rất quan trọng để đảm bảo tính minh bạch của hệ thống sổ sách kế toán. Điều này giúp công ty duy trì sự minh bạch và đáng tin cậy trong quản lý tài chính.

4. Các loại hạch toán

Hạch toán có thể được phân loại thành ba loại cơ bản là: hạch toán nghiệp vụ kỹ thuật, hạch toán thống kê, hạch toán kế toán.

Theo giáo trình Nguyên lý kế toán (2014, Học viện Tài Chính), hạch toán kế toán thu nhận, xử lý và cung cấp một cách hệ thống các thông tin có tính thường xuyên, liên tục về các hoạt động kinh tế – tài chính của một đơn vị cụ thể trong phạm vi thời gian nhất định.

Vì đối tượng nghiên cứu cơ bản của kế toán là tài sản và sự vận động của tài sản nên về cơ bản hạch toán kế toán phản ánh tình hình tài sản hiện có và những biến động của tài sản khi đơn vị thực hiện các hoạt động kinh tế – tài chính.

5. Hậu quả pháp lý khi tuyên bố công ty phá sản

Hậu quả pháp lý khi tuyên bố công ty phá sản

Khi doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản là một quyết định chấm dứt sự tồn tại về mặt pháp lý của doanh nghiệp, hợp tác xã này. Toà án phải gửi quyết định cho cơ quan đăng ký kinh doanh để xóa tên doanh nghiệp, hợp tác xã khỏi sổ đăng ký kinh doanh. Tuy nhiên, trong trường hợp Tòa án nhân dân tối cao ra quyết định giải quyết đề nghị xem xét, kiến nghị theo quy định tại Điều 113 Luật Doanh nghiệp 2020 thì thời hạn có thể kéo dài hơn nhưng sẽ không vượt quá 15 ngày kể từ Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ra quyết định.

Mặc dù doanh nghiệp đã chấm dứt sự tồn tại về mặt pháp lý nhưng doanh nghiệp phá sản vẫn chưa hoàn toàn được giải phóng khỏi nghĩa vụ về tài sản:

- Đối với trường hợp doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản là doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh thì chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh không được miễn trừ nghĩa vụ tài sản đối với các chủ nợ chưa được thanh toán;

- Đối với trường hợp các bên có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định thì nghĩa vụ tài sản đối với các chủ nợ sẽ có quy định khác.

Ngoài nghĩa vụ tài sản với các chủ nợ và tình trạng pháp lý của doanh nghiệp, pháp luật có quy định riêng đối với doanh nghiệp có 100% vốn nhà nước khi bị tuyên bố phá sản.

- Đối với người giữ chức vụ Chủ tịch, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Hội đồng quản trị sẽ không được đảm đương các chức vụ tương tự ở bất kỳ doanh nghiệp nhà nước nào;

- Đối với người đại diện phần vốn góp của nhà nước ở doanh nghiệp có vốn nhà nước mà doanh nghiệp bị phá sản thì không được đảm đương vị trí quản lý ở bất kỳ doanh nghiệp nào có vốn Nhà nước;

- Đối với người giữ chức vụ quản lý bị tuyên bố phá sản mà còn cố ý vi phạm quy định tại khoản 1 điều 18, khoản 5 điều 28 và khoản 1 điều 48 của Luật phá sản 2014 không được quyền thành lập doanh nghiệp, hợp tác xã trong thời hạn 3 năm kể từ ngày doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản.Tuy nhiên quy định này sẽ không áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp bị phá sản với lý do bất khả kháng.

6. Câu hỏi thường gặp

Việc hạch toán hàng hóa bị huỷ do công ty phá sản áp dụng cho tất cả các trường hợp hủy hàng hóa? 

Không. Việc hạch toán hàng hóa bị huỷ do công ty phá sản chỉ áp dụng cho trường hợp hủy hàng hóa do công ty khách hàng hoặc nhà cung cấp phá sản, khiến cho doanh nghiệp không thể bán hoặc sử dụng hàng hóa đó. Các trường hợp hủy hàng hóa khác như hết hạn sử dụng, lỗi sản xuất, hư hỏng do thiên tai,... sẽ áp dụng phương pháp hạch toán khác.

Cần lập biên bản hủy hàng hóa khi thực hiện hạch toán hàng bị huỷ do công ty phá sản?

Có. Biên bản hủy hàng hóa là chứng từ cần thiết để ghi chép lại thông tin về việc hủy hàng hóa, bao gồm lý do hủy, số lượng, giá trị hàng hóa, thành phần tham gia và xác nhận của các bên liên quan. Việc lập biên bản sẽ giúp đảm bảo tính minh bạch và chính xác của quá trình hạch toán.

Giá trị hàng hóa bị huỷ do công ty phá sản được xác định dựa trên giá bán của hàng hóa?

Không. Giá trị hàng hóa bị huỷ được xác định dựa trên giá trị còn lại của hàng hóa tại thời điểm hủy, chứ không phải giá bán. Giá trị còn lại có thể được xác định dựa trên giá thị trường, giá mua vào còn lại hoặc giá trị thanh lý phế liệu của hàng hóa.

Hy vọng qua bài viết, Công ty Luật ACC đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về vấn đề Cách hạch toán hàng bị huỷ do công ty phá sản. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với Công ty Luật ACC nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.