Công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu là gì? Cơ sở lý luận và liên hệ thực tiễn?

Công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (ISI) là một lý thuyết kinh tế thường được các nước đang phát triển hoặc mới nổi áp dụng để giảm sự phụ thuộc vào các nước phát triển. Vậy điều tiết công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu là như thế nào, cơ sở lý luận và mối quan hệ thực tiễn của sự điều tiết ra sao?

1. Thế nào là công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu?

Khái niệm Công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (ISI):

Cách tiếp cận nhằm bảo vệ và ươm tạo các ngành công nghiệp mới hình thành trong nước để phát triển đầy đủ các lĩnh vực để hàng hóa sản xuất có thể cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu. Theo lý thuyết ISI, quá trình này làm cho các nền kinh tế địa phương và quốc gia của họ tự túc.

+ Kinh tế học là nghiên cứu về cách mọi người phân bổ các nguồn lực khan hiếm cho sản xuất, phân phối và tiêu dùng, cả cá nhân và tập thể. Hai loại kinh tế chính là kinh tế vi mô, tập trung vào hành vi của người tiêu dùng và nhà sản xuất cá nhân, và kinh tế vĩ mô, kiểm tra các nền kinh tế tổng thể trên quy mô khu vực, quốc gia hoặc quốc tế.

Kinh tế học đặc biệt quan tâm đến hiệu quả của sản xuất và thương mại, sử dụng các mô hình và giả định để hiểu cách tạo ra các khuyến khích và chính sách để tối đa hóa hiệu quả. Các nhà kinh tế biên soạn và công bố nhiều chỉ số kinh tế, chẳng hạn như tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản là các loại hệ thống kinh tế.

+ Các doanh nghiệp tương tự được nhóm thành các ngành và có một số ngành khác nhau, chẳng hạn như cửa hàng bách hóa và thợ đóng giày. Nhóm ngành dựa trên các sản phẩm chính mà một công ty sản xuất để bán. Trong khi các ngành công nghiệp được nhóm lại thành các lĩnh vực. Hệ thống phân loại ngành Bắc Mỹ là hệ thống phân loại tiêu chuẩn được các cơ quan chính phủ sử dụng để tổ chức các doanh nghiệp thành các lĩnh vực hoặc ngành công nghiệp.

- Công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu là một học thuyết kinh tế được các nước đang phát triển áp dụng nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào các nước phát triển. ISI nhằm bảo vệ và hỗ trợ các ngành công nghiệp mới hình thành trong nước phát triển toàn diện các ngành để hàng hóa sản xuất cạnh tranh được với hàng hóa nhập khẩu. Các nước đang phát triển bắt đầu bác bỏ chính sách ISI vào những năm 1980 và 1990.

- Hiểu về Công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (ISI):

Mục tiêu chính của lý thuyết công nghiệp hóa thay thế là bảo vệ, củng cố và phát triển các ngành công nghiệp địa phương bằng nhiều chiến thuật, bao gồm thuế quan, hạn ngạch nhập khẩu và các biện pháp trợ cấp khác của chính phủ hay các khoản vay của chính phủ. Các quốc gia thực hiện lý thuyết này cố gắng xây dựng các kênh sản xuất cho từng giai đoạn phát triển sản phẩm. ISI trực tiếp phản đối khái niệm lợi thế so sánh xảy ra khi các quốc gia chuyên sản xuất hàng hóa với chi phí cơ hội thấp hơn và xuất khẩu chúng.

Lịch sử lý thuyết công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (ISI): ISI đề cập đến các chính sách kinh tế phát triển của thế kỷ 20. Tuy nhiên, bản thân lý thuyết này đã được ủng hộ từ thế kỷ 18 và được hỗ trợ bởi các nhà kinh tế học như Alexander Hamilton và Friedrich List.

Các quốc gia ban đầu thực hiện chính sách ISI là ở Nam bán cầu (Châu Mỹ Latinh, Châu Phi và một phần Châu Á), nơi mục tiêu là phát triển khả năng tự cung tự cấp bằng cách tạo thị trường nội bộ ở mỗi quốc gia. Sự thành công của các chính sách ISI được tạo điều kiện thuận lợi bằng việc trợ cấp cho các ngành quan trọng, chẳng hạn như sản xuất điện và nông nghiệp, đồng thời khuyến khích quốc hữu hóa và các chính sách thương mại bảo hộ.

Tuy nhiên, các nước đang phát triển bắt đầu bác bỏ ISI vào những năm 1980 và 1990 sau sự gia tăng tự do hóa theo định hướng thị trường toàn cầu, một khái niệm dựa trên các chương trình điều chỉnh cơ cấu của IMF, tiền tệ quốc tế và Ngân hàng Thế giới.

