Thay đổi cơ cấu là gì?

 Thay đổi cơ cấu là gì? Đây là một khái niệm quan trọng trong hoạt động quản trị doanh nghiệp, đặc biệt khi cần tái cấu trúc để phù hợp với chiến lược phát triển hoặc tuân thủ quy định pháp luật. Việc thay đổi cơ cấu không chỉ ảnh hưởng đến tổ chức nội bộ mà còn liên quan đến các thủ tục pháp lý phức tạp. Hiểu rõ quy trình này giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và tránh rủi ro pháp lý. Để nắm bắt chi tiết, hãy cùng Công ty Luật ACC khám phá chủ đề này qua bài viết dưới đây.

Thay đổi cơ cấu là gì?

 1. Thay đổi cơ cấu là gì?

 Thay đổi cơ cấu là quá trình điều chỉnh tổ chức, quản lý hoặc nguồn lực của doanh nghiệp để phù hợp với mục tiêu phát triển và tuân thủ pháp luật. Theo Luật Doanh nghiệp 2020, đây là việc tái cấu trúc các yếu tố như bộ máy quản lý, vốn, cổ đông hoặc loại hình doanh nghiệp nhằm tăng hiệu quả hoạt động, tối ưu nguồn lực và nâng cao khả năng cạnh tranh.

1.1 Ý nghĩa

Giúp doanh nghiệp thích nghi với môi trường.

Tối ưu hóa quản lý và nguồn lực.

Đáp ứng yêu cầu pháp lý và chiến lược phát triển.

1.2 Hình thức phổ biến:

Hợp nhất, sáp nhập, chia, tách doanh nghiệp.

Chuyển đổi loại hình doanh nghiệp.

Quy trình thay đổi cơ cấu cần tuân thủ Điều 192-200 Luật Doanh nghiệp 2020, đảm bảo minh bạch và bảo vệ quyền lợi các bên liên quan như cổ đông, thành viên góp vốn, người lao động.

2. Các hình thức thay đổi cơ cấu doanh nghiệp

Dưới đây là các hình thức thay đổi cơ cấu phổ biến theo Luật Doanh nghiệp 2020, mỗi loại có đặc điểm và mục tiêu riêng:

1.1 Hợp nhất: Nhiều công ty kết hợp thành một pháp nhân mới, các công ty cũ chấm dứt tồn tại (Điều 195).

- Mục tiêu: Tăng nguồn lực, mở rộng thị trường.

- Yêu cầu: Đồng thuận cổ đông, hoàn thành nghĩa vụ tài chính.

1.2 Sáp nhập: Một công ty chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ vào công ty khác, rồi chấm dứt tồn tại (Điều 194).

- Mục tiêu: Tối ưu nguồn lực, thâm nhập thị trường mới.

- Quy trình: Lập hợp đồng sáp nhập, đăng ký với cơ quan nhà nước.

1.3 Chia doanh nghiệp: Một công ty chia thành nhiều công ty mới, công ty cũ có thể chấm dứt hoặc tồn tại (Điều 192).

- Mục tiêu: Tách biệt lĩnh vực kinh doanh, quản lý hiệu quả.

- Yêu cầu: Phân chia tài sản, nợ minh bạch.

1.4 Tách doanh nghiệp: Chuyển một phần tài sản, quyền, nghĩa vụ để lập công ty mới, công ty cũ vẫn tồn tại (Điều 193).

- Mục tiêu: Phát triển lĩnh vực kinh doanh mới.

- Quy trình: Lập phương án tách, đăng ký doanh nghiệp mới.

1.5 Chuyển đổi loại hình: Chuyển từ loại hình pháp lý này sang loại hình khác, ví dụ: TNHH sang cổ phần (Điều 199).

- Mục tiêu: Phù hợp chiến lược phát triển, tối ưu quản lý.

- Yêu cầu: Tuân thủ quy định về vốn, cổ đông, hồ sơ đăng ký.

Mỗi hình thức đều cần thực hiện đúng trình tự pháp lý để đảm bảo hiệu quả và tránh rủi ro cho doanh nghiệp.

Xem thêm: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là gì?

