Chất thải nhựa là gì?

Ngoài những lợi ích mà đồ dùng bằng nhựa mang lại, chúng còn gây tác hại rất lớn khi trở thành rác thải nhựa. Nó là một trong những chất thải rắn phát sinh từ hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người. Nếu không có biện pháp xử lý phù hợp, rác thải nhựa không chỉ gây tác động xấu đến môi trường mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

I. Tổng quan về rác thải nhựa

1. Rác thải nhựa là gì?

Rác thải nhựa là sản phẩm được làm từ nhựa đã qua sử dụng hoặc chưa sử dụng và bị loại bỏ. Một số loại rác thải nhựa phổ biến như túi ni lông, chai nhựa, cốc nhựa, ống hút nhựa…

Đặc điểm của loại rác thải này là có thời gian phân hủy cực lâu, có loại phải mất vài trăm năm đến vài nghìn năm mới có thể phân hủy hoàn toàn.

2. Rác thải nhựa dùng một lần

Với đặc điểm cuộc sống ngày càng bận rộn, nhu cầu mọi thứ được nhanh chóng, tiện lợi ngày càng cao, đồ nhựa dùng một lần ngày càng trở nên phổ biến. Chúng là những vật dụng bằng nhựa được tạo ra với mục đích sử dụng một lần rồi vứt đi. Do đó, rác thải nhựa sử dụng một lần ngày càng gia tăng, ảnh hưởng đến môi trường và đời sống con người.

3. Ô nhiễm nhựa là gì?

Ô nhiễm rác thải nhựa hay ô nhiễm nhựa là hiện tượng rác thải nhựa thải ra môi trường bừa bãi, tích tụ lại gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sống và sức khỏe của con người cũng như các loài động vật khác.
Các nhà khoa học còn gọi đó là ô nhiễm trắng, để chỉ tình trạng ô nhiễm môi trường do túi nilon gây ra.

4. Rác thải nhựa đến từ đâu?

Chắc các bạn cũng biết, rác thải nhựa được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, từ các hoạt động sinh hoạt, sản xuất của con người:

Hàng ngày: Túi ni lông, chai nhựa, ống hút nhựa, hộp nhựa... từ các hộ gia đình.
Hoạt động sản xuất, xây dựng trong các nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp… Hoạt động du lịch dịch vụ: ly, chai nhựa dùng một lần, hộp nhựa đựng thực phẩm… Khu y tế, bệnh viện: Kim tiêm, găng tay, chai, lọ…

II. Thực trạng rác thải nhựa

1. Trên toàn thế giới

Theo thống kê, mỗi năm thế giới thải ra khoảng 300 triệu tấn rác thải nhựa, gần tương đương với cân nặng của toàn bộ dân số thế giới. Ngoài ra, theo báo cáo của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc năm 2018, có khoảng 500 tỷ túi nhựa được sử dụng trên toàn thế giới, với hơn 40% lượng nhựa được sản xuất được sử dụng để đóng gói. Kể từ năm 1969, lượng nhựa tiêu thụ đã tăng gấp 20 lần và dự kiến ​​sẽ tăng theo cấp số nhân trong tương lai. Theo thống kê này, thế giới phải đối mặt với 9,1 tỷ tấn rác thải nhựa tích tụ trên Trái đất hiện nay. Do đó, các nhà phân tích đã ước tính rằng nếu tỷ lệ sử dụng các sản phẩm nhựa tiếp tục tăng như hiện nay thì đến năm 2050 sẽ có khoảng 33 tỷ tấn nhựa được sản xuất. Như vậy, hơn 13 tỷ tấn rác thải nhựa sẽ bị chôn lấp tại các bãi chôn lấp hoặc đổ ra đại dương.
Hiện nay, Trung Quốc và Indonesia là hai quốc gia xả rác thải nhựa ra đại dương nhiều nhất với khối lượng hàng năm lần lượt là 8,8 triệu tấn và 3,2 triệu tấn, tức là chiếm 1/3 tổng lượng rác thải nhựa ngoài đại dương.
Càng ngày, việc sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm nhựa không ngừng gia tăng, gây ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe con người, vì vậy nếu không có biện pháp xử lý tình trạng trên trong thời gian ngắn, thế giới sẽ chỉ còn lại rác thải. . Rác thải nhựa là vấn nạn toàn cầu cần giải quyết

