Định nghĩa đầu cơ trục lợi là gì

đầu cơ trục lợi là gì

1. Tổng quan về đầu cơ trục lợi trên thị trường chứng khoán 

 Về  khái niệm, theo Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, suy đoán ích kỷ là “lợi dụng cơ hội để trục lợi  một cách vô cớ”.1 BLHS 2015, sửa đổi, bổ sung 2015 quy định về tội suy đoán. Như vậy, hành vi đầu cơ được hiểu theo BLHS 2015  là “lợi dụng tình thế khan hiếm hoặc tạo ra sự thiếu hụt giả tạo do thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc hoàn cảnh khó khăn về tài nguyên. hàng hóa thuộc Danh mục  bình ổn giá, hàng hóa thuộc Danh mục do Nhà nước định giá để bán lại nhằm mục đích bất chính”2. Đầu cơ rất khác  so với đầu tư theo nhiều cách, chẳng hạn như: Đầu cơ liên quan đến việc mua  với số lượng lớn nhằm mục đích tạo ra sự khan hiếm để đẩy giá lên cao hơn nhiều lần so với giá  bình thường Bán liên quan đến việc thu lợi nhuận từ  chênh lệch, trong khi đầu tư  mua và bán để kiếm lợi nhuận trên sự khác biệt bằng cách tạo ra lãi vốn; Đầu cơ diễn ra trong ngắn hạn, tận dụng chênh lệch giá, trong khi đầu tư  dài hạn, trả lại giá trị gia tăng được tạo ra, tăng thu nhập thông qua cổ tức hoặc tiền lãi. 

 Đầu cơ có  tác động kép đối với nền kinh tế. Ưu điểm của hoạt động đầu cơ là cung cấp cho thị trường một lượng vốn lớn, tăng tính thanh khoản của thị trường, giúp  nhà đầu tư dễ dàng sử dụng các nghiệp vụ để loại bỏ rủi ro. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, tình trạng đầu cơ tiềm ẩn nguy cơ gây ra những  tiêu cực. Khi  hoạt động đầu cơ đẩy giá lên cao, giá của một loại hàng hóa nào đó có thể  đột ngột vượt quá giá trị thực của nó, xảy ra hiện tượng “cầu ảo”. Giá tăng đang khiến các nhà đầu tư tham gia vào thị trường với hy vọng giá sẽ tiếp tục tăng  và kiếm được lợi nhuận lớn. Hiệu ứng tâm lý này tiếp tục đẩy giá lên cao khiến thị trường này trở nên rất nóng và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Toàn bộ quá trình này được gọi là "bong bóng kinh tế", một khi bong bóng này vỡ, những người đầu cơ trên thị trường này có thể bị tổn thất vô cùng nặng nề. Trên thực tế, nhiều vụ  đầu cơ đã gây ra những thiệt hại nặng nề như: Anh em nhà Hunt âm mưu thao túng thị trường tiền tệ thế giới, vụ buôn tiền  George Soros, hay vụ Nick Leeson, kẻ hạ bệ ngân hàng Barings… 

 Thời gian qua, nguồn vốn nhàn rỗi của doanh nghiệp, người dân... đổ dồn đầu cơ vào một số lĩnh vực  rủi ro cao, nguy cơ hình thành "bong bóng" cho nền kinh tế như bất động sản, chứng khoán. ... Trên thị trường chứng khoán, nhiều cổ phiếu đầu cơ đã vượt quá giá trị thực của các công ty, mang lại rủi ro lớn. Mặc dù Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã  xử phạt hàng loạt tổ chức, cá nhân có sai phạm, có trường hợp phạt tiền  lên đến hàng tỷ đồng, nhưng để khởi tố, xử lý hình sự, xử lý giá cổ phiếu  không dễ, số vụ  đưa ra  xử lý hình sự còn nhiều. dùng thử chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Số lượng mã chứng khoán có  giao dịch đáng ngờ khá nhiều nhưng thường không xác định được hậu quả của hành vi thao túng giá cổ phiếu. Đặc biệt, khó xác định lợi ích thu được từ hành vi này do không đủ chứng cứ, hoặc việc thu thập chứng cứ rất phức tạp. 

