Phân biệt bảo hiểm y tế tự nguyện và bắt buộc (cập nhật 2024)

Việc tham gia bảo hiểm y tế đã mang lại rất nhiều lợi ích thiết thực cho người dân, nhất là các gia đình có mức thu nhập thấp khi chẳng may đau ốm hay có vấn đề về sức khỏe. Bảo hiểm Y tế là hình thức bảo hiểm để chăm sóc sức khỏe cho nhân dân không vì mục đích lợi nhuận, do nhà nước tổ chức thực hiện và toàn dân tham gia, để bảo vệ sức khỏe cho mỗi người. Bảo hiểm y tế được phân ra làm 2 loại là bảo hiểm y tế bắt buộc và bảo hiểm y tế tự nguyện. Những ai không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc sẽ được phép tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện theo quy định của pháp luật. Vậy sự khác nhau giữa hai loại hình bảo hiểm này là gì? Cùng ACC giải đáp qua bài viết dưới đây.

Untitled Design

Phân biệt bảo hiểm y tế bắt buộc và bảo hiểm y tế tự nguyện

Tiêu chí so sánh

BHYT bắt buộc

BHYT tự nguyện

Khái niệm

Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy định của Luật này để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện. Bảo hiểm y tế tự nguyện là hình thức bảo hiểm y tế được tổ chức do Nhà nước tổ chức thực hiện cùng các cơ quan có trách nhiệm khác theo quy định của Pháp luật. BHYT tự nguyện được mọi người tham gia một cách tự nguyện, không ép buộc, được thực hiện không vì mục đích lợi nhuận, áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng để mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, chữa trị tốt nhất khi đau ốm, bệnh tật, giảm đi gánh nặng về chi phí điều trị bệnh.

Đối tượng đóng

Người sử dụng lao động

Người lao động

Nhà Nước

Người lao động

Đối tượng tham gia

1. Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng, bao gồm:

a) Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên; người lao động là người quản lý doanh nghiệp hưởng tiền lương; cán bộ, công chức, viên chức (sau đây gọi chung là người lao động);

b) Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn theo quy định của pháp luật.

2. Nhóm do tổ chức bảo hiểm xã hội đóng, bao gồm:

a) Người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng;

b) Người đang hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng do bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hoặc mắc bệnh thuộc danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày; người từ đủ 80 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp tuất hằng tháng;

c) Cán bộ xã, phường, thị trấn đã nghỉ việc đang hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng;

d) Người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp.

3. Nhóm do ngân sách nhà nước đóng, bao gồm:

a) Sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sỹ quan, binh sỹ quân đội đang tại ngũ; sỹ quan, hạ sỹ quan nghiệp vụ và sỹ quan, hạ sỹ quan chuyên môn, kỹ thuật đang công tác trong lực lượng công an nhân dân, học viên công an nhân dân, hạ sỹ quan, chiến sỹ phục vụ có thời hạn trong công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; học viên cơ yếu được hưởng chế độ, chính sách theo chế độ, chính sách đối với học viên ở các trường quân đội, công an;

b) Cán bộ xã, phường, thị trấn đã nghỉ việc đang hưởng trợ cấp hằng tháng từ ngân sách nhà nước;

c) Người đã thôi hưởng trợ cấp mất sức lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng từ ngân sách nhà nước;

d) Người có công với cách mạng, cựu chiến binh;

đ) Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp đương nhiệm;

e) Trẻ em dưới 6 tuổi;

g) Người thuộc diện hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội hằng tháng;

h) Người thuộc hộ gia đình nghèo; người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; người đang sinh sống tại xã đảo, huyện đảo;

i) Thân nhân của người có công với cách mạng là cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng, con của liệt sỹ; người có công nuôi dưỡng liệt sỹ;

k) Thân nhân của người có công với cách mạng, trừ các đối tượng quy định tại điểm i khoản này;

l) Thân nhân của các đối tượng quy định tại điểm a khoản 3 Điều này;

m) Người đã hiến bộ phận cơ thể người theo quy định của pháp luật;

n) Người nước ngoài đang học tập tại Việt Nam được cấp học bổng từ ngân sách của Nhà nước Việt Nam.

4. Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng, bao gồm:

a) Người thuộc hộ gia đình cận nghèo;

b) Học sinh, sinh viên.

Công dân Việt Nam từ đủ 6 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHYT bắt buộc theo quy định của pháp luật về BHYT

Thời điểm thẻ có hiệu lực

  • Tham gia bảo hiểm y tế lần đầu, thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng kể từ ngày đóng bảo hiểm y tế;
  • Người tham gia bảo hiểm y tế liên tục kể từ lần thứ hai trở đi thì thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng nối tiếp với ngày hết hạn sử dụng của thẻ lần trước;
  • Đối với trẻ em dưới 6 tuổi thì thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng đến ngày trẻ đủ 72 tháng tuổi. Trường hợp trẻ đủ 72 tháng tuổi mà chưa đến kỳ nhập học thì thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng đến ngày 30 tháng 9 của năm đó.
Thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng sau 30 ngày, kể từ ngày đóng bảo hiểm y tế

Được Nhà nước hỗ trợ mức đóng BHXH

Được hỗ trợ đối với nhóm thuộc đối tượng ngân sách đóng 1. Mức hỗ trợ và đối tượng hỗ trợ:

Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng bảo hiểm xã hội hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn quy định tại Khoản 1 Điều 10 Nghị định này, cụ thể:

a) Bằng 30% đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thuộc hộ nghèo;

b) Bằng 25% đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thuộc hộ cận nghèo;

c) Bằng 10% đối với các đối tượng khác.

Khuyến khích các cơ quan, tổ chức và cá nhân hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Căn cứ vào điều kiện phát triển kinh tế – xã hội và khả năng ngân sách nhà nước trong từng thời kỳ, Chính phủ sẽ xem xét điều chỉnh mức hỗ trợ tiền đóng cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện cho phù hợp

Mức đóng 

Người sử dụng lao động đóng: 3% tiền lương NLĐ

Người lao động đóng: 1,5% tiền lương NLĐ

  • Mức đóng người thứ nhất: đóng tối đa bằng 6% mức lương cơ sở.
  • Mức đóng: người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất.
  • Mức đóng từ người thứ năm trở đi: đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất.
  • Như vậy, khi mức lương cơ sở tăng lên mức 1,6 triệu đồng/tháng thì mức đóng sẽ là:
    • Người thứ nhất đóng: 1.600.000 x 6% = 96.000 đồng/tháng.
    • Người thứ 2 đóng: 96.000 x 70% = 67.200 đồng/tháng.
    • Người thứ 3 đóng: 96.000 x 60% = 57.600 đồng/tháng.
    • Người thứ 4 đóng:  96.000 x 50% = 48.000 đồng/tháng.
    • Người thứ 5, 6,7 đóng: 96.000 x 40% = 38.400 đồng/ tháng.

Căn cứ đóng

Dựa trên tiền lương, tiền công của người lao động Dựa trên mức lương cơ sơ

Phương thức đóng

Đóng theo một trong các phương thức:

- 3 tháng

- 6 tháng

- 12 tháng

- Đóng trước một lần theo thời hạn ghi trong hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài

Đóng theo một trong các phương thức:

- Hàng tháng

- 3 tháng

- 6 tháng

- 12 tháng

- Một lần cho nhiều năm về sau với mức thấp hơn mức đóng hàng tháng hoặc một lần cho những năm còn thiếu với mức cao hơn mức đóng hàng tháng.

Căn cứ pháp lý

Luật bảo hiểm y tế 2008, sửa đổi bổ sung năm 2014

Nội dung bài viết:

    Hãy để lại thông tin để được tư vấn

    comment-blank-solid Bình luận

    084.696.7979 19003330 Báo giá Chat Zalo