Các phương pháp chiết khấu thương phiếu [Cập nhật 2024]

1. Hiểu thế nào về thương phiếu

Thương phiếu (commercial paper) là khái niệm dùng để chỉ các loại hối phiếu thương mại khác nhau.Thương phiếu (commercial paper) là những giấy nhận nợ do các công ty có uy tín phát hành để vay vốn ngắn hạn từ thị trường tài chính.Thương phiếu  được phát hành theo hình thức chiết khấu, tức là được bán với giá thấp hơn mệnh giá. Chênh lệch giữa giá mua và mệnh giá thương phiếu chính là thu nhập của người sở hữu thương phiếu.

Những thương phiếu nguyên thuỷ (commercial bill) chỉ xuất hiện trong các hoạt động mua bán chịu hàng giữa các công ty kinh doanh với nhau. Nó có thể do người bán chịu hay người mua chịu hàng hoá phát hành nhưng bản chất vẫn là giấy xác nhận quyền đòi tiền khi đến hạn của người sở hữu thương phiếu. Ngày nay, thương phiếu được phát hành không chỉ trong quan hệ mua bán chịu hàng hoá mà còn được phát hành để vay vốn trên thị trường tiền tệ.

Các công ty danh tiếng khi có nhu cầu vốn có thể phát hành thương phiếu bán trực tiếp cho người mua theo mức giá chiết khấu. Những người đầu tư thương phiếu ngoài các ngân hàng còn có các trung gian tài chính và công ty khác. Các thương phiếu có mức độ rủi ro cao hơn tín phiếu kho bạc nhưng mức lãi suất chiết khấu cũng cao hơn.

Phân loại thương phiếu

- Dựa trên cơ sở người lập, thương phiếu gồm 2 hình thức:

2. Chiết khấu thương phiếu có thể được hiểu là gì?

Chiết khấu thương phiếu trong tiếng Anh là commercial bill discount.

Sau khi nhà xuất khẩu giao hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ cho người xuất nhập khẩu, người hưởng lợi thương phiếu muốn thu tiền của thương phiếu hoặc là nhờ ngân hàng thu hộ theo phương thức thanh toán nhờ thu (collection) hoặc là thế chấp thương phiếu cho ngân hàng để vay tiền ngân hàng hoặc là bán thương phiếu đó cho ngân hàng với giá thấp hơn mệnh giá thương phiếu để thu hồi tiền sớm hơn.

Như vậy, chiết khấu thương phiếu là việc bán thương phiếu cho ngân hàng để sớm thu tiền về với một giá thấp hơn mệnh giá thương phiếu.

3. Các phương pháp chiết khấu thương phiếu

Ngoài ra, còn có các loại chiết khấu khác như chiết khấu nếu thanh toán theo một phương thức nhất định, chiết khấu theo mùa, chiết khấu theo đối tượng khách hàng, chiết khấu giá sỉ cho khách hàng,…

Chiết khấu ngân hàng:

Với hình thức chiết khấu này, các ngân hàng sẽ cam kết mua lại những giấy tờ có giá được phép lưu thông trên thị trường trước ngày đến hạn thanh toán, với điều kiện khấu trừ ngay một số tiền nhất định tính theo tỷ lệ phần trăm trên mệnh giá của chúng. Bên cạnh đó, một số ngân hàng hiện nay sẽ thu thêm một khoản phí hoa hồng cho dịch vụ chiết khấu.

Hình thức kinh doanh về tiền tệ này là cách ngân hàng tài trợ vốn cho các tổ chức hoặc cá nhân có nhu cầu huy động vốn gấp, nhất là trong hoạt động ngoại thương.

