Vai trò của logistics trong thương mại quốc tế

1. Tổng quan về logistics

 1.1 Logistics là gì? 

Logistics là một thuật ngữ xuất hiện khá sớm, bắt nguồn từ tiếng Pháp “loger” có nghĩa là đóng quân. Thuật ngữ logistics ban đầu được sử dụng như một từ kỹ thuật trong quân sự, qua dòng chảy lịch sử cùng với sự phát triển của kinh tế, xã hội, logistics đã từng bước được nghiên cứu và ứng dụng trong các lĩnh vực khác như: hoạt động sản xuất. Phải thừa nhận tốc độ phát triển của logistics rất nhanh, khoảng nửa đầu thế kỷ 20 thuật ngữ logistics vẫn còn nhiều người chưa biết đến, đến cuối thế kỷ logistics được coi là chức năng kinh tế chủ yếu, là công cụ hữu hiệu để mang lại thành công. cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Hiện nay, mỗi ngành, lĩnh vực sản xuất kinh doanh đều có một khái niệm riêng về logistics, rất khó để khẳng định khái niệm nào là đúng nhất bởi mỗi khái niệm có một cách tiếp cận và cách nhìn khác nhau. Tuy nhiên, có thể kể đến một số khái niệm chính như sau: Theo cách tiếp cận của Hội đồng Quản trị Logistics Hoa Kỳ (CLM), khái niệm này được hiểu như sau: “Logistics là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, thực hiện và kiểm soát hiệu quả các luồng hàng hóa, lưu kho hàng hóa, dịch vụ và các thông tin liên quan từ Đây cũng là định nghĩa được chú ý và sử dụng rộng rãi nhất hiện nay. Từ góc độ quản lý chuỗi cung ứng: logistics là quá trình tối ưu hóa vị trí, lưu trữ và di chuyển các nguồn lực/đầu vào từ điểm xuất phát đầu tiên, nhà cung cấp, thông qua nhà sản xuất, đến khách hàng bán buôn, bán lẻ, đến người tiêu dùng cuối cùng, thông qua một loạt các hoạt động kinh tế (Quản lý chuỗi cung ứng và hậu cần - Ma Shuo - 1999). Theo khái niệm về Liên hợp quốc (Khóa đào tạo quốc tế về vận tải đa phương thức và quản trị Logistics, Đại học Ngoại thương Hà Nội tháng 10/2002): Logistics là hoạt động quản lý sự luân chuyển của nguyên vật liệu qua các khâu dự trữ, sản xuất sản phẩm cho đến tay người tiêu dùng theo yêu cầu của khách hàng. yêu cầu. Ủy ban Quản lý logistics của Hoa Kỳ thì định nghĩa: Logistics là quá trình lập kế hoạch, chọn phương án tối ưu để thực hiện việc quản lý, kiểm soát việc di chuyển và bảo quản có hiệu quả về chi phí và ngắn nhất về thời gian đối với nguyên vật liệu, bán thành phẩm và thành phẩm, cũng như các thông tin tương ứng từ giai đoạn tiền sản xuất cho đến khi hàng hóa đến tay người tiêu dùng cuối cùng để đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Trong luật Thương mại năm 2005 của nước ta, Điều 233 không định nghĩa Logistics mà định nghĩa dịch vụ Logistics như sau: “Dịch vụ Logistics là hoạt động thương mại, theo đó thương nhân tổ chức thực hiện một hoặc nhiều công đoạn bao gồm nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm thủ tục hải quan, các thủ tục giấy tờ khác, tư vấn khách hàng, đóng gói bao bì, ghi ký mã hiệu, giao hàng hoặc các dịch vụ khác có liên quan đến hàng hóa theo thỏa thuận của khách hàng để hưởng thù lao. Dịch vụ logistics được phiên âm theo tiếng Việt là dịch vụ lô-gi-stic.” Mặc dù có nhiều quan điểm khác nhau nhưng các khái niệm về dịch vụ logistics có thể chia làm hai nhóm: Nhóm định nghĩa hẹp mà tiêu biểu là định nghĩa của Luật Thương mại 2005 coi logistics gần như tương tự với hoạt động giao nhận hàng hóa. Tuy nhiên cũng cần chú ý là định nghĩa trong Luật Thương mại có tính mở, thể hiện trong cụm từ “hoặc các dịch vụ khác có liên quan tới hàng hóa”. Trong một số lĩnh vực chuyên ngành, khái niệm logistics cũng được coi là có nghĩa hẹp, tức là chỉ bó hẹp trong phạm vi, đối tượng của ngành đó. Theo nhóm định nghĩa này, bản chất của logistics có nhiều yếu tố vận tải, nhà cung cấp dịch vụ logistics không khác nhiều so với nhà cung cấp dịch vụ vận tải đa phương thức (MTO). Nhóm định nghĩa hậu cần thứ hai rất rộng và liên quan đến giai đoạn tiền sản xuất cho đến khi hàng hóa đến tay người tiêu dùng cuối cùng. Theo nhóm định nghĩa này, logistics gắn liền với việc quản lý dòng nguyên liệu, vật liệu từ khâu cung ứng làm đầu vào cho quá trình sản xuất, sản xuất ra hàng hóa, đưa vào các kênh sản xuất lưu thông và phân phối đến người tiêu dùng cuối cùng. . Nhóm định nghĩa về logistics này góp phần phân định rõ ràng giữa các nhà cung cấp dịch vụ đơn lẻ như dịch vụ vận tải, dịch vụ giao nhận, thủ tục hải quan… hàng hóa. đến người tiêu dùng cuối cùng. 

