Biên lợi nhuận thuần (net profit margin) là gì?

1. Biên lợi nhuận là gì?

Biên lợi nhuận (Profit Margin) là một trong những chỉ số về lợi nhuận thường được sử dụng để đánh giá mức độ, hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Biên lợi nhuận được biểu thị dưới dạng tỷ lệ phần trăm.

Biên lợi nhuận được xem xét cụ thể với 4 chỉ số bao gồm biên lợi nhuận gộp, biên lợi nhuận ròng, biên lợi nhuận trước thuế và biên lợi nhuận hoạt động.  Mỗi chỉ số thể hiện một ý nghĩa trong hoạt động của doanh nghiệp và bổ sung cho nhau trong việc đo lường hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp cũng như từng bộ phận kinh doanh của doanh nghiệp.

2. Đặc điểm biên lợi nhuận là gì?

Khi đánh giá hiệu quả hoạt động của một doanh nghiệp, nhà đầu tư thường quan tâm đến tổng doanh thu, lợi nhuận ròng hay chi phí kinh doanh. Tuy nhiên, những số liệu này chỉ là bề nổi về tình hình tài chính của doanh nghiệp. Chúng không giúp nhà đầu tư thấy được cốt lõi và bản chất của hiệu suất và năng lực vận hành của doanh nghiệp. Thay vào đó, biên lợi nhuận chính là yếu tố mà các chủ doanh nghiệp và nhà đầu tư sử dụng để hiểu được khả năng sinh lời của doanh nghiệp.

Biên lợi nhuận là một chỉ số thể hiện sức khỏe tài chính của một doanh nghiệp. Đây là một trong những thước đo tiêu chuẩn về tiềm năng và khả năng tạo ra lợi nhuận của một doanh nghiệp. So sánh và đánh giá biên lợi nhuận sẽ giúp nhà đầu tư xác định được khả năng sinh lời của từng doanh nghiệp, từ đó có chiến lược đầu tư hiệu quả.

• Biên lợi nhuận cao chứng tỏ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp ổn định và có lãi. Bên cạnh đó, biên lợi nhuận cao thường đồng nghĩa với tỷ lệ chi phí thấp cho thấy doanh nghiệp có khả năng quản lý chi phí tốt và tối ưu hóa ngân sách cho các hoạt động kinh doanh.
• Biên lợi nhuận thấp có nghĩa là doanh nghiệp kiếm được ít lợi nhuận. Điều này có thể là do doanh nghiệp đang bán sản phẩm với giá thấp hơn hoặc có giá thành sản phẩm cao hơn thị trường.

3. Phân loại và cách tính biên lợi nhuận là gì?

Sau khi biết được khái niệm và đặc điểm của biên lợi nhuận là gì thì phân loại và cách tính biên lợi nhuận là điều mà nhiều nhà đầu tư quan tâm. Có 4 chỉ số biên lợi nhuận mà nhà đầu tư cần biết như sau:

Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) 

Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) là chỉ số cực kỳ quan trọng khi phân tích một doanh nghiệp được biểu thị bằng phần trăm. Biên lợi nhuận gộp thể hiện khả năng sinh lời và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp bởi nó được đo lường dựa trên chênh lệch giữa doanh thu và giá bán sản phẩm.

Dựa vào công thức tính biên lợi nhuận gộp trên nhà đầu tư có thể thấy doanh thu, giá vốn hàng bán là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số biên lợi nhuận gộp.

• Biên lợi nhuận gộp là thước đo hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Biên lợi nhuận gộp tốt là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang sản xuất hiệu quả và có lợi thế. Nhà đầu tư có thể so sánh biên lợi nhuận gộp giữa các doanh nghiệp trong cùng ngành hoặc giữa các thời kỳ của cùng một doanh nghiệp. Doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận gộp thấp hơn sẽ hoạt động kém hiệu quả hơn.
• Doanh thu là một yếu tố quyết định lớn đến biên lợi nhuận gộp. Doanh thu thấp chưa chắc đã khiến biên lợi nhuận gộp thấp nếu doanh nghiệp tối ưu hóa giá vốn hàng bán. Tuy nhiên, nếu doanh thu không bù đủ vốn bỏ ra ban đầu thì tỷ suất lợi nhuận gộp cũng vô nghĩa.
• Nếu doanh nghiệp có thể tối ưu hóa giá vốn và bán được hàng nhưng chiến lược định giá chưa tốt cũng sẽ khiến biên lợi nhuận gộp thấp. Vì lúc này doanh thu chênh lệch không nhiều so với giá vốn hàng bán dẫn đến biên lợi nhuận gộp thấp. Vì vậy, doanh nghiệp cần có chiến lược định giá sản phẩm tối ưu, phù hợp với thị trường.

