Khoản trích theo lương là một phần thu nhập của người lao động bị khấu trừ để đóng các khoản bảo hiểm và thuế. Khoản trích theo lương là một phần quan trọng của hệ thống tài chính và xã hội, đảm bảo rằng cộng đồng có cơ hội truy cập vào các dịch vụ và bảo vệ quan trọng.
1. Khoản trích theo lương là gì?
Khoản trích theo lương là việc khấu trừ một phần thu nhập của người lao động để đóng các khoản bảo hiểm và thuế theo quy định của pháp luật. Khoản này được trích từ mức thu nhập hàng tháng của người lao động trước khi họ nhận được số tiền lương thực tế.
Một số điểm quan trọng về khoản trích theo lương:
-
Bảo hiểm xã hội: Một phần của khoản trích theo lương được sử dụng để đóng bảo hiểm xã hội, bao gồm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, và bảo hiểm hưu trí. Đây là các khoản bảo hiểm mà người lao động và nhà tuyển dụng (nếu có) cùng đóng để đảm bảo sự ổn định tài chính trong tương lai, đặc biệt là khi họ gặp khó khăn về sức khỏe, thất nghiệp, hoặc khi đến tuổi nghỉ hưu.
-
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Khoản trích còn lại là số tiền được khấu trừ từ thu nhập của người lao động để đóng thuế thu nhập cá nhân theo quy định của pháp luật. Thuế thu nhập cá nhân là một nguồn tài chính quan trọng cho ngân sách quốc gia và được sử dụng để đầu tư vào các dự án và dịch vụ công.
Khoản trích theo lương đóng góp vào hệ thống xã hội và tài chính quốc gia, đảm bảo rằng người lao động và cộng đồng có các dịch vụ và bảo vệ quan trọng.
2. Vai trò, ý nghĩa của các khoản trích theo lương
Các khoản trích theo lương có vai trò và ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì và phát triển hệ thống xã hội, đảm bảo sự ổn định tài chính cho cá nhân và đóng góp vào ngân sách quốc gia. Dưới đây là vai trò và ý nghĩa của các khoản trích theo lương:
-
Bảo hiểm Xã hội (BHXH):
- Vai trò: Đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động. BHXH bao gồm các loại bảo hiểm như bảo hiểm lúc bị bệnh, bảo hiểm mất việc làm, bảo hiểm hưu trí, và bảo hiểm tai nạn lao động.
- Ý nghĩa: Bảo vệ người lao động khỏi rủi ro về tình trạng không có thu nhập khi gặp sự cố hoặc khi đến tuổi nghỉ hưu. Hỗ trợ trong việc chi trả các chi phí y tế và duy trì cuộc sống hàng ngày trong thời gian không làm việc.
-
Bảo hiểm Y tế (BHYT):
- Vai trò: Đảm bảo người lao động và gia đình có sự bảo vệ về sức khỏe. BHYT giúp trả phí dịch vụ y tế, mua thuốc và tiền viện phí khi điều trị bệnh.
- Ý nghĩa: Hỗ trợ tài chính cho các chi phí y tế, giúp người lao động tránh khỏi tình trạng nợ nần hoặc tài chính khó khăn sau khi điều trị bệnh.
-
Bảo hiểm Thất nghiệp (BHTN):
- Vai trò: Hỗ trợ người lao động khi mất việc làm. BHTN trả một phần thu nhập thay vì mức lương đầy đủ.
- Ý nghĩa: Giúp người lao động duy trì cuộc sống và giảm bớt tác động của thất nghiệp tới tình hình tài chính trong gia đình.
-
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN):
- Vai trò: Cung cấp nguồn tài chính cho ngân sách quốc gia để đầu tư vào các dự án và dịch vụ công như giáo dục, y tế, giao thông, an ninh, và nhiều lĩnh vực khác.
