Dân chủ hình thức – tác hại và biện pháp khắc phục

Chúng ta thường phê phán nền dân chủ hình thức mà Đảng và Nhà nước ta ra sức đánh đổ, loại bỏ khỏi cuộc sống; đồng thời phát huy đầy đủ quyền tự chủ của nhân dân, làm cho xã hội ngày càng phát triển theo hướng tốt nhất. Tuy nhiên, do công tác chỉ đạo của một số cơ quan, đơn vị chưa nhận thức đầy đủ hoặc vì những lý do khác đã bỏ qua và vẫn còn tồn tại ở một số nơi trong đời sống chính trị – xã hội hiện nay.
Dân chủ hình thức là gì?
Dân chủ hình thức là một phong trào chính trị bề ngoài có vẻ dân chủ, nhưng thực tế không có dân chủ. Nói cách khác, giả danh dân chủ mà không có dân chủ. Nó thường tồn tại trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, trong các tổ chức chính trị – xã hội hoặc ở những nơi mâu thuẫn, xung đột lợi ích không rõ ràng như trong các tổ chức kinh tế.
Như chúng ta đã biết, quyền dân chủ thường được thực hiện một cách tập trung nhất thông qua bầu cử hoặc đơn giản là lấy ý kiến ​​quần chúng về một vấn đề và thực hiện thông qua biểu quyết của đa số. Nhưng cũng như vậy, các giai cấp thống trị lợi dụng sự thiếu hiểu biết của quần chúng để sử dụng rộng rãi thủ đoạn này như một giải pháp, nhằm thỏa mãn cơn khát dân chủ của nhân dân.
Người dân thỏa mãn vì mình là chủ, được tham gia ý kiến, quyết định những việc quan trọng theo quy định của pháp luật, nhưng thực chất vẫn duy trì quyền quyết định, chuyên quyền, tùy tiện của người đứng đầu tôn giáo. Những người sành sỏi vẫn cảm thấy chiêu trò này rất “ảo diệu”, nhưng không thể bắt bẻ vì nó trông hoàn hảo về hình dáng. Các chính trị gia của chế độ cũ thường sử dụng mánh khóe này và báo chí miền Nam trước 1975 gọi đó là dân chủ rởm.
Những biểu hiện của dân chủ hình thức và những sai lầm của nó

Dân chủ hình thức không khó để nhận ra. Dân chủ hình thức có nhiều cấp độ và thường thể hiện ở một trong những cách chủ yếu sau:

1. Tham vấn cộng đồng về những vấn đề mà họ không có đủ thông tin khiến họ không thể tự quyết định. Trong trường hợp này, họ chỉ có thể chọn một cách mù quáng hoặc chọn chạy theo xu hướng của các phương tiện thông tin đại chúng. Đó là biểu hiện phổ biến nhất của nền dân chủ hình thức.
2. Lấy ý kiến ​​của quần chúng biểu quyết về những vấn đề không quan trọng, nhưng bỏ qua hoặc khéo léo giành quyền quyết định những vấn đề quan trọng đối với thiểu số hoặc cá nhân.
3. Tiến hành thăm dò dư luận xã hội nhưng việc thu thập, tổng hợp ý kiến ​​không đầy đủ, không trung thực hoặc loại trừ những ý kiến ​​quan trọng trái với thành kiến ​​của lãnh đạo, cơ quan xuất bản. 4. Lợi dụng tâm lý nể nang, ngại đụng chạm khá phổ biến trong cán bộ điều hành và người dân để thu được kết quả biểu quyết gần như đoán trước được bằng cách tổ chức bỏ phiếu kín hoặc phương thức bỏ phiếu kín.