2. Ở Việt Nam

2.1. Tình hình chung

Mỗi năm Việt Nam thải ra môi trường 1,8 triệu tấn nhựa với khoảng 730.000 tấn rác thải nhựa, đứng thứ 4 trong danh sách các quốc gia gây ô nhiễm nhất thế giới, trong đó thải ra biển (theo số liệu của đại diện Bộ Y tế). Việt Nam.FAO). Theo kết quả đánh giá của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tình trạng rác thải nhựa ở Việt Nam đang hết sức nghiêm trọng, lượng chất thải nhựa và túi ni lông khá cao (chiếm 8-12% chất thải rắn sinh hoạt). ). Trung bình mỗi hộ gia đình sẽ sử dụng và thải bỏ khoảng 1 kg túi ni lông mỗi tháng. Hơn hết, chỉ riêng hai trung tâm kinh tế lớn là Hà Nội và TP.HCM đã thải ra môi trường khoảng 80 tấn nhựa mỗi ngày. Mặc dù việc xử lý rác thải nhựa ở Việt Nam đã có nhiều chuyển biến nhưng việc phân loại, thu hồi cũng như hệ thống xử lý rác thải ở nước ta còn rất hạn chế.

2.2. Hiện trạng rác thải nhựa y tế

Theo thống kê chưa đầy đủ của Bộ Y tế, có tới 5% rác thải y tế là rác thải nhựa. Mỗi ngày có khoảng 22 tấn rác thải nhựa được thải ra từ các hoạt động y tế. Qua quá trình khám chữa bệnh và các hoạt động của nhân viên y tế, người nhà, bệnh nhân,.... Các vật dụng như dụng cụ đóng gói, bao bì, thiết bị, vật liệu, v.v. cũng tạo ra rất nhiều chất thải nhựa.

2.3. Rác thải nhựa trong chăn nuôi

Trong ngành chăn nuôi, rác thải nhựa được xả ra từ đường nước của hệ thống chuồng trại hoặc hệ thống thu gom nước thải, thường là bao bì thực phẩm hoặc chai lọ thuốc thú y. Chỉ riêng trong ngành sữa, hơn 8 tỷ ống hút nhựa được tiêu thụ và thải ra môi trường mỗi năm.

III. Rác thải nhựa nguy hại như thế nào?

Rác thải nhựa đang là vấn đề đáng báo động trên toàn thế giới, ảnh hưởng đến môi trường cũng như sức khỏe con người. Do đặc tính khó phân hủy nên dù được thu gom và chôn xuống đất, chúng vẫn có thể tồn tại hàng trăm năm, làm thay đổi tính chất vật lý của đất và có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường đất. Bên cạnh đó, tình trạng rác thải nhựa tràn lan trên biển và đại dương đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến các loài thủy, hải sản, từ đó làm suy giảm đa dạng sinh học và làm biến đổi cấu trúc, thành phần của các hệ sinh thái biển.
Rác thải nhựa gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người. Vi nhựa sẽ xâm nhập vào nước, đất, thực phẩm... gây ra nhiều bệnh nguy hiểm như mất cân bằng nội tiết tố, bệnh thần kinh, bệnh đường hô hấp… Khi đốt rác thải nhựa sẽ tạo ra khí thải chứa các chất độc hại dioxin, furan gây ngộ độc, ảnh hưởng đến các tuyến nội tiết, gây ung thư… túi ni lông giữ nóng thức ăn còn có khả năng sinh ra nhiều chất độc hại cho cơ thể.

