Đấu giá tài sản phát mãi là gì? [Cập nhật 2024]

1. Bán đấu giá tài sản là gì?

Điều 451 Bộ luật dân sự 2015 (BLDS) quy định:

– Tài sản có thể được đem bán đấu giá theo ý chí của chủ sở hữu hoặc theo quy định của pháp luật. Tài sản thuộc sở hữu chung đem bán đấu giá phải có sự đồng ý của tất cả các chủ sở hữu chung, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

– Việc bán đấu giá tài sản phải đảm bảo nguyên tắc khách quan, công khai, minh bạch, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của các bên tham gia và được thực hiện theo quy định của pháp luật về bán đấu giá tài sản.

Bán đấu giá tài sản là hình thức bán tài sản công khai để cho nhiều người có thể được tham gia trả giá mua một tài sản. Những người tham gia mua tài sản bán đấu giá phải nộp một khoản lệ phí theo quy định của pháp luật. Khoản tiền này nhằm ràng buộc người đã đăng kí phải tham gia bán đấu giá hoặc không mua tài sản thì số tiền này không được lấy lại. Nếu họ có tham gia đấu giá nhưng không mua được thì được nhận lại số tiền lệ phí mà mình đã đóng.

Khi tham gia đấu giá tài sản, người nào trả giá cao nhất nhưng không thấp hơn giá khởi điểm thì người đó được mua tài sản. Nếu trong cuộc bán đấu giá mà không ai trả giá cao hơn giá khởi điểm thì cuộc bán đấu giá xem như không thành và sẽ được tổ chức lại.

Thông qua hình thức này, quyền lợi của người có tài sản được thỏa mãn một cách tốt nhất, còn người mua sẽ mua được tài sản với giá cả phù hợp, các quyền lợi của người mua liên quan đến tài sản đã mua được đáp ứng 1 cách nhanh chóng.

2. Hình thức đấu giá, phương thức đấu giá bao gồm những gì?

Căn cứ Điều 40 Luật Đấu giá tài sản 2016 quy định như sau:

"Điều 40. Hình thức đấu giá, phương thức đấu giá

1. Tổ chức đấu giá tài sản thỏa thuận với người có tài sản đấu giá lựa chọn một trong các hình thức sau đây để tiến hành cuộc đấu giá:

a) Đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá;

b) Đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá;

c) Đấu giá bằng bỏ phiếu gián tiếp;

d) Đấu giá trực tuyến.

2. Phương thức đấu giá bao gồm:

a) Phương thức trả giá lên;

b) Phương thức đặt giá xuống.

3. Hình thức đấu giá, phương thức đấu giá phải được quy định trong Quy chế cuộc đấu giá và công bố công khai cho người tham gia đấu giá biết.

4. Chính phủ quy định chi tiết điểm d khoản 1 Điều này."

Theo đó, các hình thức đấu giá, phương thức đấu giá được quy định như trên.

3. Đấu giá tài sản phát mãi là gì?

Phát mại tài sản là quá trình ngân hàng hoặc đơn vị cho vay vốn công bố và bán tài sản bảo đảm công khai theo thủ tục do pháp luật quy định.

Phát mại tài sản thực hiện khi người thế chấp tài sản không thực hiện nghĩa vụ, vi phạm nghĩa vụ quy định tại hợp đồng thế chấp thì tài sản thế chấp có thể bị xử lý thông qua các phương thức theo quy định tại Điều 303 Bộ luật Dân sự 2015.

4. Ngân hàng phát mãi tài sản khi nào?

Trong trường hợp người vay theo hình thức thế chấp tài sản nhưng không thể thực hiện nghĩa vụ. Hoặc vi phạm nghĩa vụ của mình theo như hợp đồng tín dụng, hợp đồng vay. Ngân hàng có quyền xử lý các tài sản thế chấp dựa theo Điều 303 Bộ luật Dân sự 2015.

Theo quy định, nếu ngân hàng và người vay thế chấp có thể thỏa thuận đi tới thống nhất. Lúc này tài sản bảo đảm có thể được ngân hàng giải quyết theo các phương án sau:

• Mang tài sản ra đấu giá
• Bên nhận bảo đảm tự bán tài sản
• Bên nhận bảo đảm tự tiếp nhận chính tài sản bảo đảm
• Các phương thức khác

Đối với trường hợp không có thỏa thuận về việc xử lý tài sản bảo đảm theo quy định trên. Thì tiến hành bán đấu giá tài sản, trừ trường hợp có quy định của pháp luật khác.

Người vay thế chấp tài sản sẽ không có quyền định đoạt tài sản thế chấp của mình nếu như:

• Vi phạm nghĩa vụ vay
• Không thực hiện nghĩa vụ vay
• Thực hiện nhưng không đúng nghĩa vụ vay

5. Quy trình phát mãi tài sản của ngân hàng

Theo quy định, quy trình phát mại tài sản phải được thực hiện minh bạch, công khai, rõ ràng. Quá trình này phải đảm bảo được tính khách quan, tất cả mọi người đều được biết. Nhằm mục đích bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tất cả các bên tham gia giao dịch.

Tất cả các cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức liên quan, tham gia vào quá trình phát mại tài sản yêu cầu phải đảm bảo phù hợp, đáp ứng các quy định, trình tự thủ tục phát mãi theo như Luật đất đai (nếu tài sản phát mại là đất đai), Luật đấu giá tài sản cùng các văn bản pháp luật khác có liên quan.

