Công tác kiểm tra cư trú là một hoạt động thường xuyên của lực lượng công an nhằm đảm bảo an ninh trật tự tại địa phương. Vậy, công an khu vực được kiểm tra cư trú trong trường hợp nào? Bài viết này Công ty Luật ACC sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Công an khu vực được kiểm tra cư trú trong trường hợp nào?
1. Công an được kiểm tra cư trú nhà dân khi nào?
Theo quy định hiện hành của Luật Cư trú năm 2020, cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân, và công an xã phường có được giao quản lý cư trú tại địa bàn sẽ được ủy quyền với quyền kiểm tra trực tiếp hoặc phối hợp kiểm tra việc chấp hành pháp luật về cư trú đối với công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức thuộc địa bàn quản lý. Khi thực hiện kiểm tra, họ có quyền huy động lực lượng quần chúng làm công tác bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức cùng tham gia.
Kiểm tra cư trú có thể được thực hiện theo các hình thức:
- Kiểm tra được tổ chức định kỳ theo lịch trình đã được xác định trước, nhằm đảm bảo tính thường xuyên và đều đặn trong việc quản lý cư trú.
- Có thể kiểm tra đột xuất khi có nghi ngờ hoặc thông tin báo cáo về việc vi phạm pháp luật cư trú, nhằm xác minh và đánh giá tình hình thực tế một cách nhanh chóng.
- Khi có yêu cầu đặc biệt từ phòng, chống tội phạm, hoặc để giữ gìn an ninh, trật tự, kiểm tra cư trú có thể được tiến hành theo yêu cầu đó.
Nội dung kiểm tra cư trú bao gồm:
- Đảm bảo rằng các thông tin đăng ký cư trú được triển khai và tổ chức thực hiện đúng quy định.
- Kiểm tra việc thực hiện đúng quyền và trách nhiệm của các đối tượng trong việc đăng ký và quản lý cư trú.
- Xác minh và đảm bảo việc thực hiện đầy đủ các nội dung khác theo quy định của pháp luật cư trú.
Các biện pháp kiểm tra này nhằm đảm bảo sự tuân thủ và hiệu quả trong việc quản lý cư trú, đồng thời giúp duy trì an ninh, trật tự trong địa bàn quản lý.
2. Công an khu vực được kiểm tra cư trú trong trường hợp nào?
Quy định về kiểm tra cư trú được nêu tại Điều 26 Thông tư 35/2014/TT-BCA, cụ thể tại khoản 1 Điều này quy định việc kiểm tra cư trú có thể được tiến hành định kỳ, đột xuất, hoặc do yêu cầu phòng, chống tội phạm, giữ gìn an ninh, trật tự.
Thêm nữa, khoản 2 Điều 26 Thông tư 35/2014/TT-BCA quy định về những đối tượng được kiểm tra cư trú bao gồm: công dân, hộ gia đình, cơ sở cho thuê lưu trú, cơ quan đăng ký, quản lý cư trú các cấp và cơ quan, tổ chức có liên quan đến quản lý cư trú
Như vậy, có thể hiểu rằng Công an có quyền kiểm tra cư trú của công dân bất kỳ lúc nào. Tuy nhiên, khi tiến hành kiểm tra cư trú, lực lượng Công an phải tuân theo quy định của pháp luật, cụ thể như sau:
- Khi kiểm tra cư trú (thi hành công vụ hoặc khi làm việc) phải sử dụng đúng trang phục của chiến sĩ Công an nhân dân (theo quy định tại Điều 11 Nghị định 208/2013/NĐ-CP)
- Có trách nhiệm xuất trình giấy tờ chứng minh tư cách, chức vụ khi thi hành công vụ nếu công dân có thắc mắc (vì theo quy định tại Hiến pháp 2013 công dân có quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở)
- Có chuẩn mực khi tiếp xúc làm việc với người dân (theo quy định tại điểm b khoản 5 Nghị định 208/2013/NĐ-CP)
- Việc kiểm tra cư trú của Công an cấp trên tại địa bàn dân cư phải có cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân, Công an xã được giao quản lý cư trú tại địa bàn chứng kiến (quy định tại khoản 5 Điều 26 Thông tư 35/2014/TT-BCA)
- Được quyền huy động lực lượng quần chúng làm công tác bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức cùng tham gia (quy định tại khoản 4 Điều 26 Thông tư 35/2014/TT-BCA)
Về nội dung kiểm tra cư trú được quy định tại khoản 3 Điều 26 Thông tư 35/2014/TT-BCA bao gồm:
- Kiểm tra việc triển khai và tổ chức thực hiện các nội dung đăng ký, quản lý cư trú; quyền và trách nhiệm của công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức;
- Các nội dung khác theo pháp luật cư trú.
3. Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định kiểm tra, khám xét chỗ ở
Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định kiểm tra, khám xét chỗ ở
Theo quy định tại khoản 1 Điều 113 và Điều khoản 1 Điều 193 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, những người sau đây được quyền ra lệnh khám xét chỗ ở:
- Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp: Trong trường hợp này, lệnh bắt phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành.
- Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân; và Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự các cấp:
Những người này có thẩm quyền ra lệnh khám xét chỗ ở trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến tố tụng hình sự.