IV. Một số cách hiệu quả để quản lý chất thải nhựa

- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về rác thải nhựa nói riêng và bảo vệ môi trường nói chung

Cách tốt nhất để xử lý rác thải nhựa là mọi người cố gắng hạn chế tối đa việc sử dụng các vật dụng bằng nhựa, đồng thời thực hiện nghiêm túc các hoạt động thu gom, phân loại rác thải nhựa, không tự ý vứt bỏ ra ngoài môi trường. Vì vậy, cần đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của rác thải nhựa.
- Phân loại rác tại nguồn

Phân loại rác tại nguồn giúp tiết kiệm tài nguyên, mang lại lợi ích cho chủ nguồn thải với việc tái chế một số chất thải. Đồng thời, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ và sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường. Phân loại rác tại nguồn giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thông qua việc giảm tổng lượng chất thải do cộng đồng thải ra môi trường. đồng thời tiết kiệm được chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý.
Để phân loại rác tại nguồn hiệu quả, cần phân biệt đúng các loại chất thải:

Rác hữu cơ: thường là các loại rác dễ bị thối rữa trong điều kiện tự nhiên gây mùi hôi thối như thức ăn thừa, vỏ trái cây, rau củ…
Chất thải vô cơ: bao gồm chất thải có thể tái chế và không thể tái chế. Chất thải có thể tái chế là chất thải có thể được tái sử dụng, có thể được tái sử dụng nhiều lần trực tiếp hoặc được xử lý lại như giấy, bìa cứng, v.v. môi trường. Chất thải nguy hại: là loại chất thải chứa các đặc tính nguy hiểm trực tiếp như dễ cháy, độc hại, ăn mòn, dễ nổ, lây nhiễm bao gồm pin, ắc quy, bóng đèn huỳnh quang… bị hư hỏng.
- Tái chế rác thải nhựa

Biện pháp này cho phép sử dụng rác thải nhựa để tạo ra các sản phẩm hữu ích mới có thể tái sử dụng nhiều lần. Tái chế rác thải nhựa mang lại nhiều lợi ích, giúp làm sạch môi trường, tái sử dụng tài nguyên và còn tạo công ăn việc làm cho người lao động. Tái sử dụng rác thải nhựa để làm những vật dụng hữu ích khác
Tái sử dụng rác thải nhựa để làm những vật dụng hữu ích khác

- Đốt cháy

Đây là quy trình sử dụng nhiệt độ cao (1000 - 1100 độ C) để phân hủy chất thải. Ưu điểm nổi bật của phương pháp này là giảm đáng kể thể tích chất thải cần chôn lấp. Tuy nhiên, chi phí đầu tư và vận hành của một nhà máy đốt rác thải khá cao nên cũng là bài toán nan giải đối với các nước có nền kinh tế hạn chế.
Việc đốt rác thải nhựa đúng cách còn có thể tạo ra năng lượng phục vụ cho các ngành công nghiệp khác như đốt rác để phát điện, biến rác thải thành vật liệu hữu ích… Tuy nhiên, điều quan trọng là phải kiểm soát chặt chẽ quá trình đốt cháy để đảm bảo rằng nó không tạo ra các vấn đề có hại cho môi trường. Hy vọng với bài viết trên, VietChem đã giúp bạn đọc hiểu được rác thải nhựa là gì, thực trạng cũng như tác hại của nó. Không thể phủ nhận nhựa mang lại những lợi ích nhưng sẽ không tốt nếu sử dụng không đúng cách và hợp lý, dẫn đến rác thải nhựa ngày càng gia tăng và trở thành vấn đề đáng báo động. Hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường, xây dựng hành tinh xanh - sạch - đẹp hơn. Đừng quên truy cập ACC thường xuyên để theo dõi nhiều bài viết bổ ích nhé.