Biểu quyết bằng hình thức giơ tay hoặc bằng bất kỳ hình thức nào khác cho phép người tổ chức bầu cử kiểm soát ý kiến ​​của những người tham gia. Ví dụ: kiểm soát cách ghi hoặc đánh dấu phiếu bầu.
Phổ thông đầu phiếu cố gắng hạn chế số lượng ứng cử viên, khiến cử tri có ít sự lựa chọn.
Nền dân chủ hình thức về cơ bản ngăn cản sự tham gia mang tính quyết định của quần chúng vào các vấn đề quan trọng của nhà nước, tổ chức và cộng đồng xã hội. Dân chủ hình thức đàn áp mọi hoạt động và mọi sáng kiến ​​của người dân, giúp xã hội dễ đạt được ổn định chính trị (hơn là độc đoán) nhưng đồng thời cũng kìm hãm sự phát triển.
Theo đồng chí Bùi Đức Lai (chuyên viên cao cấp Ban Tổ chức Trung ương): “Dân chủ hình thức như thuốc giả, không chữa được bệnh mà còn làm mất uy tín của thuốc thật. Dân chủ hình thức không giải quyết được bất kỳ mục tiêu, yêu cầu nào mà còn làm biến dạng, mất ý nghĩa, vô hiệu hóa dân chủ, tiêu diệt mọi niềm tin vào dân chủ chân chính. Về mặt này, dân chủ hình thức có hại nhiều hơn là mất. Không dân chủ thì càng dễ phát hiện ra vấn đề và chỉ rõ chỗ cần đấu tranh, khắc phục. Dân chủ chính thức phức tạp hơn nhiều.
Biện pháp khắc phục nền dân chủ hình thức

Chế độ của chúng ta là một nền dân chủ, nhưng nền dân chủ hình thức có thể tồn tại vì những lý do sau:

Sự thờ ơ, bàng quan về chính trị của một bộ phận quần chúng nhân dân, trong đó có một bộ phận cán bộ, đảng viên. Họ có thói quen coi mọi thứ như thể chúng đã được “thiết lập” hoặc bất biến. Họ sợ bị đánh giá là “chật vật” hay “tham vọng chính trị” nên dễ dàng bỏ qua những bước quan trọng trong quá trình trưng cầu dân ý hay bầu cử dân chủ.
Cơ chế kiểm soát dân chủ chưa chặt chẽ. Pháp luật phải quy định cụ thể và áp dụng các biện pháp tổ chức bầu cử, lấy ý kiến ​​nhân dân thực chất, hiệu quả để bảo đảm quyền quyết định tuyệt đối của cử tri, người tham gia bỏ phiếu.
Lãnh đạo một số cơ quan, đơn vị hoặc chưa nhận thức hết tác hại của dân chủ hình thức hoặc chưa tin tưởng nhân dân, cán bộ, lợi ích địa phương do chủ nghĩa thực hiện muốn cái gì cũng được. hình thức dân chủ hình thức. Nhưng dân chủ hình thức cũng có nghĩa là không dân chủ.
Muốn đánh đổ dân chủ hình thức trước hết phải nâng cao ý thức dân chủ trong nhân dân. Phải làm cho mọi người nhận thức sâu sắc dân chủ là thành quả của cuộc đấu tranh cách mạng vô cùng gian khổ, gian khổ của Đảng ta và nhân dân ta. Dân chủ cần thiết như cơm ăn áo mặc, là quyền và cũng là mục tiêu cần đạt tới. Do đó, việc thực hiện một nền dân chủ thực sự phải được coi vừa là may mắn; Đó cũng là nghĩa vụ của mọi công dân.
Đất nước chúng ta là một nền dân chủ. Cơ quan lập pháp của nhà nước phải loại bỏ mọi kẽ hở pháp luật đối với quyền dân chủ của nhân dân và bảo đảm sự tham gia đầy đủ, thực chất của nhân dân vào các công việc quan trọng của nhà nước và của cộng đồng xã hội.
Để góp phần xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh, làm lành mạnh xã hội, mỗi cán bộ, đảng viên và người dân cần nêu cao ý thức tự giác, chống dân chủ hình thức dưới mọi hình thức biểu hiện.