Chế tài hành chính là gì? Cho ví dụ

1. Khái niệm chế tài 

 Chế tài là một trong ba yếu tố cấu thành của chuẩn mực pháp luật, xác định hình thức trách nhiệm pháp lý khi có hành vi vi phạm các quy tắc xử sự chung được quy định trong các điều, các nguyên tắc của chuẩn mực pháp luật. 

  Các biện pháp trừng phạt là một phần của  pháp luật nhằm ngăn chặn các  vi phạm nhằm cung cấp an sinh xã hội so với các mối quan hệ pháp lý  bảo vệ. 

chế tài hành chính ví dụ

 Tuỳ theo tính chất và các nhóm quan hệ xã hội do pháp luật điều chỉnh mà các chế tài được phân thành nhiều loại: 

  - Hình phạt; 

  - Hình phạt dân sự; 

  - Xử phạt hành chính; … 

  2. Nguồn gốc của chế tài 

 Chế tài được coi là một trong ba thành phần, cùng với các giả định và điều khoản cấu thành tiêu chuẩn pháp luật. Trong tiếng Anh, ba phần này được chú thích như sau: chế tài là “sanction”, giả thuyết là “hypothenis”, quy định là “dispossition”. Trong  tiếng Anh và tiếng Nga, chế tài  được hiểu là hình phạt. Như vậy, có thể nói hình phạt theo nghĩa gốc là việc xử phạt  một hành vi vi phạm nhất định. 

 Mặt khác, trong tiếng Latinh, penalty là hình phạt, xuất phát từ động từ sancrire, được hiểu là cách thiết lập một quy tắc nhất định. Từ quan điểm này, cũng có thể chỉ ra rằng giáo luật là một loại luật hay sắc lệnh cụ thể, chúng đều được sử dụng phổ biến trong nội bộ giáo hội, nhà thờ,  nói chung là phạm trù tôn giáo. Hiện nay, với tiếng Anh và tiếng Pháp, từ "sanction" cũng có nghĩa tương tự là phê chuẩn, phê chuẩn một đạo luật nào đó. 

  Thường được sử dụng như hình phạt cho việc vi phạm pháp luật. Nhìn chung, trong mỗi bối cảnh khác nhau, ở một quốc gia khác nhau và trong hệ thống pháp luật của quốc gia đó, các chế tài sẽ có một khía cạnh khác nhau. Mặc dù xử phạt là nghĩa chung của các biện pháp trừng phạt, nhưng đối với Việt Nam nó có  nghĩa khác.  

 3. Khái niệm xử phạt hành chính 

 Xử phạt vi phạm hành chính trước đây được nhiều chuyên gia luật hình sự coi là một nội dung của luật hình sự do có sự giao thoa giữa hai hình thức xử phạt này. Hội nghị lần thứ 14 của Hiệp hội luật hình sự châu Âu tổ chức tại Viên (Áo) năm 1989 đã thảo luận rộng rãi về vấn đề xử phạt hành chính và coi đây là một nội dung không thể thiếu của luật hình sự. Tuy nhiên,  trong nội bộ Hiệp hội, ý kiến ​​của các chuyên gia  các nước cũng có sự chia rẽ. Chẳng hạn, TS Yucel Ogurlu (Thổ Nhĩ Kỳ) cho rằng: xử phạt hành chính hoàn toàn khác với xử phạt hình sự về nội dung, thẩm quyền và thủ tục thi hành nên cần tách biệt với luật hình sự. Yucel Ogurlu chỉ ra những khác biệt sau đây giữa hai  hình thức trừng phạt: 

 - Nếu xử phạt hình sự do cơ quan tư pháp quyết định, áp dụng, thi hành thì xử phạt hành chính do cơ quan quản lý hành chính quyết định, thi hành. Thủ tục áp dụng các biện pháp xử phạt hành chính khá khác so với các biện pháp xử lý hình sự vì thẩm quyền áp dụng không thuộc về tòa án mà trong một số trường hợp có thể áp dụng các thủ tục gần như tư pháp. 

   Trong khi các biện pháp trừng phạt hình sự được sử dụng để trừng phạt và ngăn chặn các tội phạm nghiêm trọng, thì các biện pháp trừng phạt hành chính được sử dụng để trừng phạt và ngăn chặn các vi phạm nhỏ. Ngoài mục đích trừng phạt, mục đích giáo dục và phòng ngừa được coi trọng. 

