Công bố án lệ năm 2024

 án lệ năm 2023

1.  Tòa án nhân dân tối cao vừa công bố thêm 7 vụ án trước đó?

 Tòa án nhân dân tối cao vừa ban hành Quyết định 39/QĐ-CA năm 2023 công bố  07 án lệ khác đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua,  gồm: 

1. Vụ án số 57/2023/AL[1] Về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong trường hợp cấu thành tội “trộm cắp tài sản” 

2. Án lệ số 58/2023/AL[2] Về các tình tiết định khung hình phạt tại điểm c khoản 3 Điều 244  Bộ luật hình sự 

3. Án lệ số 59/2023/AL[3] Về lỗi cố ý gián tiếp trong trường hợp “giết người” 

4. Vụ việc số 60/2023/AL[4] Về thời hạn trả thưởng xổ số  

5. Án lệ số 61/2023/AL[5] Về việc chấm dứt việc nuôi con nuôi khi con nuôi chưa thành niên 

6. Án lệ số 62/2023/AL[6] 

7. QĐ số 63/2023/AL[7] Về việc xem xét lại quyết định hành chính  liên quan đến hành vi hành chính bị tranh chấp 

 2. Nội dung chính của 7 án lệ vừa được công bố là gì?  

Căn cứ  nội dung  Quyết định 39/QĐ-CA năm 2023, 7 án lệ mới được công bố có  nội dung chính như sau: 

 (1) Án lệ số 57/2023/AL[1] Về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong khuôn khổ tội “trộm cắp tài sản” 

 Nguồn án lệ: Bản án hình sự phúc thẩm số 590/2020/HS-PT ngày 18/12/2020 của Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh trong vụ án “Trộm cắp tài sản” đối với bị cáo Nguyễn Thanh Quốc B. 

  Tình huống vụ án: Bị cáo dùng thủ đoạn gian dối lừa người quản lý tài sản chuyển  tài sản cho bị cáo, sau đó lợi dụng sơ hở để nhanh chóng tẩu thoát. 

  Giải pháp pháp lý: Trong trường hợp này, bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Trộm cắp tài sản”.  

 (2). Án lệ số 58/2023/AL[2] Về các tình tiết xác định khung hình phạt tại điểm c khoản 3 Điều 244 BLHS 

 Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua  ngày 01, 02 và 03 tháng 02 năm 2023 và được ban hành theo Quyết định số 39/QĐ-CA ngày 24 tháng 02 năm 2023 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. 

  Nguồn án lệ: Bản án hình sự  số 179/2018/HSST ngày 14/9/2018 của Tòa án nhân dân thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong vụ án “Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật nguy cấp”. của quý, của hiếm” đối với bị cáo Hoàng Đình Q. 

  Tình huống vụ án: Bị cáo  vận chuyển 05 cá thể hổ và 01 bộ phận không thể tách rời sự sống của cá thể hổ thứ 6. 

 Giải pháp pháp lý: Trong trường hợp này, bị can phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm c khoản 3 Điều 244 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung  2017).  

 (3). Án lệ số 59/2023/AL[3] Về lỗi cố ý gián tiếp trong trường hợp “giết người” 

 Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua  ngày 01, 02 và 03 tháng 02 năm 2023 và được ban hành theo Quyết định số 39/QĐ-CA ngày 24 tháng 02 năm 2023 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. 

  Nguồn án lệ: Bản án phúc thẩm số 50/2020/HS-PT ngày 10/12/2020 của Tòa án nhân dân tỉnh Yên Bái  vụ án “Giết người” đối với  bị cáo Triệu Văn M, Đặng Văn T. 

  Tình huống: Bị cáo dùng hung khí nguy hiểm tấn công nạn nhân. Nạn nhân chạy xe máy bỏ chạy, bị cáo tiếp tục bỏ chạy khiến nạn nhân sợ hãi phải tăng tốc bỏ chạy. Khi nạn nhân bị tai nạn, bị cáo mới dừng việc truy đuổi. Nạn nhân tử vong trên đường đến bệnh viện. 

 Giải pháp pháp lý: Trong trường hợp này, bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người” với lỗi cố ý gián tiếp. 

  (4). LUẬT SỐ 60/2023/AL[4] Về thời hạn trả thưởng xổ số  

 Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua  ngày 01, 02 và 03 tháng 02 năm 2023 và được ban hành theo Quyết định số 39/QĐ-CA ngày 24 tháng 02 năm 2023 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. 

  Nguồn án lệ: Quyết định giám đốc thẩm số 239/2022/DS-GĐT ngày 05/9/2022 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh trong vụ án “Tranh tụng liên quan đến việc trả thưởng  xổ số”. “Số nhà” giữa Nguyên đơn là ông Thái Hữu T và Bị đơn là Công ty TNHH MTV Xổ số kiến ​​thiết A.  Tình huống: Thể lệ  dự thưởng của công ty xổ số quy định thời hạn trả thưởng của các vé số trúng thưởng được tính bằng ngày.  

 Giải pháp pháp lý: Trong trường hợp này, Tòa án phải xác định ngày chậm đầu tiên  không được tính mà được tính kể từ ngày tiếp theo  ngày được xác định theo quy định tại khoản 2 Điều 147 BLDS 2015; Ngày cuối cùng của thời hạn đóng phí bảo hiểm được xác định theo quy định tại Điều 148 Bộ luật Dân sự  2015. 

