Án phí là khoản tiền phải nộp khi các bên đương sự yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp, trừ trường hợp được miễn, giảm án phí theo quy định của pháp luật. Vậy bên nào phải chịu án phí? Ai chịu án phí? Cơ sở pháp lý:
Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 về án phí, lệ phí.1. Quy định của pháp luật về án phí?
Án phí, theo quy định của pháp luật, là khoản chi phí trong mỗi vụ kiện mà các bên đương sự phải nộp, do cơ quan có thẩm quyền giải quyết vụ án đó quy định. Các quy định của Nhà nước về án phí, lệ phí được quy định cụ thể tại Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 về Án phí, lệ phí Tòa án.
Tùy theo luật áp dụng có một số loại án phí như: án phí hình sự; Án phí dân sự; án phí kinh tế; chi phí xét xử công nghiệp; Chi phí hành chính và các chi phí pháp lý khác.2. Ai là người phải chịu án phí theo quy định của pháp luật?
Thứ nhất, đối với án phí dân sự:
Theo quy định tại Điều 24 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 về Án phí, Tòa án có thể xác định các loại án phí trong vụ án dân sự mà đương sự phải nộp, cụ thể là:
- Thứ nhất, án phí dân sự sơ thẩm đối với vụ án dân sự vô giá trị (vụ án mà yêu cầu của đương sự không phải là số tiền hoặc không xác định được giá trị bằng một số tiền cụ thể).
- Thứ hai, án phí dân sự sơ thẩm đối với vụ án dân sự có hiệu lực pháp luật (vụ án mà yêu cầu của nguyên đơn là một khoản tiền, tài sản có thể xác định được bằng một số tiền cụ thể);
– Thứ ba, án phí dân sự phúc thẩm.
Tóm lại, án phí trong vụ án dân sự bao gồm án phí dân sự sơ thẩm đối với vụ án dân sự không có giá ngạch; Án phí dân sự sơ thẩm đối với vụ án dân sự có giá ngạch cao và án phí dân sự phúc thẩm.
Ngoài ra, tại Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 về án phí, lệ phí Tòa án cũng quy định rất cụ thể, chi tiết về nghĩa vụ chịu án phí dân sự sơ thẩm như sau:
- Khi yêu cầu của đương sự không được Toà án chấp nhận thì đương sự phải chịu án phí dân sự sơ thẩm, trừ trường hợp được miễn hoặc không được miễn án phí dân sự. Nếu toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn được Toà án chấp nhận thì bị đơn phải chịu mọi án phí dân sự sơ thẩm. Nếu toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn không được Toà án chấp nhận thì nguyên đơn phải chịu toàn bộ án phí dân sự sơ thẩm.
- Nguyên đơn phải chịu án phí dân sự sơ thẩm tương ứng với phần yêu cầu không được Toà án chấp nhận.
- Bị đơn phải chịu án phí dân sự sơ thẩm tương ứng với phần mà nguyên đơn yêu cầu đối với bị đơn được tòa án chấp nhận.
Ngoài ra, theo quy định tại Điều 27 Khoản 2 nghị quyết này cũng quy định khi giải quyết tranh chấp tài sản, quyền sử dụng đất thì các bên đương sự phải chịu án phí dân sự sơ thẩm như trường hợp vô giá trị trong vụ án tranh chấp tài sản, quyền sử dụng đất nhưng Tòa án không tính đến giá trị của tài sản mà chỉ xem xét tài sản, quyền bị tranh chấp. Các bên đương sự chịu án phí dân sự sơ thẩm như trong trường hợp vụ án mà giá trị tài sản tương ứng với phần giá trị phải chịu trong vụ án tranh chấp quyền sở hữu đất đai, tranh chấp quyền sử dụng đất mà Toà án phải xác định giá trị tài sản hoặc xác định quyền sở hữu quyền sử dụng đất một phần. đề nghị từ
Tóm lại, đối với nghĩa vụ nộp án phí sơ thẩm trong vụ án dân sự thì khi khởi kiện ra tòa, nguyên đơn sẽ phải nộp tiền tạm ứng án phí. Sau khi giải quyết xong tranh chấp, căn cứ vào quyết định của Tòa án để xác định nghĩa vụ chịu án phí của đương sự theo quy định nêu trên.
Đối với nghĩa vụ chịu án phí dân sự phúc thẩm, theo quy định tại Điều 29 Quyết định số 326/2016/UBTVQH14 về án phí, lệ phí Tòa án thì nghĩa vụ chịu án phí có thể được xác định như sau:
- Khi đương sự kháng cáo đến Toà án cấp phúc thẩm, nếu Toà án cấp phúc thẩm tuyên bản án, quyết định sơ thẩm bị kháng cáo thì đương sự kháng cáo chịu án phí dân sự phúc thẩm, trừ trường hợp án phí phúc thẩm có được miễn hoặc không.
Đương sự kháng cáo phần bản án, quyết định cần sửa thì không chịu án phí dân sự phúc thẩm nếu Tòa án cấp phúc thẩm sửa bản án, quyết định sơ thẩm bị kháng cáo hoặc Tòa án cấp phúc thẩm hủy bản án, quyết định sơ thẩm để xét xử mới.
