1. Quan niệm
- Vật chất: Phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được giác quan của chúng ta sao chép, chụp lại, phản ánh và tồn tại độc lập với cảm giác. - Ý thức là sự phản ánh năng động, sáng tạo thế giới khách quan của bộ não con người; là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan.
2. Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức
Triết học Mác - Lênin khẳng định rằng trong mối quan hệ giữa vật chất và ý thức thì vật chất quyết định ý thức, ý thức có tính độc lập tương đối và tác động trở lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn của con người.
a Vai trò của vật chất trong ý thức
Trong mối quan hệ với ý thức, vật chất là cái có trước, ý thức là cái thứ hai; vật chất là nguồn gốc của ý thức; vật chất quyết định ý thức; Ý thức là sự phản ánh của vật chất.
- Vật chất là tiền đề, nguồn gốc của sự ra đời, tồn tại và phát triển của ý thức. - Sắc là vậy, thức là như vậy. Vật chất thay đổi thì ý thức thay đổi.
- Vật chất là điều kiện để biến ý thức thành hiện thực
b. Vai trò của ý thức đối với vật chất
- Trong mối quan hệ với vật chất, ý thức có thể tác động trở lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn của con người. Thông qua ý thức, con người nhận thức được các quy luật vận động và phát triển của thế giới khách quan
- Ý thức tác động trở lại vật chất theo hai hướng:
Tích cực: Ý thức có thể trở thành động cơ phát triển của vật chất. Tiêu cực: Ý thức có thể là trở ngại làm rối loạn sự vận động, phát triển của vật chất khi ý thức phản ánh sai lệch, bóp méo các quy luật vận động khách quan của vật chất.
3. Phương pháp luận nghĩa.
- Chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định: vật chất có trước, ý thức có sau, vật chất là nguồn gốc của ý thức nhưng ý thức có thể tác động trở lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn của con người; Vì vậy, mọi người phải tôn trọng tính khách quan, đồng thời phải phát huy tính năng động và tính chủ quan.
- Ý có thể quyết định con người làm việc đúng đắn, thành công bằng cách phản ánh thế giới khách quan một cách đúng đắn và sâu sắc. Ngược lại, ý thức và tư duy có thể khiến con người hành xử sai lạc và thất bại khi bóp méo thế giới khách quan. => Vì vậy, cần phát huy tính năng động sáng tạo của ý thức, đồng thời khắc phục bệnh bảo thủ, trì trệ, thái độ tiêu cực, thụ động. Dựa vào hoặc bảo vệ tính chủ quan của ý chí.
- Đảng ta đã chỉ rõ: mọi chỉ thị, mọi chương trình của Đảng phải xuất phát từ thực tế, tôn trọng các quy luật khách quan
* Đối với công việc thực tế của bản thân:
- Phát huy tính năng động, sáng tạo của ý thức trong quá trình học tập và làm việc
- Chống bệnh chủ quan, duy ý chí, có thái độ tích cực trong học tập và công tác
Nội dung bài viết:
Bình luận