2. Cơ sở lý luận và mối liên hệ thực tiễn

- Lý thuyết công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (ISI):

Lý thuyết ISI dựa trên một tập hợp các chính sách phát triển. Nền tảng của lý thuyết này bao gồm lập luận ngành sơ sinh, luận án Singer-Prebisch và kinh tế học Keynes. Từ những quan điểm kinh tế này, có thể xác định một loạt các thực tiễn: một chính sách công nghiệp tích cực để trợ cấp và tổ chức sản xuất các sản phẩm thay thế chiến lược, các rào cản thương mại như thuế Một đồng tiền được định giá cao khuyến khích các nhà sản xuất nhập khẩu hàng hóa và thiếu hỗ trợ cho đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Trường Kinh tế kết cấu được liên kết và liên kết với ISI. Được khái niệm hóa trong các tác phẩm của các nhà kinh tế học duy tâm và các chuyên gia tài chính như Hans Singer, Celso Furtado và Octavio Paz, trường phái này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tính đến các đặc điểm cấu trúc của một quốc gia hoặc một xã hội trong phân tích kinh tế. Đó là các yếu tố chính trị, xã hội và thể chế khác.

Một đặc điểm quan trọng là mối quan hệ phụ thuộc mà các nước mới nổi thường có với các nước phát triển. Các lý thuyết kinh tế cấu trúc tiếp tục trở nên phổ biến nhờ Ủy ban Kinh tế Liên Hợp Quốc về Châu Mỹ Latinh (ECLA hoặc CEPAL, từ viết tắt của nó trong tiếng Tây Ban Nha). Trên thực tế, chủ nghĩa cấu trúc Mỹ Latinh đã trở thành đồng nghĩa với kỷ nguyên ISI phát triển mạnh mẽ ở nhiều quốc gia Mỹ Latinh khác nhau từ những năm 1950 đến những năm 1980.

+ Nền kinh tế thị trường mới nổi là nền kinh tế đang trên đường trở thành nền kinh tế phát triển. Các nền kinh tế thị trường mới nổi nhìn chung có một hệ thống tiền tệ, thị trường chứng khoán và hỗ trợ thống nhất và đang trong quá trình công nghiệp hóa. Các nền kinh tế thị trường mới nổi có thể mang lại lợi nhuận cao hơn cho các nhà đầu tư do tốc độ tăng trưởng nhanh chóng của họ, nhưng cũng phải đối mặt với những rủi ro cố hữu nhất định do tình trạng của họ.

– Ví dụ cụ thể về công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (ISI):

Kỷ nguyên này bắt đầu với việc thành lập ECLA vào năm 1950, với giám đốc ngân hàng trung ương người Argentina Raul Prebisch làm thư ký điều hành. Prebish đã trình bày trong một báo cáo cách giải thích về quá trình chuyển đổi non trẻ của Mỹ Latinh từ tăng trưởng dựa vào xuất khẩu sang phát triển công nghiệp đô thị hướng nội. Báo cáo này đã trở thành “tài liệu nền tảng của chủ nghĩa cấu trúc Mỹ Latinh” (trích dẫn một bài báo học thuật) và là cẩm nang ảo về công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu.

Lấy cảm hứng từ lời kêu gọi trang bị vũ khí của Prebisch, hầu hết các quốc gia Mỹ Latinh đã trải qua một số hình thức ISI trong những năm tiếp theo. Chúng lan sang hàng tiêu dùng không lâu bền, chẳng hạn như thực phẩm và đồ uống, sau đó đến hàng hóa lâu bền, chẳng hạn như ô tô và đồ gia dụng. Một số quốc gia như Argentina, Brazil và Mexico thậm chí đã phát triển sản xuất trong nước các sản phẩm công nghiệp tiên tiến hơn như máy móc, thiết bị điện tử và máy bay.

Mặc dù thành công ở một số khía cạnh, nhưng việc thực hiện ISI đã dẫn đến lạm phát cao và các vấn đề kinh tế khác. Khi những vấn đề này trở nên trầm trọng hơn do tình trạng trì trệ và khủng hoảng nợ nước ngoài của những năm 1970, nhiều quốc gia Mỹ Latinh đã tìm kiếm các khoản vay từ IMF và Ngân hàng Thế giới. Trước sự kiên quyết của các tổ chức này, các quốc gia này đã phải từ bỏ các chính sách bảo hộ của ISI và mở cửa thị trường thương mại tự do.

+ Lạm phát là tốc độ giảm giá trị của đồng tiền và do đó mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ tăng lên. Lạm phát đôi khi được phân thành ba loại: lạm phát do nhu cầu, lạm phát do chi phí và lạm phát nhúng. Các chỉ số lạm phát được sử dụng phổ biến nhất là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số giá bán buôn (WPI). Lạm phát có thể được nhìn nhận tích cực hoặc tiêu cực tùy thuộc vào quan điểm của mỗi cá nhân và tốc độ thay đổi. Những người sở hữu tài sản hữu hình, chẳng hạn như bất động sản hoặc tài sản dự trữ, có thể muốn thấy một số lạm phát làm tăng giá trị tài sản của họ.