Có bắt buộc làm hộ chiếu gắn chip không?

Mới đây, Cục Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an cho biết, từ ngày 1/3/2023, Bộ Công an và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài sẽ cấp hộ chiếu phổ thông có gắn chip điện tử cho công dân Việt Nam theo quy định của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam.

Ngay sau thông tin này, nhiều người không khỏi băn khoăn liệu việc sử dụng mẫu hộ chiếu không chip hiện nay có bị ảnh hưởng hay không?
Hộ chiếu có chip và hộ chiếu không có chip khác nhau như thế nào? Về hình dáng, hộ chiếu phổ thông có gắn vi mạch và hộ chiếu dùng ngày nay thoạt nhìn giống nhau nhưng bên ngoài hộ chiếu có gắn vi mạch với biểu tượng con chip. Nếu mở bên trong ra, với hộ chiếu gắn chip cũng sẽ có điểm khác biệt là có hình con chip ngay phía trên dãy số hộ chiếu.
Mặt sau của hộ chiếu có gắn một con chip điện tử để lưu trữ thông tin cá nhân của người được cấp hộ chiếu, thông tin sinh trắc học (bao gồm ảnh chụp khuôn mặt, dấu vân tay...) và chữ ký điện tử của cơ quan cấp hộ chiếu.

1. Công dân có phải nâng cấp lên hộ chiếu chip điện tử? 

Về độ tuổi cấp hộ chiếu, hai loại hộ chiếu này cũng có một số điểm khác biệt:

Hộ chiếu không gắn vi mạch có thể được cấp cho công dân Việt Nam dưới 14 tuổi hoặc thông qua thủ tục rút gọn.
Hộ chiếu chip chỉ cấp cho công dân Việt Nam từ 14 tuổi trở lên.
Như vậy, khi nộp hồ sơ đề nghị cấp hộ chiếu, công dân Việt Nam đủ 14 tuổi trở lên có quyền lựa chọn cấp hộ chiếu không có chíp điện tử hoặc cấp hộ chiếu có chíp điện tử. Có bắt buộc phải chuyển sang hộ chiếu chip?
Liên quan đến vấn đề này, cơ quan Công an cho biết, hộ chiếu phổ thông không gắn vi mạch và hộ chiếu phổ thông có gắn vi mạch được sử dụng song song. Khi nộp hồ sơ đề nghị cấp hộ chiếu, công dân Việt Nam đủ 14 tuổi trở lên có quyền lựa chọn cấp hộ chiếu không có chíp điện tử hoặc cấp hộ chiếu có chíp điện tử.
Công dân Việt Nam đã được cấp hộ chiếu phổ thông không có chíp điện tử thì tiếp tục sử dụng cho đến khi hộ chiếu hết hạn sử dụng và không phải chuyển sang hộ chiếu có chíp điện tử.

2. Công dân có phải nâng cấp lên hộ chiếu chip điện tử? 

Tuy nhiên, khi công dân sử dụng mẫu hộ chiếu gắn chip sẽ được hưởng nhiều quyền lợi khác như: Được ưu tiên người nước ngoài khi xét duyệt cấp thị thực nhập cảnh. Hiện đã có hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới sử dụng hộ chiếu điện tử. Mẫu hộ chiếu có gắn chíp điện tử có tính bảo mật thông tin cao, do được lưu trữ trong chíp nên rất khó bị sao chép thông tin.
Hơn nữa, hộ chiếu điện tử không chỉ lưu trữ thông tin ghi trên giấy như họ tên, ngày sinh, quốc tịch... mà còn có khả năng lưu trữ thông tin sinh trắc học của con người như vân tay, mống mắt, khuôn mặt, nhóm máu... Lưu trữ càng nhiều thông tin thì việc nhận dạng một người càng chính xác. Nhân viên kiểm soát xuất nhập cảnh nhanh chóng xác nhận thông tin của hành khách khi làm thủ tục.
Về lâu dài, việc cấp hộ chiếu điện tử không chỉ tạo thuận lợi cho người dân trong hoạt động xuất, nhập cảnh mà còn phù hợp để chính quyền điện tử tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao vị thế hộ chiếu Việt Nam, thúc đẩy quá trình hội nhập của Việt Nam trong khu vực và thế giới.
Thủ tục đăng ký hộ chiếu trực tuyến