- Chánh án, Phó Chánh án Tòa án nhân dân và Chánh án, Phó Chánh án Tòa án quân sự các cấp; Hội đồng xét xử: Các quan chức của Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự cũng có thẩm quyền ra lệnh khám xét chỗ ở.
Nếu có căn cứ cho rằng chỗ ở của công dân chứa đựng công cụ, phương tiện liên quan đến vụ án hoặc có thể phát hiện người đang bị truy nã, truy tìm và giải cứu nạn nhân, công an có quyền thực hiện khám xét nhà ở của công dân. Điều kiện quan trọng là phải có lệnh khám xét của người có thẩm quyền ra lệnh khám xét, như đã nêu trong quy định.
Quy trình này đảm bảo sự công bằng và tuân thủ pháp luật trong việc thực hiện các biện pháp khám xét chỗ ở, giữ gìn quyền lợi và tự do cá nhân của công dân một cách đúng đắn và theo đúng quy trình pháp luật.
4. Có được kiểm tra nhà dân vào ban đêm hay không?
Theo Điều 25 của Thông tư 55/2021/TT-BCA của Bộ Công an, quy định rõ về hình thức, đối tượng, và nội dung kiểm tra cư trú như sau:
- Hình thức kiểm tra cư trú: Kiểm tra cư trú có thể được thực hiện định kỳ, đột xuất hoặc do yêu cầu từ phòng, chống tội phạm, bảo đảm an ninh, trật tự.
- Đối tượng, địa bàn kiểm tra cư trú:
+ Đối tượng bao gồm công dân, hộ gia đình, ký túc xá, khu nhà ở của học sinh, sinh viên, học viên, khu nhà ở của người lao động, nhà cho thuê, nhà cho mượn, cho ở nhờ của tổ chức, cá nhân, cơ sở tín ngưỡng, cơ sở tôn giáo, cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở chữa bệnh, cơ sở lưu trú du lịch và các cơ sở khác có chức năng lưu trú.
+ Địa bàn kiểm tra cư trú bao gồm cơ quan đăng ký cư trú các cấp; cơ quan, tổ chức có liên quan đến quản lý cư trú.
- Nội dung kiểm tra cư trú:
Nội dung kiểm tra bao gồm:
+ Kiểm tra việc triển khai và tổ chức thực hiện các nội dung đăng ký, quản lý cư trú.
+ Thu thập, cập nhật, khai thác thông tin cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú.
+ Kiểm tra quyền và trách nhiệm của công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức.
+ Các nội dung khác theo pháp luật cư trú.
- Thực hiện kiểm tra cư trú:
+ Cơ quan đăng ký, quản lý cư trú chịu trách nhiệm kiểm tra việc chấp hành pháp luật về cư trú của công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức có liên quan.
+ Cơ quan có quyền huy động lực lượng quần chúng để bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức cùng tham gia kiểm tra.
+ Trong trường hợp cơ quan cấp trên kiểm tra, phải phối hợp với cơ quan đăng ký cư trú cấp dưới.
5. Câu hỏi thường gặp
Công an khu vực có quyền vào nhà dân để kiểm tra mà không cần sự đồng ý của chủ nhà không?
Theo quy định của pháp luật, công an khu vực chỉ được phép vào nhà dân để kiểm tra khi có đủ căn cứ, thủ tục và sự chứng kiến của ít nhất hai người làm chứng. Trong trường hợp khẩn cấp, khi có căn cứ cho rằng có hành vi phạm tội đang xảy ra hoặc có người đang bị đe dọa tính mạng, sức khỏe, công an khu vực được phép đột nhập để kiểm tra.
Khi bị công an kiểm tra cư trú, công dân có quyền gì và nghĩa vụ gì?
- Quyền: Công dân có quyền yêu cầu công an xuất trình giấy tờ chứng minh nhân thân, lý do kiểm tra; được giải thích về quyền và nghĩa vụ của mình; được nhờ luật sư bảo vệ.
- Nghĩa vụ: Công dân có nghĩa vụ hợp tác với công an trong quá trình kiểm tra, cung cấp thông tin chính xác, đúng sự thật.
Nếu không đồng ý với việc kiểm tra, công dân có thể làm gì?
Nếu không đồng ý với việc kiểm tra, công dân có quyền yêu cầu công an xuất trình giấy tờ chứng minh thẩm quyền và lý do kiểm tra. Nếu cho rằng việc kiểm tra là trái pháp luật, công dân có quyền khiếu nại lên cấp trên hoặc cơ quan có thẩm quyền.
Kiểm tra cư trú có thể kéo dài bao lâu?
Thời gian kiểm tra cư trú phụ thuộc vào tính chất, mức độ phức tạp của vụ việc. Tuy nhiên, việc kiểm tra phải được tiến hành nhanh chóng, không gây ảnh hưởng quá lớn đến cuộc sống sinh hoạt của người dân.
Hy vọng qua bài viết, Công ty Luật ACC đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về vấn đề “Công an khu vực được kiểm tra cư trú trong trường hợp nào?". Đừng ngần ngại hãy liên hệ với Công ty Luật ACC nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
Nội dung bài viết:
Bình luận