 - Xử phạt hành chính chắc chắn không nặng so với xử lý hình sự nhưng nếu tái phạm sẽ trở nên nghiêm trọng và sẽ chuyển thành xử lý hình sự. Trong một số trường hợp, một cơ quan đặc biệt, độc lập với cơ quan hành chính như Hội đồng phát thanh truyền hình tối cao có thể phạt  nặng và cấm tổ chức, cá nhân phát sóng các chương trình phát thanh, truyền hình trong nước trong một tháng. hoặc vài tháng. Xử phạt hành chính, dưới góc độ luật hành chính và với tư cách là một định chế của nghề luật này, là một bộ phận của quyết định hành chính và được áp dụng bởi các chủ thể quản lý có thẩm quyền. Đối tượng áp dụng và thi hành xử phạt hành chính là các cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm trật tự công cộng được pháp luật bảo vệ và điều chỉnh trong các lĩnh vực  của đời sống xã hội như môi trường, giao thông, quy hoạch đô thị, lao động, xây dựng, đất đai,  nhà nước. kỷ luật. . 

 Về khái niệm xử phạt hành chính, xuất phát từ việc chia một quy phạm pháp luật thành ba phần: giả định, chế định và xử phạt, nhiều học giả cho rằng, xử phạt hành chính là một bộ phận của quy phạm pháp luật xử phạt hành chính, xác định hình thức xử phạt hoặc xử phạt hành chính. phần thưởng. Khái niệm này không tương thích với khái niệm xử phạt hành chính được thừa nhận rộng rãi, xuất phát từ đặc điểm của xử phạt hành chính là phải có tính chất trừng phạt như đã trình bày ở trên. Không nên đưa nội dung khen thưởng cho cá nhân có thành tích nhất định  vào nội dung xử phạt hành chính. Một số học giả ủng hộ quan điểm cho rằng  phạt hành chính là hình phạt hành chính mang tính trừng phạt, áp dụng đối với những người vi phạm pháp luật. Họ giải thích rằng hành vi vi phạm pháp luật ở đây được hiểu là vi phạm hành chính và đồng ý rằng việc tách bạch xử phạt hành chính không hoàn toàn giống với cưỡng chế hành chính. 

 Như vậy, theo quan điểm trên, cưỡng chế hành chính là  khái niệm rộng hơn  khái niệm xử phạt hành chính,  vì xử phạt hành chính chỉ là một nhóm các biện pháp cưỡng chế mang tính chất trừng phạt, được áp dụng trong trường hợp  vi phạm pháp luật (vi phạm). Cưỡng chế hành chính trong nhiều trường hợp được áp dụng vì lý do an ninh, quốc phòng hoặc lợi ích quốc gia.  Chúng tôi cho rằng, với quan điểm “xử phạt hành chính chỉ là một tập hợp các chế tài cưỡng chế”, việc một số nhà nghiên cứu ủng hộ các biện pháp xử lý hành chính khác như giáo dục tại các quận, huyện, đưa vào cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng là trái chiều. , cơ sở khám bệnh, chữa bệnh... thuộc nhóm bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật Việt Nam. Mặt khác, nếu xử phạt hành chính khi có hành vi “vi phạm pháp luật” sẽ mâu thuẫn với trường hợp có thể áp dụng xử phạt trong khi hành vi vi phạm pháp luật chưa xảy ra hoặc để phòng ngừa, ngăn chặn hoặc vì lý do khác. vì an ninh hoặc lợi ích công cộng. Để khái niệm xử phạt hành chính trở thành một khái niệm pháp lý chính thức ở Việt Nam, cần tiếp cận khái niệm này một cách chuẩn mực từ pháp luật hành chính nước ngoài như đã giới thiệu ở trên. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cũng cần phải duy trì các đặc điểm độc đáo phát sinh từ các đặc điểm văn hóa, chính trị, kinh tế, xã hội và luật pháp khác nhau. So sánh, khái niệm cưỡng chế hành chính trong giáo trình luật hành chính Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với khái niệm xử phạt hành chính được thừa nhận trên thế giới. Tuy nhiên,  điều đáng quan tâm là nhiều nước trên thế giới xếp các biện pháp kỷ luật là xử phạt hành chính, trong khi pháp luật hành chính Việt Nam lại tách  biện pháp cưỡng chế  ra khỏi biện pháp cưỡng chế và kỷ luật hành chính đối với cán bộ, công chức. 

 Xử phạt vi phạm hành chính là một bộ phận của các quy phạm pháp luật hành chính (các giả định, quy định, mức phạt) xác định các biện pháp xử lý của nhà nước đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. 

 4. Đặc điểm của xử phạt hành chính 

 Việc xử phạt hành chính được áp dụng không chỉ nhằm bảo vệ lợi ích công cộng mà còn bảo vệ nội quy, trật tự xã hội, đảm bảo cuộc sống bình yên cho cư dân. Ngoài phạt tiền, xử phạt hành chính còn nhằm ngăn ngừa các hành vi vi phạm nguy hiểm hơn như xử phạt người điều khiển  ô tô có nồng độ cồn cao để ngăn chặn họ điều khiển phương tiện gây tai nạn, nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe của người khác. hoặc xử phạt  người thực hiện hành vi trộm cắp để ngăn chặn hành vi này tái diễn hoặc biến thành hành vi trộm cắp thì bị Bộ luật Hình sự trừng phạt. Yucel Ogurlu tin rằng mục đích đầu tiên và chính của xử phạt hành chính là đình chỉ các hành vi vi phạm đang diễn ra và ngăn chặn các hành vi vi phạm trong tương lai. 

