Đừng bỏ lỡ cơ hội giao dịch "arbitrage" trên TTCK phái sinh

Thị trường chứng khoán phái sinh mặc dù là một thị trường mới nổi tại Việt Nam nhưng có nhiều tiềm năng và thu hút được nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư.  Sau đây, ACC sẽ thông tin đến bạn đọc vấn đề Đừng bỏ lỡ cơ hội giao dịch "arbitrage" trên TTCK phái sinh qua bài viết dưới đây. Xin vui lòng tham khảo.

1. Arbitrage là gì?

Trọng tài (hay còn gọi là trọng tài) là một thuật ngữ trong kinh tế và tài chính. Nó đề cập đến các hoạt động kinh doanh mua trên thị trường với giá thấp và sau đó bán lại ở thị trường với giá cao hơn và thu lợi nhuận từ chênh lệch giá đó.
Về cơ bản, kinh doanh chênh lệch giá được hiểu là một hình thức giao dịch tìm kiếm lợi nhuận từ việc mua một tài sản ở mức giá thấp trên thị trường A và sau đó bán lại ở thị trường B với mức giá cao hơn.
Trên thị trường hàng hóa, xung quanh cuộc sống hàng ngày, hoạt động mua bán này rất phổ biến.
Ví dụ: Kinh doanh chênh lệch giá trên thị trường hàng hóa: Bạn định mua dầu ăn với số lượng lớn từ một đại lý với giá 50.000 VND/chai. Anh bán lại cho những người xung quanh với giá 65.000 đồng/lọ. Như vậy, với mỗi sản phẩm bạn bán ra, nhờ chênh lệch giá, bạn sẽ lời 15.000 đồng.
Trên thị trường tài chính, chênh lệch giá phổ biến hơn trong giao dịch BTC. Nhiều người thu lợi từ việc mua và bán bitcoin thông qua chênh lệch giá giữa hai sàn giao dịch khác nhau.
Arbitrage là một trong những chiến lược được sử dụng rộng rãi, phổ biến và cũng được sử dụng lâu đời cho đến nay. Ví dụ: Warren Buffett lúc 6 tuổi đã phát hiện ra rằng ông có thể kiếm lợi nhuận từ việc phân xử. Anh ấy đã mua 6 lon Coca-Cola với giá 25 đô la và bán chúng cho những người hàng xóm của mình với giá 5 đô la một lon. Vì vậy, sự khác biệt về lợi nhuận mà anh ta kiếm được là 5 đô la.

2. “Aribitrage” giữa cơ sở và phái sinh

Tại các thị trường tài chính phát triển, giao dịch “chênh lệch giá” sẽ giúp đưa giá hợp đồng tương lai về gần với giá trị hợp lý, nhưng lợi nhuận mang lại cho nhà đầu tư (tổ chức) không quá lớn. . Nguyên nhân là do chênh lệch giá không lớn, chi phí giao dịch và rủi ro quá lớn.
Đối với giao dịch “chênh lệch giá” giữa chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh, theo ghi nhận của tác giả, một số công ty chứng khoán trong nước xây dựng danh mục cổ phiếu gồm 10-15 cổ phiếu nhằm tạo lại chỉ số VN30.
Điều này giúp các nhà đầu tư dễ dàng thực hiện các giao dịch “chênh lệch giá” giữa tài sản cơ sở và tài sản phái sinh.
Ví dụ, trong trường hợp nhà đầu tư phát hiện Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 (VN30F) được định giá quá cao so với giá trị hợp lý, họ có thể thực hiện giao dịch “chênh lệch giá” bằng cách “bán khống” hợp đồng VN30F và “mua” (nắm giữ vị thế mua) của chứng khoán cơ sở (ở đây là danh mục chứng khoán mô phỏng của một công ty chứng khoán). Nhưng như đã đề cập ở trên, chiến lược này dường như không hướng đến nhà đầu tư nhỏ lẻ bởi nó đòi hỏi nguồn lực lớn và đối mặt với tình trạng phí, lệ phí, trong khi rủi ro rất lớn. Do đó, các nhà đầu tư tổ chức được cho là phù hợp hơn với chiến lược này, tuy nhiên, tỷ suất sinh lợi không cao.
“Nếu tính cả năm, lợi nhuận của các nhà đầu tư tổ chức từ chiến lược giao dịch này vào khoảng 10-15%, tức là rất thành công”, ông Hoàng Tùng - phó chủ tịch quỹ đầu tư phát triển AlphaGrep tại Singapore cho biết.

Theo tính toán của vị chuyên gia này, với mặt bằng lãi suất tại Việt Nam hiện nay, mức chênh lệch giữa các hợp đồng VN30F so với chỉ số cơ sở chỉ nên ở mức 10-12 điểm. Do đó, các nhà đầu tư sử dụng loại chiến lược “chênh lệch giá” này chỉ thực sự có lãi nếu có sự khác biệt đáng kể, lớn hơn 20 điểm, giữa thị trường phái sinh và cơ sở.