- Ý nghĩa: Đóng góp vào sự phát triển và duy trì cơ sở hạ tầng và dịch vụ công, đảm bảo rằng nhà nước có nguồn tài chính để cung cấp các dịch vụ quan trọng cho toàn xã hội.
Tổng cộng, các khoản trích theo lương đóng góp vào sự ổn định xã hội và tài chính cá nhân, đảm bảo rằng mọi người có một mạng lưới an sinh xã hội và tài chính mạnh mẽ hơn trong các tình huống khẩn cấp và sau này.
3. Quy định các khoản trích theo lương mới nhất
Quy định về các khoản trích theo lương thường có sự thay đổi và điều chỉnh từng giai đoạn. Dưới đây là một số điểm quan trọng về các khoản trích theo lương mới nhất theo luật lao động và các quy định tài chính tại Việt Nam (thời điểm cắt cơ sở dữ liệu của tôi vào năm 2021, vì vậy có thể đã có thay đổi vào năm 2023):
-
Bảo hiểm Xã hội (BHXH): Người lao động và nhà tài trợ (doanh nghiệp) cùng đóng BHXH. Tỷ lệ đóng là 8% từ mức lương tối thiểu 3.980.000 đồng trở lên và không vượt quá 20 lần mức lương tối thiểu. Đối với lao động nước ngoài, tỷ lệ đóng là 8% từ mức lương tối thiểu 4.420.000 đồng trở lên và không vượt quá 20 lần mức lương tối thiểu.
-
Bảo hiểm Y tế (BHYT): Tỷ lệ đóng BHYT là 4.5% của mức lương ghi trên hợp đồng lao động. Cả người lao động và nhà tài trợ (doanh nghiệp) cùng đóng.
-
Bảo hiểm Thất nghiệp (BHTN): Tỷ lệ đóng BHTN thường là 1% của mức lương ghi trên hợp đồng lao động. Người lao động và nhà tài trợ đóng theo tỷ lệ này.
-
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Mức thuế TNCN thường được tính dựa trên bảng thuế thu nhập cá nhân hiện hành, với các mức thuế khác nhau cho các khoản thu nhập khác nhau. Người lao động phải tự tính và nộp thuế này hoặc do nhà tài trợ (doanh nghiệp) trích và nộp thay.
-
Thuế tạm trích (nếu có): Một số trường hợp đặc biệt như thuế thu nhập từ tiền lương chuyển sang nước ngoài hoặc thuế từ các khoản thu nhập bất thường có thể áp dụng thuế tạm trích. Nhà tài trợ (doanh nghiệp) thực hiện việc trích và nộp thuế này thay cho người lao động.
Lưu ý rằng các quy định về các khoản trích theo lương có thể thay đổi theo từng thời kỳ và khu vực, vì vậy người lao động nên liên hệ với cơ quan quản lý tài chính và thuế hoặc kế toán của công ty để biết thông tin chi tiết và cập nhật.
4. Cách hạch toán chi phí tiền lương
Hạch toán chi phí tiền lương trong kế toán công ty thường được thực hiện theo các bước sau:
-
Xác định số tiền lương cần trả cho nhân viên: Đây là số tiền được thỏa thuận trong hợp đồng lao động hoặc quy định trong chính sách công ty. Số tiền này thường bao gồm lương cơ bản, các khoản phụ cấp (nếu có), các khoản trích theo quy định (BHXH, BHYT, BHTN, TNCN, nếu có), và các khoản khác như làm thêm giờ, thưởng, phạt.
-
Tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Nếu áp dụng, tính toán số thuế thu nhập cá nhân dựa trên thuế thu nhập cá nhân hiện hành và lương cơ bản của nhân viên. Số tiền này sẽ được trích từ lương của nhân viên và nộp cho cơ quan thuế.
-
Trích các khoản khác (nếu có): Nếu công ty có các khoản trích khác như BHXH, BHYT, BHTN, thì trích số tiền tương ứng từ lương của nhân viên.
