Chính sách nào xử lý vấn đề lạm phát?

Để kiểm soát tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2022 đạt khoảng 4% theo mục tiêu Quốc hội đề ra, công tác quản lý, điều hành giá trong thời gian tới cần tiếp tục được thực hiện một cách thận trọng. và linh hoạt.
Lạm phát trở thành mối lo lớn nhất của nền kinh tế trong năm 2022, khi Việt Nam mới “tỉnh dậy” sau 2 năm bị dịch bệnh tàn phá, nhu cầu đầu tư tái thiết là rất lớn nhưng vẫn tồn tại những thách thức khó lường trong quan hệ quốc tế.

1. Rủi ro lạm phát đã hiện hữu

Hiện nay, bối cảnh toàn cầu tương đối bất ổn, đặc biệt là cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đang diễn ra bất ngờ, tạo ra cú sốc bất ngờ đối với nền kinh tế toàn cầu. Việt Nam là nền kinh tế rất mở, gần như 200% GDP nên bị ảnh hưởng nặng nề.
Có thể thấy, lạm phát của Việt Nam cũng tương tự như lạm phát của các nước trên thế giới, chủ yếu do giá cả hàng hóa (thường là dầu mỏ) tăng cao và ách tắc chuỗi cung ứng (do lệnh trừng phạt kinh tế giữa các nước lớn và dịch bệnh), tức là nguyên nhân xuất phát từ bên cung ứng. Cầu cũng đang có tác động nhưng không nhiều do sức mua của người dân còn thấp.
Doanh nghiệp hiện đang đứng trước bài toán khó: muốn tăng quy mô sản xuất nhưng thiếu vốn và lao động, muốn đưa ra sản phẩm giá tốt để kích cầu tiêu dùng nhưng lại vướng cơn bão chi phí đầu vào.
Muốn có lao động, DN phải tăng lương để thu hút, nhưng tăng lương làm tăng chi phí sản xuất, tăng giá thành, tăng giá bán, tạo ra vòng xoáy giá cả.

2. Chính sách tiền tệ không khả thi

Thực tế, nhiều quan điểm cho rằng chính sách tiền tệ nếu được vận dụng đúng sẽ góp phần hỗ trợ lạm phát, nhưng tôi không nghĩ vậy.
Chính sách tiền tệ hiện không giúp được gì nhiều vì hai lý do. Thứ nhất, giá hàng hóa, nguyên vật liệu của Việt Nam gắn với giá thế giới. Chính sách tiền tệ của Việt Nam xử lý giá cả hàng hóa toàn cầu tăng như thế nào?! Thứ hai, chính sách tiền tệ đã thất bại trong việc giải quyết các nút thắt trong chuỗi cung ứng.
Chuỗi cung ứng bị tắc nghẽn do chiến tranh và dịch bệnh, cấm vận kinh tế hay hậu cần chậm trễ là những nguyên nhân nằm ngoài tầm kiểm soát của Việt Nam. Cũng cần trở lại với thực tế, hiện nay nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn khởi động và phục hồi, những doanh nghiệp nhạy cảm như con tôm mới bóc rất cần môi trường thuận lợi để mạnh trở lại. Mọi quyết định tăng sản lượng, tăng đầu tư cũng vào thời điểm này.

Nếu phải thắt chặt tiền tệ và tăng lãi suất để chống lạm phát, các DN sẽ bị “dính đòn” rất nặng khi vừa phải chịu chi phí sản xuất cao, vừa phải gánh thêm gánh nặng lãi suất, nhất là khi DN Việt Nam vốn đặc biệt phụ thuộc vào vốn. sẵn sàng. Có thể nói giai đoạn này chính sách tiền tệ rất khó khăn, không khác gì “múa trong túi”. Chúng tôi cho rằng chính sách tốt nhất hiện nay là cố gắng giảm thuế, phí để giảm chi phí sản xuất, đồng thời cố gắng giữ lãi suất ổn định càng lâu càng tốt, ít nhất là trong 6 tháng đầu năm.
Tuy nhiên, chính phủ cũng phải chuẩn bị cho tình huống xấu nhất. Điều quan trọng là thông điệp của chính phủ với thị trường rất rõ ràng, tức là chính phủ sẽ can thiệp ngay khi lạm phát vượt ra khỏi mục tiêu kiểm soát (4%), nhưng không phải trước khi nó vượt quá giới hạn này.
Kiểm soát cung tiền cũng là một nội dung Chính phủ cần thận trọng. Lúc này nếu bơm tiền quá lớn, tăng cung tiền quá cao thì lạm phát sẽ tăng gấp đôi, vừa gây lạm phát chi phí, vừa gây lạm phát tiền tệ, rất nguy hiểm.

3. Sử dụng chính sách tài khóa và chính sách công nghiệp

Cách đúng đắn để quản lý lạm phát hiện nay là sử dụng chính sách tài khóa và chính sách công nghiệp. Chẳng hạn, xác định nguyên nhân lạm phát là giá cả hàng hóa, Chính phủ có thể giảm thuế, phí để giảm áp lực, nói hình không phải “rút củi dưới đáy nồi” để giảm nhiệt cũng là điều cần thiết. thành "Khuấy cho đến khi súp ngừng sôi."
Mới đây, việc Chính phủ chốt phương án giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đến hết ngày 31/12/2022 là biện pháp đúng đắn để kéo giá nhiên liệu 'xăng dầu' xuống thấp.
Nói thêm về xăng dầu, chúng tôi cho rằng chính phủ có thể xem xét giảm một số loại thuế khác như thuế tiêu thụ đặc biệt hay thuế GTGT trong năm nay. Về vấn đề này, ngân sách sẽ không bị thiệt hại nhiều, bởi giá xăng dầu hợp lý sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp tăng sản lượng, tăng quy mô thu thuế. Cũng như các yếu tố đầu vào khác, nếu chính phủ có đủ nguồn lực ngân sách, chính phủ cũng có thể xem xét giảm các loại thuế và phí liên quan.
Các chính sách của ngành nên tập trung vào việc loại bỏ các nút thắt cổ chai trong chuỗi cung ứng. Việc lưu thông hàng hóa sẽ giải quyết tình trạng thiếu hụt cục bộ và giảm bớt tình trạng tăng giá trong ngắn hạn.