Liên quan đến vấn đề này, theo Bộ Công an, người dân có thể đề nghị cấp hộ chiếu gắn chip điện tử bằng nhiều hình thức. Cụ thể, công dân có CMND được quyền lựa chọn nơi nộp hồ sơ đề nghị cấp hộ chiếu tại bất kỳ Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh, thành phố nào mà công dân thấy thuận tiện nhất.
Trong khi đó, những người còn sử dụng CMND buộc phải xin cấp hộ chiếu có gắn chip từ cục quản lý xuất nhập cảnh nơi họ có hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú.
Trường hợp người đề nghị cấp hộ chiếu từ lần thứ hai thì được lựa chọn nơi làm thủ tục cấp hộ chiếu tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh hoặc Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an cấp tỉnh bất kỳ.
Đồng thời, để tránh mất thời gian chờ đợi, Cục Quản lý xuất nhập cảnh khuyến khích công dân chủ động điền tờ khai đề nghị cấp hộ chiếu qua Cổng dịch vụ công của Bộ Công an là dichvucong.bocongan.gov.vn. Lúc này, công dân không phải trực tiếp đến cơ quan quản lý xuất nhập cảnh để xếp hàng nộp tờ khai, chụp ảnh… Theo cơ quan chức năng, quy trình xin cấp hộ chiếu chip gồm 4 bước:

Bước 1: Điền thông tin vào tờ khai đề nghị cấp hộ chiếu và viết đơn đề nghị cấp hộ chiếu có chip điện tử, chuẩn bị 2 ảnh chân dung cỡ 4x6cm.
Bước 2: Xuất trình CMND hoặc thẻ căn cước khi làm thủ tục với Phòng Quản lý xuất nhập cảnh hoặc Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an cấp tỉnh.
Bước 3: Lấy dấu vân tay theo hướng dẫn tại nơi xin cấp hộ chiếu.
Bước 4: Nhận hộ chiếu tại nơi nộp hồ sơ đề nghị cấp hộ chiếu theo giấy hẹn hoặc nhận kết quả hộ chiếu qua đường chuyển phát nhanh.
Ngoài ra, để giảm thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian, công dân chủ động khai tờ khai đề nghị cấp hộ chiếu qua Cổng dịch vụ công của Bộ Công an. Cụ thể, người dân có thể truy cập Cổng dịch vụ hộ tịch quốc gia hoặc Cổng dịch vụ hộ tịch của Bộ Công an để nộp hồ sơ cấp hộ chiếu trực tuyến theo hướng dẫn mà không phải đến trực tiếp cơ quan quản lý xuất nhập cảnh để nộp hồ sơ.

3. 4 bước xin cấp hộ chiếu phổ thông trực tuyến như sau:

Bước 1: Người dân đăng ký tài khoản Cổng dịch vụ công quốc gia (nếu chưa có) hoặc truy cập địa chỉ https://dichvucong.gov.vn.
Bước 2: Đăng nhập Cổng dịch vụ công của Bộ Công an, chọn dịch vụ Cấp hộ chiếu và nộp hồ sơ.
- Tải lên một ảnh chân dung 4x6 cm trên nền trắng, mặt trước và mặt sau của căn cước công dân (làm theo hướng dẫn trên màn hình đăng ký của ứng dụng).
- Nhập đầy đủ thông tin vào các cột mục; đăng ký nơi nhận hộ chiếu; Tải lên các tài liệu đính kèm theo quy định (nếu có). - Nếu hộ chiếu còn giá trị sử dụng thì xuất trình trực tiếp hoặc gửi qua đường bưu điện đến cơ quan quản lý xuất nhập cảnh nơi tiếp nhận hồ sơ.
Hoàn tất các bước, chờ cơ quan quản lý xuất nhập cảnh xét duyệt.
Bước 3: Thanh toán phí trực tuyến

Sau khi hồ sơ được cơ quan quản lý xuất nhập cảnh duyệt, công dân nộp lệ phí trực tuyến theo đường dẫn do Cổng dịch vụ công quốc gia gửi qua tin nhắn SMS hoặc thư điện tử.
Bước 4: Trả kết quả (theo yêu cầu của công dân đã đăng ký trước)

Công dân có thể nhận trực tiếp tại cơ quan quản lý xuất nhập cảnh hoặc nhận hộ chiếu tại địa chỉ do đơn vị bưu điện đăng ký và thanh toán chi phí chuyển phát khi nhận hộ chiếu.
Thời hạn cấp hộ chiếu trong thời hạn 8 ngày làm việc nếu làm thủ tục với cơ quan quản lý xuất nhập cảnh của địa phương, 5 ngày làm việc nếu làm thủ tục với cơ quan quản lý xuất nhập cảnh của Bộ Công an.