Theo dõi bài viết dưới đây của ACC để hiểu hơn về đô thị hóa công nghiệp là gì nhé.
Đô thị hóa công nghiệp là gì
1. Đô thị hóa công nghiệp là gì?
Đô thị truyền thống trong quá khứ của Việt Nam chủ yếu được hình thành trên cơ sở hành chính và dịch vụ, là nơi tập trung các cơ quan công quyền nhà nước, các công trình thương mại dịch vụ. Khái niệm “đô thị” truyền thống được hình thành từ chức năng “đô” là trung tâm thủ phủ của vùng tỉnh hoặc vùng huyện & chức năng “thị” là nơi buôn bán giao thương.
Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ đô thị hóa phát triển nhanh, bắt đầu khoảng 10% vào năm 1950 & đạt khoảng 35% vào năm 2019.
Ngày nay đô thị được hình thành từ các khu chức năng; khu kinh tế cửa khẩu, khu kinh tế biển, khu kinh tế tập trung, khu công nghiệp, khu nông nghiệp, khu du lịch, khu đại học... Đặc thù của mỗi khu vực có tiềm năng địa kinh tế, chính là tiền đề động lực để tạo lập các đô thị chuyên ngành. Sự hình thành phát triển các đô thị có chức năng khác biệt đã gắn liền với tên các thành phố; thành phố Thái Nguyên xuất phát từ khu công nghiệp gang thép; thành phố cảng Hải Phòng; thành phố cửa khẩu biên giới Lào Cai; thành phố du lịch Nha Trang; khu kinh tế - đô thị Nghi Sơn, Vũng Áng, Chân Mây, Chu Lai, Dung Quất…
Khu công nghiệp (KCN) phát triển với quy mô và số lượng lớn trên khắp cả nước. Đến tháng 2/2021 cả nước có 370 KCN được thành lập. KCN đã đang hoạt động là 284, chiếm 77%. Tổng diện tích đất tự nhiên đạt khoảng 84,2 nghìn ha, diện tích đất công nghiệp đạt khoảng 55,9 nghìn ha, chiếm 66,3%. Với số lượng người lao động KCN lên đến hàng triệu, nhưng số lượng các khu đô thị được hình thành từ khu công nghiệp còn rất hạn chế. Hiện toàn quốc chỉ có khoảng 20 khu đô thị - công nghiệp của một số nhà đầu tư lớn như VSIP, Becamex, Amata…
Các KCN là nơi tăng dân số cơ học cao, gồm lao động trong KCN & lao động dịch vụ; việc đầu tư các KCN thường gắn liền với việc đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng, cả bên trong lẫn bên ngoài hàng rào KCN… tuy nhiên điều kiện thuận lợi “công nghiệp hóa” vẫn chưa được là yếu tố thuận lợi cho “đô thị hóa” theo chiến lược phát triển đô thị của Việt Nam. Nguyên nhân quan trọng vẫn nằm trong chính sách phát triển các khu công nghiệp chưa gắn với phát triển đô thị, vấn đề Việt Nam cần có giải pháp gì trong thời gian tới.
Trước khi nói đến giải pháp quy hoạch, chúng ta cần tìm hiểu khái niệm “đô thị công nghiệp” hiện đại là gì. Hiện nay, chúng ta đang quy hoạch “khu nhà ở và dịch vụ cho công nhân KCN” áp dụng một số quy định, tiêu chí quy hoạch đã ban hành, tuy nhiên chưa đáp ứng với tiêu chí phân loại đô thị. Trong bài viết này chúng tôi đề xuất hợp nhất khái niệm “đô thị công nghiệp” chính là “khu nhà ở và dịch vụ cho công nhân KCN” khi đủ quy mô dân số và điều kiện phát triển khác. Nghị quyết số: 1210/2016/UBTVQH13 về phân loại đô thị, theo đó:
- Về quy mô dân số đô thị tối thiểu đạt từ 4.000 người trở lên (đô thị loại V), đảm bảo quy định về mật độ dân số, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp, phát triển cơ sở hạ tầng và kiến trúc, cảnh quan đô thị đạt các tiêu chuẩn quy định, khi áp dụng cho một số đô thị có tính chất đặc thù, thì quy mô dân số và mật độ dân số có thể thấp hơn, nhưng tối thiểu đạt 70% mức quy địnhVề tính chất, cơ chế phát triển của đô thị công nghiệp, được đề xuất như sau:
- Đô thị công nghiệp chủ yếu phục vụ đời sống của công nhân KCN và lao động khác như nhà ở cho công nhân, hệ thống dịch vụ thiết yếu về giao thông, y tế, giáo dục, văn hóa;
- Cơ chế quản lý đô thị công nghiệp theo hành lang pháp lý chung trong quản lý đầu tư, xây dựng và phát triển đô thị nói chung và được hưởng chính sách ưu tiên khuyến khích đầu tư nói riêng;
Như vậy nếu xét yêu cầu dân số để hình thành một đô thị loại V, cần đến số lượng công nhân là 4000 - 5000 người, tương đương KCN có diện tích 100 Ha. Hiện nay quy mô diện tích KCN lớn hơn 100Ha là phổ biến, vì vậy cơ sở để hình thành đô thị công nghiệp là đô thị loại 5 trở lên là khả thi.