Dưới đây là các bước tiến hành:

Bước 1: Thông báo về việc xử lý tài sản phát mãi

Người có trách nhiệm việc xử lý tài sản sẽ tiến hành ra thông báo bằng văn bản, giấy tờ về việc giải quyết, xử lý tài sản bảo đảm. Văn bản sẽ được gửi cho các bên cùng nhận tài sản bảo đảm.

Thông tin địa điểm của các bên sẽ được lấy từ cơ sở lưu trữ của các cơ quan đăng ký có thẩm quyền. Văn bản thông báo về việc xử lý tài sản bảo đảm sẽ được gửi trước khi giao dịch việc xử lý tài sản và bao gồm các nội dung:

• Lý do tài sản bảo đảm bị mang ra xử lý.
• Thông tin mô tả cụ thể về tài sản bảo đảm.
• Các nghĩa vụ được bảo đảm.
• Thông tin chi tiết về địa điểm, thời gian, phương thức tiến hành việc xử lý phát mại là gì.

Bước 2: Định giá tài sản

Nếu có thỏa thuận trước thì tài sản sẽ định giá theo thỏa thuận. Ngược lại, tổ chức định giá trị tài sản sẽ tiến hành định giá tài sản hoặc bên bảo đảm và bên nhận bảo đảm tài sản có thể tự thỏa thuận để đưa ra mức định giá cụ thể.

Tuy nhiên, quá trình định giá tài sản này phải đảm bảo được 2 yếu tố đó là tính khách hàng và tương ứng, phù hợp với mức giá trên thị trường.

Bước 3: Bán tài sản

Trường hợp bên vay có thể thực hiện được đầy đủ nghĩa vụ vay và thanh toán trả nợ, chi trả các khoản chi phí phát sinh từ khoản vay của mình trước khi tài sản bảo đảm được đưa ra xử lý thì có thể nhận lại tài sản bảo đảm.

Ngoại trừ những trường hợp pháp luật quy định khác về thời điểm nhận lại tài sản bảo đảm trước khi tiến hành việc xử lý.

Tài sản bảo đảm sẽ được tổ chức đấu giá mang ra để tham gia đấu giá hay bán đấu giá. Trong trường hợp các bên không có bất kỳ thỏa thuận về việc xử lý tài sản bảo đảm. Hoặc trường hợp nghĩa vụ vay không được bên vay thực hiện đúng và đủ.

Khoản tiền tổ chức đấu giá thu được từ việc bán đấu giá tài sản sẽ chi trả cho chủ sở hữu tài sản đấu giá trước, ngoại trừ những trường hợp có thỏa thuận khác với những nội dung:

• Tên tài sản đấu giá và địa chỉ có tài sản đấu giá.
• Tên và địa chỉ của tổ chức đấu giá và người có tài sản đấu giá (chủ sở hữu tài sản đấu giá).
• Thời gian, địa điểm diễn ra việc bán đấu giá.
• Thời gian, địa điểm đăng ký tham gia đấu giá tài sản.
• Điều kiện và cách thức đăng ký tham gia đấu giá tài sản.
• Mức giá khởi điểm đấu giá tài sản (nếu công khai giá khởi điểm), tiền đặt trước cho tài sản đấu giá.

Bước 4: Thanh toán khoản tiền thu được từ việc xử lý phát mãi tài sản

Sau khi phát mại tài sản, số tiền thu được sẽ dùng để chi trả các khoản chi phí như:

• Phí bảo quản hồ sơ
• Phí thu giữ và xử lý tài sản,…

Số tiền còn lại sẽ được các bên thanh toán theo thứ tự thanh toán dựa theo quy định, thỏa thuận hoặc pháp luật.

Trong trường hợp khoản tiền thu được từ việc phát mại tài sản sau khi đã thanh toán hết các khoản chi phí thu giữ, bảo quản hồ sơ,… nhỏ hơn giá trị tài sản thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm. Thì phần nghĩa vụ còn lại chưa được thanh toán sẽ được coi là nghĩa vụ không có bảo đảm.

Như vậy, các bên sẽ phải thực hiện nghĩa vụ của mình khi tiến hành xử lý phát mại quyền sử dụng tài sản, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận về việc bổ sung thêm tài sản bảo đảm.

Riêng với trường hợp số tiền thu được từ việc phát mại tài sản sau khi đã trừ hết các khoản chi phí lớn hơn so với giá trị nghĩa vụ được bảo đảm thì khoản tiền còn lại sẽ được trao trả cho người có tài sản.

Bước 5: Chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản cho người kế sở hữu sau khi tài sản đảm bảo được xử lý

Nếu muốn chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản đảm bảo thì dựa theo quy định của pháp luật bắt buộc phải bằng văn bản hợp pháp của chủ sở hữu chấp thuận việc này.

Có thể sử dụng hợp đồng cầm cố, thế chấp tài sản đảm bảo để thay thế cho hợp đồng mua bán tài sản giữa chủ sở hữu tài sản/người thi hành án với người mua tài sản về việc xử lý tài sản bảo đảm.

Nếu muốn chuyển quyền sở hữu cho người có quyền sử dụng tài sản bảo đảm phải thực hiện đúng thủ tục do pháp luật quy định về vấn đề đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản đảm bảo sau khi xử lý.

Sau khi đã thực hiện xong các thủ tục chuyển trên thì văn phòng đăng ký đất đai cấp có thẩm quyền pháp lý sẽ tiến hành cấp cho người nhận chuyển sở hữu và quyền sử dụng tài sản giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản đảm bảo hợp pháp đúng theo quy định.