2. Rủi ro  đầu cơ và trục lợi trong ngành chứng khoán 

 Thị trường chứng khoán gắn liền với nền kinh tế, bất kỳ biến động nào của thị trường chứng khoán đều có thể tác động đến nền kinh tế và các nhà đầu tư. Là kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế và cũng là kênh đầu tư tiềm năng cho công chúng. Thị trường chứng khoán là nơi tạo lập các công cụ có tính thanh khoản cao, có thể tích lũy, phân phối vốn và luân chuyển vốn theo thời gian phù hợp với yêu cầu phát triển của nền kinh tế. Nhờ TTCK, Nhà nước huy động được nguồn  tài chính mà không  phải chịu áp lực  lạm phát, nhất là khi nguồn vốn đầu tư của khu vực công còn rất  hạn chế. Đối với các công ty, để có thể huy động  vốn đầu tư dài hạn ngoài việc  vay vốn ngân hàng, các công ty đã  huy động vốn dưới hình thức phát hành chứng khoán. Đây  là kênh mang lại nguồn vốn dồi dào từ công chúng giúp các công ty mở rộng hoạt động kinh doanh. Đối với các nhà đầu tư cá nhân, thị trường chứng khoán là một kênh đầu tư rất tiềm năng. Thay vì  gửi ngân hàng với lãi suất thấp, nhà đầu tư có thể lựa chọn  tham gia  thị trường chứng khoán để tìm kiếm nguồn vốn đầu tư. Lợi nhuận phải cao hơn. Có thể thấy, thị trường chứng khoán có thể cung cấp cho công chúng các sản phẩm đầu tư đa dạng, giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư,  được coi là kênh đầu tư tối ưu giúp sinh lời cao so với các kênh đầu tư an toàn khác. Tuy nhiên, hiện nay thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Các hoạt động thao túng, đầu cơ trên thị trường chứng khoán diễn ra.  

 Tình trạng đầu cơ, lũng đoạn thị trường chứng khoán này đã ảnh hưởng  lớn đến thị trường nói chung và quyền lợi  của các nhà đầu tư nói riêng. Hầu hết những người bị cuốn hút vào trò chơi này sẽ mất tiền và  có thể sẽ không quay trở lại thị trường. Thị trường chứng khoán hiện nay chủ yếu là mua  bán khống nên dòng tiền chỉ tập trung vào thị trường thứ cấp của các nhà đầu tư, đầu cơ mà không  vào sản xuất kinh doanh. Về bản chất, TTCK là kênh dẫn vốn dài hạn giữa tiền nhàn rỗi của  nhà đầu tư và doanh nghiệp cần vốn dài hạn. Tuy nhiên, trên thực tế  đã xảy ra tình trạng người người nhà nhà đổ xô đầu tư chứng khoán. Hệ quả là thị trường chứng khoán trở nên quá nóng và chứa đựng nhiều yếu tố bất ổn. Nhiều công ty đứng trước nguy cơ  lỗ nặng nhưng giá cổ phiếu vẫn tăng gấp 5-10 lần, thậm chí có  cổ phiếu vượt  giá trị thực gấp 100 lần. Điều này cực kỳ nguy hiểm vì nếu giá cổ phiếu tiếp tục tăng sẽ có nguy cơ xảy ra  bong bóng, và bong bóng sẽ không  tồn tại lâu. Rủi ro này không chỉ gây thiệt hại cho nhà đầu tư mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến các lĩnh vực kinh tế khác, trong đó có bất động sản, tiền gửi ngân hàng… Nhất là khi dòng vốn tín dụng đang chảy mạnh. Trong lĩnh vực chứng khoán, hệ lụy của nó  sẽ tạo ra những tác động tiêu cực cho nền kinh tế do nguồn lực  đổ  vào lĩnh vực  đầu cơ chứ không phải  sản xuất kinh doanh để tạo ra của cải, hàng hóa cho xã hội. 

  Trước những rủi ro tiềm ẩn của hoạt động đầu cơ chứng khoán đối với nền kinh tế, cơ quan có thẩm quyền đã có những biện pháp giám sát, cảnh báo kịp thời cho  nhà đầu tư về tình trạng đầu cơ, trục lợi từ dòng vốn và ngăn chặn nguy cơ bong bóng kinh tế. Cụ thể, tại Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 08/4/2022 của Chính phủ về Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2022 đã xác định, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì, phối hợp với chi nhánh địa phương” Vụ tín dụng  sản xuất, kinh doanh,  ưu tiên tăng cường hơn nữa hiệu quả công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra các tổ chức tín dụng liên quan đến việc tổ chức tín dụng phát hành trái phiếu  và đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp. Việc kiểm soát chặt chẽ dòng tiền trong lĩnh vực  đầu cơ như chứng khoán có vai trò rất quan trọng trong việc giám sát hoạt động và cảnh báo sớm cho nhà đầu tư về tình trạng đầu cơ, trục lợi. Căn cứ Nghị quyết số 50/NQ-CP, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có Công văn số 1976/NHNN-TTGSNH gửi các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài yêu cầu  kiểm soát chặt chẽ  tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như đầu tư, kinh doanh bất động sản. , chứng khoán,  dự án BOT, BT giao thông, trái phiếu doanh nghiệp, v.v. Điều này khiến  họ bất cẩn, thiếu cảnh giác dẫn đến những hậu quả tiêu cực. Dù đã được  cơ quan chức năng cảnh báo sớm về những rủi ro khi trục lợi, vì hám lợi  hoặc do thiếu hiểu biết, các nhà đầu tư vẫn không có sự điều chỉnh chiến lược để hạn chế tác động tiêu cực của việc đầu cơ,  dẫn đến  rủi ro.