-
Xác định tổng số tiền thanh toán: Tổng số tiền cần thanh toán cho nhân viên bao gồm lương cơ bản và các khoản phụ cấp trừ đi các khoản trích và thuế.
-
Hạch toán vào sổ kế toán: Hạch toán số tiền lương vào sổ kế toán bằng cách ghi nợ tài khoản tiền lương và ghi có tài khoản nguồn tài trợ hoặc tiền mặt (tùy vào cách thanh toán của công ty).
-
Lập bảng lương: Lập bảng lương chi tiết cho từng nhân viên, bao gồm các khoản lương, các khoản trích, thuế TNCN, và số tiền còn lại sau trừ các khoản trích.
-
Thanh toán lương: Thanh toán số tiền lương cho nhân viên dựa trên bảng lương đã lập.
-
Nộp thuế và các khoản trích cho cơ quan thuế: Sau khi trả lương cho nhân viên, công ty phải nộp số tiền trích thuế TNCN và các khoản trích BHXH, BHYT, BHTN cho cơ quan thuế và cơ quan bảo hiểm xã hội.
-
Lập sổ kế toán tổng hợp: Công ty lập sổ kế toán tổng hợp để ghi nhận tất cả các giao dịch liên quan đến lương và thuế.
-
Báo cáo tài chính: Số tiền lương và các khoản trích cần được bao gồm trong báo cáo tài chính của công ty.
Quy trình này có thể thay đổi tùy theo quy định của cơ quan thuế và các quy tắc kế toán của công ty. Do đó, việc hạch toán lương cần tuân theo quy định của cơ quan thuế và kế toán của công ty.
5. Mọi người cũng hỏi
5.1. Khoản trích TNCN là gì?
Trả lời: Khoản trích TNCN là số tiền mà người lao động phải trả cho cơ quan thuế từ thu nhập cá nhân của họ. Cơ quan thuế tính toán và thu TNCN dựa trên thu nhập hàng tháng của người lao động và các khoản giảm trừ được quy định bởi pháp luật.
5.2. Các khoản BHXH, BHYT, và BHTN là gì và chúng được trích từ lương như thế nào?
Trả lời:
- Bảo hiểm xã hội (BHXH): Là khoản trích để đóng bảo hiểm xã hội. Khoản này bao gồm cả phần người lao động và phần doanh nghiệp đóng. Khoản trích này được tính dựa trên mức lương cơ bản của người lao động và được quy định theo quy tắc của Bảo hiểm xã hội.
- Bảo hiểm y tế (BHYT): Là khoản trích để đóng bảo hiểm y tế. Cũng giống như BHXH, BHYT bao gồm cả phần người lao động và doanh nghiệp đóng. Tỷ lệ trích BHYT thường được quy định theo mức lương cơ bản và các quy định của Bảo hiểm xã hội và Bộ Y tế.
- Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN): Là khoản trích để đóng bảo hiểm thất nghiệp. Tỷ lệ trích BHTN thường là một phần trăm nhỏ của lương cơ bản và được quy định theo quy tắc của Bảo hiểm xã hội.
5.3. Người lao động có quyền kiểm tra thông tin về các khoản trích này không?
Trả lời: Có, người lao động có quyền kiểm tra thông tin về các khoản trích như BHXH, BHYT, BHTN và TNCN trong bảng lương của họ. Thông thường, các công ty phải cung cấp bảng lương chi tiết cho người lao động để họ có thể kiểm tra số tiền đã trích và các khoản khấu trừ khác.
5.4. Khoản trích này được sử dụng để làm gì?
Trả lời: Các khoản trích BHXH, BHYT, BHTN và TNCN được sử dụng để đảm bảo người lao động có quyền hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội và y tế, cũng như để đóng góp vào quỹ bảo hiểm xã hội và ngân sách nhà nước để duy trì các dịch vụ công cộng và các chương trình xã hội khác.
Nội dung bài viết:
Bình luận