Ví dụ: Anh A đang sở hữu một thương phiếu có mệnh giá 500.000 VNĐ với kỳ hạn 1 năm. Anh giữ thương phiếu trong 68 ngày. Sau đó, vì cần gấp vốn cho hoạt động kinh doanh nên anh A mang thương phiếu đi chiết khấu tại ngân hàng thương mại với lãi suất chiết khấu là 11%/năm. Lúc này, số tiền ngân hàng sẽ thanh toán cho anh A là:

500.000 – [500.000 x 11% x (365 – 68)] / 365 = 455.247 VNĐ

4. Đặc điểm của chiết khấu thương phiếu

Chiết khấu thương phiếu thực chất là ngân hàng tài trợ tài chính tức thời cho nhà xuất khẩu. Nhờ có hình thức tài trợ này, nhà xuất khẩu sớm thu hồi được vốn để đầu tư cho một hoạt động kinh doanh mới.

Mặc dù vẫn đối mặt với các rủi ro có thể xảy ra khi thực hiện chiết khấu cho nhà xuất khẩu, nhưng ngân hàng sẵn sàng bỏ tiền ra mua thương phiếu, bởi vì trong nền sản xuất hàng hóa, thương phiếu hội đủ các thuộc tính của hàng hóa. Đó là giá trị sử dụng và giá trị trao đổi của thương phiếu.

Về nguyên tắc trao đổi của hàng hóa, người mua chỉ trả tiền cho người bán ngay sau khi nhận được quyền sở hữu của hàng hóa. Ngân hàng mua thương phiếu tức là mua các quyền và lợi ích của thương phiếu đem lại cho họ khi thương phiếu đáo hạn.

Ngân hàng chỉ trả tiền cho người bán thương phiếu khi các quyền và lợi ích của thương phiếu được thực hiện, cũng giống như mua bán hàng hóa thông thường. Tuy nhiên, khác với mua bán hàng hóa thông thường, quyền và lợi ích của thương phiếu chỉ thực sự đến khi thương phiếu đáo hạn.

Khi thực hiện chiết khấu, theo yêu cầu của người bán thương phiếu, ngân hàng đã phải ứng tiền trước cho họ, tức là ngân hàng đã tài trợ cho người bán thương phiếu, thậm chí phải chấp nhận rủi ro do việc ocn nợ mất khả năng thanh toán.

5. Ưu và nhược điểm của thương phiếu là gì?

5.1. Ưu điểm của thương phiếu là gì?

Giá trị pháp lý

Thương phiếu tuân thủ chặt chẽ những nội dung theo quy định của pháp luật và thể hiện mối quan hệ tín dụng được pháp luật thừa nhận và bảo hộ. Nó chính là cơ sở pháp lý trong quan hệ mua bán chịu và bảo vệ quyền lợi của các chủ thể tham gia tín dụng thương mại.

Tính thanh khoản cao

Do có tính lưu thông nên thương phiếu có thể dễ dàng chuyển nhượng, cầm cố, chiết khấu và tái chiết khấu tại các ngân hàng. Nhờ đó mà nó có tính thanh khoản cao và được coi là công cụ hiệu quả để thay thế tiền mặt trên thị trường.

Ngoài ra, bằng cách bảo lãnh và thu hộ thương phiếu, các ngân hàng sẽ có thêm một khoản thu nhập nữa.

5.2. Nhược điểm của thương phiếu là gì?

Thương phiếu khống

Do có tính trừu tượng nên thương phiếu có rủi ro được lập ra mà không phát sinh từ quan hệ mua bán chịu hay việc ký phát số tiền vượt quá giá trị giao dịch thực tế. Những thương phiếu này được gọi thương phiếu khống. Chúng có thể được mang đến ngân hàng xin chiết khấu hoặc cầm cố để trục lợi.

Rủi ro tín dụng

Nếu đơn vị phát hành phá sản hay mất khả năng thanh toán thì người cho vay phải đối mặt với rủi ro không thu hồi được vốn. Vì vậy, nhà đầu tư nên lựa chọn những công ty phát hành có uy tín và tiềm lực kinh tế mạnh để tránh rủi ro mất tiền.