Đọc sách đăng youtube có vi phạm bản quyền không?

Nếu không mua được một cuốn sách mong muốn, người dùng dễ dàng có thể lên các trang YouTube tìm kiếm những video sách nói chất lượng cao và được đầu tư kỹ lưỡng. Chỉ với một vài từ khóa đơn giản, hàng hàng trăm cuốn sách sẽ được bày ra trước mắt nhưng đằng sau đó là những câu chuyện đáng nói về về bản quyền. Vậy Đọc sách đăng youtube có vi phạm bản quyền không? Bài viết dưới đây của ACC hi vọng đem lại nhiều thông tin chi tiết và cụ thể đến Quý bạn đọc.

Đọc sách đăng youtube có vi phạm bản quyền không?

I. Nguyên nhân sách nói trở thành lỗ hổng bản quyền

Thứ nhất là vì sách nói không còn ở dạng văn bản nữa khiến chúng ta khó xác định vấn đề bản quyền. Đối với sách điện tử, tuy vẫn còn rất nhiều vi phạm trên môi trường internet, nhưng ít nhất vi phạm của nó cũng khá rõ ràng với người đọc và những hành vi chia sẻ trái phép rất nhanh sẽ bị cộng đồng người đọc sách coi thường. Nhiều nhóm (group) trên Facebook đã đặt ra nguyên tắc cấm chia sẻ file sách hoặc bất kỳ hình thức xin file sách nào.

Trong khi đó, sách nói dường như lại là một thị trường im ắng hơn. Không phải vì sách nói không phổ biến (trên thực tế nhiều video sách nói trên Youtube hiện đã đạt con số triệu view) mà vì sách nói đã qua một bước chuyển thể so với dạng văn bản thuần túy làm chúng ta bối rối khi xác định vi phạm của nó. Sách nói có được xem là sách không, hay đó là sản phẩm của người đọc? Nếu ai đó chỉ đơn giản là đọc cuốn sách họ đã mua về thì có vi phạm gì chứ?

Yếu tố thứ 2 nằm ở phong trào kiếm tiền trực tuyến, mà nổi lên gần đây là Youtube đã thu hút nhiều đối tượng tham gia vào công việc làm sách nói, bất chấp việc phải xin phép. Khi tính năng kiếm tiền bằng quảng cáo trên các kênh như Youtube không còn là bí mật gì nữa, cách thức kiếm tiền, bảng giá quảng cáo lẫn thu nhập của các Youtuber nổi tiếng cũng dần được tiết lộ đã thu ít không ít người tham gia vào cuộc đua này. Sách nói xuất hiện trên Youtube từ khá sớm, với dụng dung có sẵn và cách làm đơn giản, một người với thiết bị ghi âm đơn giản như điện thoại, microphone là đã có thể làm ra sách nói.

Lấy một trường hợp nổi bật vào năm 2017, Yeah1 Network đăng tuyển lượng lớn cộng tác viên sách nói khiến giới xuất bản hoảng hốt vì khi đó, họ vẫn chưa bán bản quyền sách nói cho bên nào. Với mức lương 3 triệu đồng/tháng và hướng dẫn làm sách nói cụ thể, nội dung tuyển dụng này đã thu hút hơn 60.000 lượt xem, hơn 3.000 lượt share và trên 3.000 lượt comment.

II. Đọc sách đăng youtube có vi phạm bản quyền không?

Theo Luật sở hữu trí tuệ 2005  (có sửa chữa,bổ sung năm 2009 và 2019), hình thức sách nói được coi là “tác phẩm phái sinh” của tác phẩm gốc, chuyển thể từ sách giấy sang giọng đọc để người dùng có thể nghe tác phẩm. Việc làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh là hành vi xâm phạm quyền tác giả, trừ trường hợp chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị (xem khoản 8, điều 4 và khoản 7, điều 28). Như vậy, ở Việt Nam hiện nay, ngoại trừ Thư viện sách nói Hướng Dương dành cho người khiếm thị, bất kể ai muốn làm sách nói đều phải liên hệ chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm đó, tức tác giả hoặc NXB của cuốn sách.

“Việc làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh là hành vi xâm phạm quyền tác giả.” (Khoản 7, điều 28 của Luật sở hữu trí tuệ 2005).

Như vậy, việc bạn ghi âm nội dung sách rồi đăng trên youtube phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho tác giả.

III. Cách thức giải quyết

Nếu không được sự chấp thuận của tác giả bạn sẽ bị xử phạt theo quy định tại Điều 18 Nghị định 131/2013/NĐ-CP được sửa đổi bởi khoản 2 Điều 3 Nghị định 28/2017/NĐ-CP, cụ thể như sau

"Điều 18. Hành vi xâm phạm quyền sao chép tác phẩ

1. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 35.000.000 đồng đối với hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả

2. Biện pháp khắc phục hậu quả

Buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường mạng và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm đối với hành vi quy định tại Khoản 1 Điều này.”

Ngoài ra tác giả còn có thể yêu cầu người xâm phạm bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, trên đây là khung phạt tiền đối với cá nhân, đối với cùng một hành vi vi phạm, khung phạt tiền đối với tổ chức gấp 02 lần khung phạt tiền đối với cá nhân theo khoản 3 Điều 2 Nghị định 131/2013/NĐ-CP.

Trên đây là bài viết mà chúng tôi cung cấp đến Quý bạn đọc về Đọc sách đăng youtube có vi phạm bản quyền không? Trong quá trình tìm hiểu và nghiên cứu, nếu như quý bạn đọc còn thắc mắc hay quan tâm đến Đọc sách đăng youtube có vi phạm bản quyền không?, quý bạn đọc vui lòng liên hệ với chúng tôi để được hướng dẫn.