 Xử phạt hành chính, theo các chuyên gia, về bản chất bao giờ cũng mang tính chất trừng phạt. Nói cách khác, xử phạt hành chính phải bao gồm hình phạt nghiêm minh và việc thi hành nghiêm minh. Mức độ nghiêm trọng thể hiện ở mức phạt tiền, thu hồi hoặc hạn chế sử dụng giấy phép, đình chỉ thi công, thu hồi giấy phép xây dựng hoặc quyết định phá dỡ công trình xây dựng trái phép. Quan trọng nhất là bảo đảm các hình thức xử phạt trên được áp dụng đúng đối tượng, đúng mức độ vi phạm và ngăn chặn được hành vi tham nhũng, hối lộ trong quá trình xử lý. 

  Xử phạt hành chính có thể áp dụng đối với người bình thường và cũng có thể áp dụng đối với người quản lý, cán bộ  hoặc người có thẩm quyền trong quản lý hành chính. Về nguyên tắc, các cá nhân vi phạm phải bình đẳng trong việc áp dụng các chế tài, tránh  bao che và xử lý nội bộ đối với các cá nhân vi phạm là cán bộ, công chức. Mặt khác, cùng một hành vi vi phạm, nếu chủ thể là cán bộ quản lý, công chức thì có thể bị xử lý nghiêm khắc hơn vì người đó có trình độ hiểu biết nhất định về lĩnh vực vi phạm, hơn nữa có thể bị xử lý bằng kỷ luật. chống tội phạm.

 5. Một số nguyên tắc pháp luật và yêu cầu chung khi áp dụng xử phạt vi phạm hành chính 

 Khái niệm và việc xác định  xử phạt vi phạm hành chính cần dựa trên các nguyên tắc pháp lý sau: 

 - Nguyên tắc không trừng phạt như một tội phạm và không áp dụng mà không có quy định. Về nguyên tắc, hành vi bị xử phạt hành chính không thể là hành vi phạm tội. Nghiêm cấm  ủy thác XPHC đối với hành vi có dấu hiệu tội phạm. Mặt khác, việc xử phạt phải căn cứ vào quy định của các văn bản pháp luật đang có hiệu lực.  - Nguyên tắc không áp dụng được có hiệu lực hồi tố. Việc áp dụng các biện pháp xử phạt hành chính không thể dựa trên các văn bản quy phạm lỗi thời. 

 - Nguyên tắc cung cấp chứng cứ. Nghĩa vụ cung cấp bằng chứng  thuộc về cơ quan có thẩm quyền hoặc người có thẩm quyền. Các thực thể này phải có khả năng chứng minh các hành vi vi phạm và viện dẫn luật hiện hành. - Nguyên tắc không xử phạt vi phạm hành chính hai lần đối với cùng một hành vi. Theo nguyên tắc này, một hành vi vi phạm không thể bị trừng phạt hai lần. Mặt khác, cùng một hành vi vi phạm, không thể để cả hai cùng bị truy cứu trách nhiệm hình sự XPHC. 

 - Nguyên tắc hòa giải. Về nguyên tắc, để xử phạt hoặc ngăn chặn hành vi vi phạm trật tự công cộng, việc xử phạt vi phạm hành chính cần được áp dụng  phù hợp, phù hợp với quy định của các văn bản pháp luật có liên quan, tương xứng cụ thể  với hành vi vi phạm. Nguyên tắc này cản trở  các cơ quan hành chính khi  áp dụng các chế tài hạn chế các quyền và tự do của cá nhân. Đây cũng là một nguyên tắc khiến các cơ quan hành chính phải hết sức thận trọng khi áp dụng các biện pháp xử phạt hành chính nếu không các quyết định của họ có thể bị khởi tố. 

 Để đảm bảo tính minh bạch, công khai, dân chủ và đầy đủ khi áp dụng các biện pháp xử phạt hành chính, các cơ quan, cán bộ có liên quan phải tuân thủ các yêu cầu chung sau: Xử phạt: thủ tục hành chính phải tuân thủ các yêu cầu chung sau: phù hợp với tính chất, đặc điểm của chủ thể bị thao túng; việc xử phạt hành chính phải phù hợp với mức độ nguy hiểm của hành vi; xử phạt hành chính phải phù hợp với tính đồng bộ, thống nhất của pháp luật các nước; Xử phạt hành chính phải phù hợp với sự phát triển đa chiều của xã hội và hội nhập quốc tế.