- Trong trường hợp đương sự rút đơn kháng cáo trước ngày mở phiên tòa phúc thẩm thì họ phải chịu 50% án phí dân sự phúc thẩm. Nếu đương sự rút kháng cáo tại phiên toà phúc thẩm thì họ phải chịu toàn bộ án phí dân sự phúc thẩm. - Các đương sự kháng cáo phải chịu toàn bộ án phí dân sự phúc thẩm, án phí dân sự sơ thẩm trong trường hợp các đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án tại phiên tòa xét xử phúc thẩm.
- Trường hợp nguyên đơn rút đơn khởi kiện trước khi mở phiên toà phúc thẩm hoặc tại phiên toà phúc thẩm và bị đơn đồng ý thì đương sự vẫn phải chịu án phí dân sự sơ thẩm theo quyết định của Toà án cấp sơ thẩm và phải chịu 50% mức án phí dân sự phúc thẩm.
Thứ hai, đối với án phí trong vụ án hình sự:
Căn cứ Điều 21 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 về Án phí, lệ phí Tòa án, án phí có thể được xác định trong vụ án hình sự bao gồm:
- Án phí hình sự sơ thẩm.
- Án phí tư pháp hình sự phúc thẩm.
Đối với vụ án Tòa án giải quyết phần dân sự của vụ án hình sự thì còn có án phí dân sự sơ thẩm (án phí dân sự sơ thẩm không có giá ngạch và án phí dân sự sơ thẩm có giá ngạch). Đối với vụ án hình sự có kháng cáo về phần dân sự thì còn phải nộp án phí dân sự phúc thẩm
Nghĩa vụ chịu án phí hình sự sơ thẩm được quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 23 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 về Án phí, lệ phí Tòa án. Theo đó, nghĩa vụ nộp án phí xác định như sau:
– Người bị kết án phải chịu án phí hình sự sơ thẩm;
– Trong trường hợp vụ án được khởi tố theo yêu cầu của bị hại, mà sau đó Tòa án tuyên bố bị cáo không có tội hoặc vụ án bị đình chỉ do người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự thì Bị hại đã yêu cầu khởi tố phải chịu án phí hình sự sơ thẩm.
– Bị cáo phải chịu án phí dân sự sơ thẩm được tính đối với phần tài sản chứng minh được bị xâm phạm trong trường hợp bị hại khai báo tài sản bị xâm hại và có yêu cầu bị cáo bồi thường thiệt hại về tài sản nhưng thực tế chứng minh tài sản bị cáo xâm phạm có giá trị thấp hơn hoặc cao hơn giá trị tài sản khai báo;
– Trường hợp nếu bị hại yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản theo quy định của pháp luật không yêu cầu một số tiền hoặc tài sản có thể xác định được bằng một số tiền cụ thể thì không phải chịu án phí nếu yêu cầu của bị hại không được Tòa án chấp nhận;
– Bị hại có yêu cầu bồi thường thiệt hại về những khoản không phù hợp với pháp luật thì họ phải chịu án phí nếu yêu cầu của họ không được Tòa án chấp nhận;
– Các đương sự, bị cáo không phải chịu án phí dân sự sơ thẩm nếu trước khi mở phiên tòa, đương sự, bị cáo thỏa thuận được với nhau về việc bồi thường thiệt hại và đề nghị Tòa án ghi nhận việc bồi thường thiệt .Còn nếu họ thỏa thuận tại phiên tòa thì họ vẫn phải chịu án phí dân sự sơ thẩm như trường hợp Tòa án đưa ra xét xử vụ án đó;
– Trước khi mở phiên tòa nếu bị cáo tự nguyện nộp tiền bồi thường thiệt hại thì bị cáo không phải nộp tiền án phí dân sự sơ thẩm đối với số tiền đã tự nguyện nộp.
Về nghĩa vụ nộp án phí hình sự phúc thẩm được quy định rất chi tiết và cụ thể tại khoản 2, điều 23 nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 về án phí, lệ phí tòa án. Theo đó, nghĩa vụ nộp án phí xác định như sau:
– Bị cáo phải chịu án phí hình sự phúc thẩm trong trường hợp cả bị cáo và người đại diện của bị cáo đều có kháng cáo bản án sơ thẩm mà Tòa án cấp phúc thẩm giữ nguyên quyết định bản án sơ thẩm
– Người kháng cáo phải chịu án phí hình sự phúc thẩm trong trường hợp chỉ bị cáo hoặc người đại diện của bị cáo kháng cáo bản án sơ thẩm mà Tòa án cấp phúc thẩm giữ nguyên bản án sơ thẩm
– Người nào kháng cáo về phần nào phải chịu án phí đối với yêu cầu của họ trong trường hợp nếu bị cáo kháng cáo quyết định về hình sự và người đại diện của bị cáo kháng cáo quyết định về dân sự hoặc ngược lại mà Tòa án cấp phúc thẩm giữ nguyên quyết định của bản án sơ thẩm
– Trường hợp bị cáo kháng cáo phần hình sự và người đại diện của bị cáo kháng cáo phần về dân sự hoặc ngược lại mà Tòa án quyết định sửa quyết định về hình sự hoặc sửa quyết định về dân sự hoặc sửa cả quyết định về hình sự và quyết định về dân sự thì không có người kháng cáo nào phải chịu án phí phúc thẩm;
– Trong trường hợp vụ án được khởi tố theo yêu cầu của bị hại nếu Tòa án cấp phúc thẩm giữ nguyên quyết định của bản án, quyết định sơ thẩm hoặc tuyên bố bị cáo không phạm tội thì bị hại kháng cáo phải chịu án phí hình sự phúc thẩm
– Người kháng cáo không phải chịu án phí hình sự phúc thẩm trong trường hợp tòa án cấp phúc thẩm hủy bản án, quyết định sơ thẩm để điều tra, xét xử lại hoặc đình chỉ vụ án
– Người kháng cáo không phải chịu án phí phúc thẩm trong trường hợp người kháng cáo rút đơn kháng cáo trước khi mở phiên tòa phúc thẩm hoặc tại phiên tòa phúc thẩm hoặc trong trường hợp yêu cầu kháng cáo của họ được tòa án chấp nhận.