  (5). Luật số 61/2023/AL[5] Về chấm dứt việc nuôi con nuôi khi con nuôi chưa thành niên 

 Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua  ngày 01, 02 và 03 tháng 02 năm 2023 và được ban hành theo Quyết định số 39/QĐ-CA ngày 24 tháng 02 năm 2023 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. 

  Nguồn án lệ: Quyết định sơ thẩm số 87/2019/QĐST-HNĐD ngày 24/4/2019 của Tòa án nhân dân huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai về việc “yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi”, người khởi kiện là ông Trần Công T, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là anh Nguyễn Thanh H và chị Trần Thị Thảo T1.  Tình huống: Cha đẻ, mẹ đẻ và cha nuôi, mẹ nuôi đồng ý giao  con nuôi chưa thành niên cho cha đẻ, mẹ đẻ tiếp tục chăm sóc; Con nuôi có nguyện vọng được về ở với cha đẻ hoặc mẹ đẻ và cha hoặc mẹ nuôi  yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi. 

  Giải pháp pháp lý: Trong trường hợp này, tòa án phải thụ lý đơn yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi.  

 (6). Án lệ số 62/2023/AL[6] 

 Về thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên trong  tranh chấp  xác định cha của con 

 Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua  ngày 01, 02 và 03 tháng 02 năm 2023 và được ban hành theo Quyết định số 39/QĐ-CA ngày 24 tháng 02 năm 2023 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. 

  Nguồn án lệ: Quyết định phúc thẩm số 07/2018/HN-PT ngày 22/3/2018 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Phước trong vụ án hôn nhân và gia đình “Xác định cha cho con, cấp dưỡng cho con” giữa các đương sự. nguyên đơn là bà Lê Thị D và bị đơn là ông Trịnh Vinh C.  Vị trí nội dung của án lệ: Đoạn 4, phần “Các thẩm phán của Tòa án”. 

  Tình huống vụ án: Sau khi  con được sinh ra, người mẹ khởi kiện yêu cầu xác định bị đơn là cha đẻ của  con và yêu cầu bị đơn thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên. Tòa  xác định bị cáo là cha ruột của cháu bé nên có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cháu bé. 

 Giải pháp pháp lý: Trong trường hợp này, Tòa án phải xác định thời hạn cấp dưỡng cho con chưa thành niên được tính kể từ khi  con được sinh ra. 

  (7). LUẬT SỐ 63/2023/AL[7] V/v rà soát quyết định hành chính  liên quan đến hành vi hành chính có tranh chấp 

 Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao phê chuẩn ngày 01, 02 và 03 tháng 02 năm 2023 và được công bố theo Quyết định 39/QĐ-CA ngày 24 tháng 02 năm 2023 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. 

  Nguồn án lệ: Bản án giám đốc thẩm số 04/2018/HC-GĐT ngày 23/10/2018 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng về vụ án hành chính “Đơn yêu cầu quyết định hành chính, hành vi hành chính  cưỡng chế tháo dỡ công trình vi phạm trật tự đô thị và yêu cầu  bồi thường thiệt hại do hành vi cưỡng chế” giữa nguyên đơn là ông Lê Hữu T, bà Lê Thị Ngọc L và người bị kiện là Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện A.  

 Vị trí của nội dung trước: Khoản 15, phần “Các thẩm phán của Tòa án”. 

 Trước đây: Người khởi kiện khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính có liên quan đến quyết định hành chính nhưng chỉ có hành vi hành chính là có thời hiệu khởi kiện. 

  Giải pháp pháp lý: Trong trường hợp này, tòa án phải  quyết định yêu cầu khởi kiện  hành vi hành chính và có quyền xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính  liên quan đến hành vi hành chính bị tranh chấp. 

3. Tiêu chí lựa chọn án lệ do Tòa án nhân dân tối cao công bố? 

Căn cứ  Điều 2 Nghị quyết 04/2019/NQ-HĐTP quy định về tiêu chí lựa chọn án lệ, chúng tôi trích đăng: 

 - Có giá trị làm rõ các quy định của pháp luật  có cách hiểu khác nhau, phân tích, giải thích các vấn đề, sự kiện pháp lý, chỉ ra các nguyên tắc, hướng dẫn, quy phạm pháp luật được áp dụng trong một vụ việc cụ thể hoặc thể hiện sự công bằng đối với những vấn đề chưa cụ thể. được pháp luật quy định; 

 - Có tiêu chuẩn; 

 - Hữu ích trong việc hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử.  

 Như vậy, những bản án, quyết định đáp ứng các tiêu chí nêu trên có thể được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao lựa chọn và  Chánh án Tòa án nhân dân tối cao công bố làm án lệ để các Tòa án nghiên cứu, áp dụng trong xét xử. 

 Lưu ý: Các Tòa án nhân dân, Tòa án quân sự có trách nhiệm nghiên cứu, áp dụng  án lệ trong xét xử kể từ ngày 27 tháng 3 năm 2023. 

  Quyết định 39/QĐ-CA năm 2023 sẽ có hiệu lực  kể từ ngày ký.