2. Cơ sở phát triển đô thị công nghiệp.
2.1. Khu công nghiệp là tiền đề phát triển đô thị công nghiệp
- Các KCN đã tạo việc làm cho khoảng 4 triệu lao động trực tiếp, 3 triệu lao động gián tiếp, tương đương 7/51 triệu lao động, chiếm khoảng 14% lao động trên toàn quốc, góp phần ổn định kinh tế - xã hội.
- Các KCN góp phần thúc đẩy tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế; doanh thu của các khu công nghiệp, khu kinh tế đạt khoảng 140 tỷ USD/ 341 tỷ USD, chiếm 41% GDP cả nước. Kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 100,7 tỷ USD, đóng góp vào NSNN khoảng 96,5 nghìn tỷ đồng.
- Các KCN đẩy nhanh quá trình CNH-HĐH, chuyển đổi không gian, thúc đẩy hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng KTXH, thúc đẩy chuyển giao khoa học công nghệ tân tiến, nâng cao trình độ sản xuất nói chung.
- Các KCN đẩy nhanh quá trình đô thị hóa, hình thành nhiều khu đô thị, dịch vụ mới, phát triển du lịch, chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Góp phần phát triển nhiều ngành dịch vụ chất lượng cao và xây dựng chuỗi liên kết ngành.
2.2. Nhu cầu thực tiễn cần đáp ứng.
2.2.1. Nhu cầu về nhà ở cho người lao động tại các KCN.
Trên thực tế các KCN hầu như nằm xa trung tâm đô thị (trung bình khoảng 30-50km), như vậy tất yếu sẽ hình thành các khu dân cư và dịch vụ ngay kề cận KCN.
Theo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, hiện cả nước mới có 2,58 triệu m2 nhà ở cho công nhân khu công nghiệp, chỉ đủ bố trí cho khoảng 330.000 người lao động, đạt tỷ lệ 13%. Trên cả nước, hiện chỉ có 214 dự án nhà ở xã hội dành cho công nhân với quy mô sử dụng đất khoảng 600ha, trong đó, 116 dự án đã hoàn thành với diện tích đất hơn 250ha. Diện tích đất được đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng chưa đến một nửa chỉ tiêu, chiếm tỷ trọng 41,6%.
2.2.2. Tạo nên môi trường sống ổn định cho người lao động.
Hiện nay môi trường sống, làm việc tại các KCN chưa tạo được sự hấp dẫn, ổn định, người lao động tại các KCN luôn có tâm lý ở, làm việc tạm thời, mùa vụ.
Nhiều KCN không có nhà ở cho công nhân & người lao động, tự phát đã hình thành các xóm trọ kề cận các KCN gây nhiều tệ nạn, mất trật tự an ninh, an toàn xã hội.
Một số KCN đã có khu nhà ở công nhân KCN, tuy nhiên mô hình các khu tập thể “tập trung & độc lập”, các dịch vụ đáp ứng tối thiểu là nhà ở, người LĐ ở đây chưa có ý thức gắn bó lâu dài, không hoặc rất khó liên hệ với hoạt động cộng đồng xã hội bên ngoài. (Hình 2a,b)
2.2.3. Không gian, kiến trúc cảnh quan nhà ở công nhân KCN chưa đồng bộ.
Chưa có kế hoạch, quy hoạch, đầu tư xây dựng đồng bộ khu nhà ở công nhân KCN với phát triển KCN.
Chưa có sự kết nối giữa quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn với quy hoạch các KCN.
Quy hoạch, thiết kế khu nhà ở công nhân đa số mới chỉ giải quyết vấn đề ở, chưa quan tâm đến nhu cầu vui chơi có giải trí, công ăn việc làm cho người trong gia đình.(Hình 3a,b)
2.2.4. Công tác quản lý nhà ở công nhân KCN.
- Hiện nay đã có một số quy định riêng về tiêu chuẩn thiết kế (TCTK) nhà ở xã hội cho công nhân, tuy nhiên vẫn thấp hơn TCTK nhà ở đô thị, vô tình đã tạo nên sự không bình đẳng xã hội.
- Các quy định, quy chế về quản lý khu nhà ở & dịch vụ công nhân KCN chưa hoàn thiện, hiệu quả quản lý nhà ở công nhân KCN chưa tốt.
- Chưa có quy định pháp lý cho bất động sản nhà ở, dịch vụ KCN,... để tạo nên một hành lang pháp lý cho mô hình nhà ở & khu dịch vụ công nhân KCN phát triển.
2.2.5. Vấn đề kết cấu hạ tầng & bảo vệ môi trường
- Việc hình thành các khu nhà ở & dịch vụ công nhân KCN với hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật & hạ tầng xã hội tự phát, chưa có quy hoạch diện rộng, đồng bộ, cũng như kết nối với hệ thống dân cư đô thị hay nông thôn.
- Bảo vệ môi trường khu nhà ở & dịch vụ công nhân KCN ít được quan tâm, nhất là các khu nhà ở công nhân do dân tự phát xây dựng cho thuê. Môi trường sinh thái bị ô nhiễm, môi trường sống tại các khu nhà ở & dịch vụ công nhân bị ảnh hưởng do tệ nạn xấu có điều kiện phát sinh.
Trên đây là một số thông tin chi tiết về đô thị hóa công nghiệp là gì. Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn hiểu thêm về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ tư vấn pháp lý hoặc sử dụng các dịch vụ pháp lý khác từ Công ty Luật ACC, hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn.
Gmail: [email protected]
Website: accgroup.vnđô thị hóa công nghiệp là gì
Nội dung bài viết:
Bình luận