Thứ ba, đối với án phí trong vụ án hành chính:
Căn cứ theo quy định tại điều 30, nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 về án phí, lệ phí tòa án có thể xác định được án phí trong vụ án hình sự bao gồm:
– Án phí hành chính sơ thẩm.
– Án phí hành chính phúc thẩm.
Trường hợp có giải quyết về bồi thường thiệt hại thì còn có án phí dân sự sơ thẩm (án phí dân sự sơ thẩm không có giá ngạch và án phí dân sự sơ thẩm có giá ngạch). Trường hợp có kháng cáo về phần bồi thường thiệt hại thì có án phí dân sự phúc thẩm
Về nghĩa vụ nộp án phí hành chính sơ thẩm được quy định rất chi tiết và cụ thể tại điều 32 nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 về án phí, lệ phí tòa án. Theo đó, nghĩa vụ nộp án phí xác định như sau:
– Khi đương sự yêu cầu giải quyết vụ án hành chính nhưng yêu cầu của họ không được Tòa án chấp nhận thì đương sự phải chịu án phí hành chính sơ thẩm trừ trường hợp được miễn nộp tiền án phí hoặc không phải chịu án phí hành chính sơ thẩm.
– Trong trường hợp Tòa án tuyên chấp nhận một phần hoặc toàn bộ yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện thì người có quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc, quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh và người lập danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, danh, sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, danh sách cử tri trưng cầu ý dân bị khiếu kiện phải chịu án phí hành chính sơ thẩm
– Trước khi mở phiên tòa, Tòa án tiến hành đối thoại nếu các bên đương sự đối thoại thành về việc giải quyết vụ án thì họ chỉ phải chịu 50% mức án phí hành chính sơ thẩm. Người yêu cầu bồi thường thiệt hại về vật chất theo quy định của pháp luật phải chịu án phí nếu yêu cầu của họ không được Toà án chấp nhận.
Nghĩa vụ chịu án phí hình sự phúc thẩm được quy định khá chi tiết tại Điều 34 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 về án phí, lệ phí. Theo đó, nghĩa vụ chịu án phí được xác định như sau:
- Trong trường hợp Toà án cấp phúc thẩm giữ nguyên bản án, quyết định sơ thẩm bị kháng cáo thì đương sự kháng cáo phải chịu án phí phúc thẩm, trừ trường hợp được miễn hoặc không phải nộp án phí phúc thẩm.
- Người kháng cáo không phải chịu án phí kháng cáo trong trường hợp Tòa án cấp phúc thẩm sửa bản án, quyết định sơ thẩm bị kháng nghị. Hoặc trường hợp Tòa án cấp phúc thẩm hủy bản án, quyết định đã xét xử và bị kháng cáo để xét xử lại
- Đương sự rút đơn kháng cáo trước ngày mở phiên tòa phúc thẩm phải chịu 50% án phí hành chính phúc thẩm. Trong trường hợp rút đơn tại phiên tòa phúc thẩm, họ phải chịu mọi án phí hành chính xét xử phúc thẩm.
- Đương sự luôn phải chịu án phí sơ thẩm theo quyết định của Toà án cấp sơ thẩm và phải chịu 50% mức án phí phúc thẩm nếu nguyên đơn rút yêu cầu hợp pháp và được các đương sự khác chấp nhận trước khi mở phiên toà hoặc trong thời gian mở phiên toà phúc thẩm.
Người kháng cáo quyết định của bản án sơ thẩm về việc bồi thường thiệt hại phải chịu án phí dân sự phúc thẩm.
– Người kháng cáo không phải chịu án phí phúc thẩm nếu yêu cầu kháng cáo của họ được Tòa án chấp nhận.
Như vậy, theo quy định của pháp luật, khi yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp trong vụ án dân sự, hình sự, hành chính thì đương sự phải chịu án phí theo đúng tinh thần Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 về án phí.
Nội dung bài viết:
Bình luận