3. “Arbitrage” giữa phái sinh và phái sinh

Về lý thuyết, hợp đồng tương lai có kỳ hạn dài hơn thường có giá (điểm) cao hơn. Nhưng đặc biệt tại thị trường Việt Nam, đôi khi quy luật bình thường này bị phá vỡ, các hợp đồng VN30F có độ “chênh” rất lớn giữa các kỳ hạn.
Chẳng hạn, kết thúc phiên cuối ngày 19/6/2019, khi hợp đồng phái sinh tháng 7 (VN30F1907) cao hơn 24 điểm so với hợp đồng tháng 6 (VN30F1906) và hơn 8 điểm so với hợp đồng tháng 9 (VN30F1909).
Trong khi về mặt lý thuyết, hợp đồng phái sinh VN30F1906 nên thấp hơn hợp đồng VN30F1907 và hợp đồng VN30F1907 nên thấp hơn hợp đồng VN30F1909.
Khi phát hiện ra sự “bất thường” này, một số nhà đầu tư có kinh nghiệm đã sử dụng chiến lược giao dịch “ăn chênh lệch giá” giữa các hợp đồng phái sinh. Cụ thể, chiến thuật “ăn chênh lệch giá” mà các nhà đầu tư này sử dụng là “bán” hợp đồng VN30F1907, đồng thời “mua” 2 hợp đồng VN30F1906 và VN30F1909 (có tổng số hợp đồng ở 2 trạng thái tương đương nhau để phòng ngừa rủi ro).
Kết quả là sau khi giữ vị thế qua đêm, một số nhà đầu tư đã được hưởng lợi khi chênh lệch giá lên tới 12 điểm khi hợp đồng VN30F1907 điều chỉnh về giá trị hợp lý, trong khi hợp đồng VN30F1909 bắt đầu tăng giá trong phiên dịch sáng hôm sau (20/06/2019 ).
Lý giải hiện tượng này, một chuyên gia cho rằng nguyên nhân có thể do hợp đồng tháng 6 (VN30F1906) sắp hết hạn nên những nhà đầu tư đặt cược vào xu hướng tăng sẽ phải trả tiền và chuyển sang hợp đồng tháng 7 tới (VN30F1907).
Điều này khiến lực cầu nắm giữ hợp đồng tháng 7 (VN30F1907) tăng mạnh, đẩy chỉ số vượt qua hợp đồng tháng 9 (VN30F1909) 8 điểm. Trong khi ở chiều ngược lại, bên “bán” dường như có quá ít người nhận ra điều bất thường này. Một nguyên nhân khác được đưa ra là cơ sở chỉ số VN30 chưa đảm bảo độ tin cậy, nhất là ở một số cổ phiếu đặc thù thanh khoản thấp nhưng chiếm tỷ trọng lớn trong rổ chỉ số chung có diễn biến “lạ” ngày đáo hạn hợp đồng.
Xu hướng tất yếu là nhà đầu tư “xuống tiền” nắm giữ hợp đồng tháng 7 trước ngày đáo hạn để tránh rủi ro.
Để hiểu nguyên nhân dẫn đến động thái “lạ” của một số cổ phiếu vốn hóa lớn, cần nhắc đến ngày đáo hạn hợp đồng cũng là lúc “chốt” lãi/lỗ để trả cho việc nắm giữ hợp đồng. (bằng chênh lệch giữa VN30F và chỉ số cơ sở). Khi chênh lệch giữa VN30F và chỉ số cơ sở thu hẹp, nhà đầu tư nắm giữ hợp đồng tương lai đến ngày đáo hạn sẽ không còn lãi, thậm chí thua lỗ.
Ngoài ra, một nguyên nhân khác cũng có thể kể đến, đó là việc nhiều nhà đầu tư cá nhân chỉ đầu cơ vào một xu hướng nhất định khiến giá hợp đồng tương lai chỉ số vượt xa mức giá hợp lý. “Các tổ chức giao dịch chuyên nghiệp thường có một hệ thống máy tính (BOT) tự động phân tích và phát hiện các cơ hội giao dịch này một cách dễ dàng,” AlphaGrep, phó chủ tịch quỹ đầu tư AlphaGrep cho biết. .
Ngoài việc áp dụng chiến lược giao dịch “chênh lệch giá”, nhà đầu tư còn có thể sử dụng các chiến lược giao dịch phổ biến khác như giao dịch “Spread futures” (thực hiện đồng thời việc mua một (hoặc nhiều) hợp đồng tương lai và bán một (hoặc nhiều) hợp đồng tương lai khác để thu lợi nhuận từ chênh lệch giá giữa hai hợp đồng tương lai khác nhau.

Trên đây là bài viết về Đừng bỏ lỡ cơ hội giao dịch "arbitrage" trên TTCK phái sinh mời bạn đọc thêm tham khảo và nếu có thêm những thắc mắc về bài viết này hay những vấn đề pháp lý khác về dịch vụ luật sư, tư vấn nhà đất, thành lập doanh nghiệp… hãy liên hệ với ACC theo thông tin bên dưới để nhận được sự hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả từ đội ngũ luật sư, chuyên viên pháp lý có nhiều năm kinh nghiệm từ chúng tôi. ACC đồng hành pháp lý cùng bạn.