1.2 Đặc điểm của logistics

 Theo Sổ tay Logistics và Vận tải Quốc tế (Đại học Ngoại Thương, 2009)1, logistics có một số đặc điểm sau:

• Logistics là một quá trình. Nghĩa là logistics không phải là một hoạt động đơn lẻ mà là một chuỗi các hoạt động liên tục, có quan hệ và tác động qua lại chặt chẽ với nhau, được thực hiện một cách khoa học và có hệ thống qua các giai đoạn: nghiên cứu, lập kế hoạch, tổ chức, quản lý, triển khai thực hiện, kiểm tra, kiểm soát và hoàn thiện. . Vì vậy, logistics trải qua tất cả các khâu, từ khâu đầu vào cho đến khâu tiêu thụ sản phẩm cuối cùng.
• Logistics liên quan đến tất cả các nguồn lực/đầu vào cần thiết để tạo ra một sản phẩm hoặc dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Nguồn lực không chỉ bao gồm nguồn lực vật chất và con người, mà còn cả dịch vụ, thông tin và bí quyết công nghệ

 2. Vai trò của logistic 

 2.1 Đối với hoạt động kinh tế quốc tế

 Xu thế tất yếu ngày nay là toàn cầu hóa nền kinh tế thế giới. Sự phát triển năng động của thị trường thế giới đã làm gia tăng mạnh mẽ giao thương giữa các quốc gia, khu vực trên thế giới và tất nhiên sẽ kéo theo những nhu cầu mới về vận tải, kho bãi, dịch vụ, dịch vụ phụ trợ… Vai trò của logistics cũng vì thế mà ngày càng trở nên quan trọng hơn. . Logistics là công cụ hữu hiệu được sử dụng để kết nối các hoạt động kinh tế quốc tế, đảm bảo cho hoạt động sản xuất và thương mại đạt hiệu quả cao. Việc áp dụng hệ thống logistics toàn cầu đã tối ưu hóa luồng sản xuất hàng hóa từ khâu nhập nguyên vật liệu đến khâu phân phối sản phẩm cuối cùng đến tay khách hàng, khắc phục ảnh hưởng của các yếu tố không gian, thời gian sản xuất và chi phí cho các hoạt động KTQT. , để các hoạt động này luôn được “dính” vào nhau và được triển khai một cách bài bản, hiệu quả. Sự phát triển của logistics góp phần mở rộng thị trường thương mại quốc tế. Hệ thống hậu cần hoạt động như một cầu nối để di chuyển hàng hóa đến các thị trường mới dựa trên thời gian và địa điểm được yêu cầu. Vì vậy, với sự hỗ trợ của hệ thống logistics, sức mạnh của nhiều doanh nghiệp đã vượt ra khỏi ranh giới địa lý của nhiều quốc gia. Một mặt các nhà sản xuất thương mại có thể chiếm lĩnh thị trường cho sản phẩm của mình, mặt khác thị trường thương mại quốc tế cũng được mở rộng và phát triển. Logistics giúp giảm chi phí, hoàn thiện và chuẩn hóa chứng từ trong kinh doanh quốc tế. Thật vậy, mỗi giao dịch trong thương mại quốc tế thường phải sử dụng rất nhiều loại giấy tờ, chứng từ rườm rà, tốn kém nhiều chi phí, ảnh hưởng rất lớn đến tốc độ và hiệu quả của các hoạt động kinh tế thương mại quốc tế. Logistics đã cung cấp các dịch vụ bưu kiện đa dạng, không chỉ khắc phục những điểm yếu trên mà còn cải thiện và chuẩn hóa chứng từ cũng như giảm bớt khối lượng công việc văn phòng trong việc luân chuyển hàng hóa, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động thương mại quốc tế. Ngoài ra, sự phát triển của e-logistics (e-logistics) sẽ tạo ra cuộc cách mạng về vận tải và dịch vụ logistics. Chất lượng dịch vụ logistics ngày càng cao sẽ tiếp tục giảm bớt các rào cản về không gian và thời gian đối với dòng nguyên vật liệu và hàng hóa. Các nước sẽ xích lại gần nhau hơn trong sản xuất và lưu thông. 