Biên lợi nhuận ròng (Net Profit Margin)

Biên lợi nhuận ròng (Net Profit Margin) là chỉ số thể hiện thu nhập ròng hoặc lợi nhuận được biểu thị dưới dạng phần trăm. Biên lợi nhuận ròng cho biết tỷ lệ lợi nhuận ròng trên doanh thu của một doanh nghiệp. Lợi nhuận ròng được tính bằng cách trừ đi các chi phí liên quan đến nguyên liệu thô, lao động, hoạt động cho thuê, thanh toán lãi suất và thuế, từ tổng doanh thu được tạo ra. Chỉ số này giúp các nhà đầu tư đo lường, đánh giá hoạt động của một doanh nghiệp thông qua việc liệu doanh nghiệp có tạo ra đủ lợi nhuận từ việc bán hàng hay không.

• Chi phí hoạt động kinh doanh càng cao thì lợi nhuận sẽ càng thấp. Nếu doanh nghiệp phải bỏ ra chi phí vận hành lớn thì biên lợi nhuận ròng sẽ càng nhỏ. Vì vậy, để có mức biên lợi nhuận ròng lớn, doanh nghiệp cần tìm cách tối ưu hóa chi phí hoạt động.
• Giá vốn hàng bán đóng vai trò quyết định đến hoạt động của doanh nghiệp. Khi giá vốn hàng bán được tối ưu hóa, biên lợi nhuận ròng của doanh nghiệp sẽ càng lớn. Vì vậy, doanh nghiệp nên tìm kiếm nhiều nhà cung cấp khác nhau, để có thể tối ưu hóa chi phí đầu vào xuống thấp nhất.
• Các loại thuế doanh nghiệp là khoản chi phí cố định, dường như không thể nào tối ưu. Vì đây là trách nhiệm và nghĩa vụ của doanh nghiệp phải thực hiện đối với cơ quan thuế của nhà nước.

Biên lợi nhuận trước thuế (Pre-tax profit Margin)

Biên lợi nhuận trước thuế (Pre-tax profit Margin) là tổng số lợi nhuận thu được từ hoạt động sản xuất kinh doanh, lợi nhuận hoạt động tài chính và lợi nhuận phát sinh khác trừ đi các chi phí. Chỉ số này giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư đo lường các khoản thu nhập còn lại sau khi tất cả các chi phí hoạt động và phi hoạt động, ngoại trừ thuế đã được khấu trừ.

Công thức tính biên lợi nhuận trước thuế:

Biên lợi nhuận trước thuế = Lợi nhuận trước thuế/ Doanh thu

Trong đó:

Lợi nhuận trước thuế (EBT) = Tổng doanh thu – Giá vốn hàng bán – Chi phí bán hàng – Chi phí quản lý doanh nghiệp = Lợi nhuận sau thuế + Chi phí lãi vay + Thuế TNDN

Biên lợi nhuận trước thuế là chỉ tiêu quan trọng giúp chủ doanh nghiệp đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó doanh nghiệp sẽ có những giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, cân đối doanh thu và chi phí. Chỉ số này cũng giúp doanh nghiệp minh bạch về thu chi tài chính.

Đối với nhà đầu tư, biên lợi nhuận trước thuế là một thước đo về lợi nhuận của một doanh nghiệp. Chỉ số này đặc biệt quan trọng khi phân tích các doanh nghiệp thuộc các ngành sử dụng nhiều vốn vay. Ngoài ra, biên lợi nhuận trước thuế còn giúp so sánh nghĩa vụ thuế, chi phí nợ giữa các doanh nghiệp với nhau.

Biên lợi nhuận hoạt động (Operating profit Margin)

Biên lợi nhuận hoạt động (Operating profit Margin) tương tự với biên lợi nhuận gộp ở chỗ chỉ số này đo lường doanh thu so với giá vốn hàng bán. Tuy nhiên, biên lợi nhuận hoạt động bao gồm các chi phí cố định không liên quan trực tiếp đến việc tạo ra sản phẩm. Các khoản phí này có thể bao gồm phí thuê nhà xưởng, chi phí đồ dùng văn phòng, chi phí đầu tư máy móc, trang thiết bị.

Công thức tính biên lợi nhuận hoạt động:

Biên lợi nhuận hoạt động = Lợi nhuận hoạt động/ Doanh thu

Biên lợi nhuận hoạt động giúp đánh giá khả năng hoạt động của một doanh nghiệp so với các đối thủ cạnh tranh. Nếu chỉ số này của doanh nghiệp cao hơn so với mặt bằng chung trên thị trường có nghĩa là doanh nghiệp đang quản lý chi phí hiệu quả hơn đối thủ cạnh tranh.