Đặc điểm tài nguyên du lịch sinh thái nước ta

Nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, Việt Nam có địa hình đồi núi và cao nguyên, với hơn 3.200 km bờ biển trải dài, hàng nghìn hòn đảo lớn nhỏ khác nhau, hệ động thực vật phân bố đồng đều đa dạng, cộng đồng đa sắc tộc với những đặc trưng riêng… Đây là những yếu tố cần thiết và đủ điều kiện để đối phó với loại hình du lịch sinh thái ở Việt Nam hiện nay. Du lịch sinh thái và những điều cần biết?

1. Du lịch sinh thái là gì?

Du lịch sinh thái là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên, gắn với bản sắc văn hóa địa phương và sự tham gia của cộng đồng nhằm phát triển bền vững. Từ đó có thể hiểu du lịch sinh thái là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên, hòa mình vào thiên nhiên, bao gồm hoạt động khám phá, tìm hiểu thiên nhiên, tìm hiểu, nghiên cứu văn hóa bản địa của cộng đồng. Tài nguyên du lịch sinh thái là các giá trị tự nhiên thể hiện trong một hệ sinh thái đặc thù, các giá trị văn hóa bản địa tồn tại và phát triển không tách rời khỏi hệ sinh thái tự nhiên đó.

2. Các loại hình du lịch sinh thái phổ biến hiện nay

Du lịch sinh thái bao gồm nhiều loại hình khác nhau, đó là: du lịch thiên nhiên, du lịch dựa vào thiên nhiên, du lịch môi trường, du lịch nhạy cảm (sensitive tourism), du lịch nhà gỗ, du lịch bền vững, du lịch đặc thù, du lịch xanh, du lịch mạo hiểm, du lịch bản địa, du lịch có trách nhiệm... Trong Việt Nam, loại hình du lịch thiên nhiên hay du lịch dựa vào thiên nhiên hiện đang được nhiều du khách lui tới.

3. Các hệ sinh thái điển hình ở Việt Nam

Hệ sinh thái san hô: đa dạng về loài, tương đương với các vùng giàu san hô khác ở Tây Thái Bình Dương, trong đó 95 loài ở đới bờ Bắc, 255 loài ở đới bờ Nam.
Hệ sinh thái đất ngập nước: Mỗi vùng sẽ có những đặc trưng riêng, quan trọng nhất là hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển trải dài dọc bờ biển từ Móng Cái đến Quảng Ninh đến Mũi Nai đến Kiên Giang. Trong số các hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh thái rừng ngập mặn ĐBSCL là nơi cư trú của một số lượng lớn các loài chim. Một hệ sinh thái đất ngập nước điển hình khác là các đầm lầy nội địa hoặc đầm phá ven biển, như hệ sinh thái rừng tràm U Minh, tứ giác Long Xuyên. Hệ sinh thái đới cát ven biển: Tập trung chủ yếu ở ven biển miền Trung. Các nhóm hệ sinh thái cát hình thành trên các loại cát: hệ sinh thái cồn cát trắng và cồn cát vàng, hệ sinh thái cát biển và hệ sinh thái cát đỏ. Đặc biệt nhất là khối cát đỏ phía Tây Bắc Phan Thiết với những đụn cát chuyển động vừa tạo nên sức hấp dẫn lớn đối với du khách, vừa có thể sử dụng cho sản xuất nông nghiệp như trồng màu, dưa hấu, đào…

4. Các nguyên tắc gắn với phát triển du lịch sinh thái

- Du lịch sinh thái không được làm tổn hại đến tài nguyên, môi trường, các nguyên tắc môi trường không chỉ áp dụng cho các tài nguyên bên ngoài (tự nhiên và văn hóa) mà còn nằm bên trong nó.
- Du lịch sinh thái nên tập trung vào các giá trị cốt lõi bên trong hơn là chỉ phát huy các giá trị bên ngoài.
- Các nguyên tắc về môi trường và sinh thái cần được đề cao, mỗi du khách khi tham gia du lịch sinh thái nên thuận theo tự nhiên và chấp nhận những giới hạn của môi trường sinh thái. - Du lịch sinh thái phải đảm bảo lợi ích bền vững cho tài nguyên, cho địa phương và cho ngành.
- Du lịch sinh thái là hoạt động quốc tế, cần thiết lập khuôn khổ quốc tế cho ngành.

5. Tiềm năng phát triển du lịch sinh thái ở Việt Nam

Các yếu tố tiềm năng tạo thuận lợi cho sự phát triển du lịch sinh thái ở Việt Nam là rất nhiều. Đó là bản sắc văn hóa đa dạng của hơn 54 dân tộc anh em với nguồn tài nguyên vô cùng quý giá, với hơn 40.000 di tích. Chính sự hòa quyện, đan xen tinh tế giữa lịch sử, văn hóa, ẩm thực trên nền kiến ​​trúc cảnh quan với những giá trị triết lý phương Đông đã tạo nên sức hấp dẫn của Việt Nam về du lịch sinh thái. Điển hình như thành phố Đà Lạt ngàn hoa luôn đắm chìm trong không gian mờ ảo của sương, thành phố Sapa hay dãy Tam Đảo thời tiết thay đổi liên tục bốn mùa trong một ngày, đồng bằng sông Cửu Long với những miệt vườn cây trái trù phú và hệ thống sông ngòi chằng chịt đã hình thành nên nét văn hóa chợ nổi trên sông, các đô thị Tây Nguyên gắn với những danh lam thắng cảnh tươi đẹp hòa với tiếng cồng chiêng, đường mòn Hồ Chí Minh. Minh có loài thông đỏ lá dẹt quý hiếm, núi Ngọc Linh nổi tiếng với loài sâm Ngọc Linh nổi tiếng... Tận dụng những lợi thế trên, ngành du lịch ở các địa phương đã phát triển thành nhiều loại hình du lịch sinh thái độc đáo, mang bản sắc riêng của từng vùng.