2.2 Đối với nền kinh tế quốc dân

 Có thể nói, logistics có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để tạo lợi thế cạnh tranh cho mỗi quốc gia. Ở mỗi nước, mỗi vùng địa lý có đặc điểm địa hình khác nhau, tài nguyên khoáng sản khác nhau, phương thức và tập quán lao động khác nhau nên cần có sự phân bố, sắp xếp tài nguyên, ngành sản xuất, khu công nghiệp, trung tâm kinh tế phù hợp với nhu cầu cụ thể và toàn cầu. . điều kiện để sử dụng hiệu quả nhất các nguồn lực. Hệ thống logistics đã góp phần phân bố hợp lý các ngành sản xuất, đảm bảo sự cân đối và tăng trưởng của toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Đối với bất kỳ nền kinh tế nào, việc lưu thông, phân phối hàng hóa, giao thương buôn bán giữa các vùng miền trong nước và với nước ngoài luôn là hoạt động thiết yếu. Nếu hài hòa và hiệu quả sẽ góp phần rất lớn thúc đẩy các ngành sản xuất phát triển; và nếu dừng lại sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến mọi hoạt động sản xuất và đời sống. Xét trên quan điểm tổng thể, có thể thấy logistics là mắt xích kinh tế trong gần như toàn bộ quá trình sản xuất, lưu thông và phân phối hàng hóa. Hoạt động logistics không chỉ làm cho quá trình lưu thông, phân phối thông suốt, chính xác, an toàn mà còn giảm chi phí vận tải. Nhờ đó, hàng hóa được đưa ra thị trường một cách nhanh chóng và kịp thời. Người tiêu dùng có thể mua hàng thuận tiện, linh hoạt và thỏa mãn nhu cầu của mình. Hiện tại, ở các nước phát triển như Nhật Bản, Hoa Kỳ, chi phí logistics chiếm từ 10 đến 13% GDP; đối với các nước đang phát triển là khoảng 15% - 20% GDP, Việt Nam là 25% GDP, đối với các nước kém phát triển tỷ lệ này có thể lên tới hơn 30% GDP2. Có thể thấy, chi phí logistics chiếm một phần lớn trong nền kinh tế, chúng ảnh hưởng và chịu tác động của các hoạt động kinh tế khác. Logistics phát triển sẽ giảm chi phí, đảm bảo thời gian và chất lượng cho các hoạt động kinh tế khác. Như vậy, logistics là một chuỗi các hoạt động tổng hợp hỗ trợ luồng giao dịch kinh tế và phân phối hầu hết các loại hàng hóa và dịch vụ. Vì vậy, nền kinh tế quốc dân chỉ có thể phát triển thuận lợi và đồng bộ nếu chuỗi cung ứng vận hành liên tục và thông suốt. 

2.3 Đối với công ty

 Ngày nay, các công ty phải tồn tại trong môi trường cạnh tranh cao, trong môi trường này các công ty phải tìm nguồn lực để sản xuất đồng thời phải tìm khách hàng tiêu thụ sản phẩm mà mình đã sản xuất ra. Con đường kết nối doanh nghiệp với môi trường hoạt động chính là hệ thống hậu cần. Đối với các doanh nghiệp, logistics là một yếu tố quan trọng vì nó giúp quản lý hiệu quả đầu ra và đầu vào của doanh nghiệp. Kênh logistics vừa cung cấp nguyên vật liệu cho sản xuất, vừa tạo điều kiện cho vận tải phát triển, vừa cung cấp thành phẩm cho hệ thống phân phối vật chất. Không chỉ vậy, logistics còn hỗ trợ về điểm chuyển giao quyền sở hữu, để quy trình từ sản xuất đến phân phối hàng hóa, dịch vụ luôn được tối ưu hóa. Giảm chi phí logistics luôn là ưu tiên hàng đầu trong chương trình giảm tổng chi phí của doanh nghiệp. Đặc biệt trong thời gian gần đây khi tình hình kinh doanh có nhiều thay đổi với chi phí logistics ngày càng tăng do giá xăng dầu không ổn định và chi phí an ninh tăng. Vì vậy, với việc phát triển hệ thống logistics sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản lý, giảm chi phí trong quá trình sản xuất, hợp lý hóa và làm cho quá trình sản xuất kinh doanh hiệu quả hơn, góp phần tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Ngoài ra, logistics còn hỗ trợ đắc lực cho các hoạt động marketing, đặc biệt là marketing hỗn hợp (4Ps - Right Product, Right Price, Right Promotion và Right Place). Logistics đóng vai trò then chốt trong việc đưa sản phẩm đến đúng nơi, đúng thời điểm. Một sản phẩm/dịch vụ chỉ có thể làm hài lòng khách hàng và có giá trị khi và chỉ khi nó đến tay khách hàng vào thời gian và địa điểm xác định.