3. Quy trình thực hiện thay đổi cơ cấu doanh nghiệp

Việc thực hiện thay đổi cơ cấu đòi hỏi doanh nghiệp tuân thủ một quy trình pháp lý nghiêm ngặt để đảm bảo tính hợp pháp và minh bạch. Phần này sẽ trình bày các bước cụ thể, từ chuẩn bị hồ sơ đến hoàn tất thủ tục, dựa trên quy định của Luật Doanh nghiệp 2020 và các văn bản hướng dẫn.

Bước 1: Lập phương án thay đổi cơ cấu. 

Doanh nghiệp cần xác định rõ hình thức thay đổi (hợp nhất, sáp nhập, chia, tách hoặc chuyển đổi) và xây dựng phương án chi tiết. Phương án này bao gồm mục tiêu, phân chia tài sản, quyền và nghĩa vụ, cũng như kế hoạch bảo vệ quyền lợi của cổ đông, thành viên và người lao động. Theo Điều 192 Luật Doanh nghiệp 2020, phương án phải được thông qua bởi Hội đồng thành viên hoặc Đại hội đồng cổ đông.

Bước 2: Thực hiện các nghĩa vụ tài chính và thông báo đến các bên liên quan. 

Trước khi tiến hành thay đổi cơ cấu, doanh nghiệp phải hoàn thành các nghĩa vụ tài chính, bao gồm thanh toán nợ và thuế. Ngoài ra, doanh nghiệp cần thông báo đến các đối tác, khách hàng và cơ quan quản lý để đảm bảo tính minh bạch. Điều 197 Luật Doanh nghiệp 2020 yêu cầu thông báo công khai trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Bước 3: Chuẩn bị và nộp hồ sơ đăng ký thay đổi cơ cấu. 

Hồ sơ bao gồm phương án thay đổi, hợp đồng (nếu có), biên bản họp của Hội đồng thành viên hoặc Đại hội đồng cổ đông, và các giấy tờ liên quan đến doanh nghiệp mới (nếu có). Theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hồ sơ được nộp tại Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi doanh nghiệp đặt trụ sở. Thời gian xử lý thường từ 3-5 ngày làm việc.

Bước 4: Nhận kết quả và hoàn tất các thủ tục liên quan. 

Sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp mới hoặc cập nhật, doanh nghiệp cần thực hiện các thủ tục bổ sung như thay đổi con dấu, đăng ký thuế và thông báo đến ngân hàng. Theo Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT, doanh nghiệp phải hoàn thành các thủ tục này trong thời gian quy định để tránh bị xử phạt.

Bước 5: Công bố thông tin thay đổi cơ cấu. 

Sau khi hoàn tất, doanh nghiệp phải công bố thông tin trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp trong vòng 30 ngày, theo Điều 33 Luật Doanh nghiệp 2020. Việc công bố giúp đảm bảo tính minh bạch và tạo niềm tin cho các bên liên quan.

>>> Xem thêm: Thông Báo Thay Đổi Cơ Cấu Tổ Chức DN G2, G3, G4 Trên Mạng Do Chia DN

4. Lợi ích và thách thức khi thay đổi cơ cấu

Thay đổi cơ cấu mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng đi kèm với những thách thức mà doanh nghiệp cần lưu ý. Phần này sẽ phân tích các khía cạnh tích cực và khó khăn để giúp doanh nghiệp chuẩn bị tốt hơn khi thực hiện.

Thay đổi cơ cấu giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả hoạt động. Ví dụ, việc sáp nhập có thể gia tăng quy mô, trong khi chia tách giúp tập trung vào các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi. Theo Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư năm 2023, các doanh nghiệp thực hiện thay đổi cơ cấu thường có tỷ lệ tăng trưởng cao hơn so với các doanh nghiệp không thay đổi.

Việc điều chỉnh cơ cấu cũng giúp doanh nghiệp tuân thủ tốt hơn các quy định pháp luật và thích nghi với thị trường. Chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, chẳng hạn, có thể giảm chi phí quản lý hoặc đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần đảm bảo tuân thủ các quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020 để tránh rủi ro pháp lý.

Mặt khác, thay đổi cơ cấu có thể đối mặt với thách thức về tài chính và nhân sự. Quá trình này thường đòi hỏi chi phí lớn cho việc lập kế hoạch, xử lý nợ và thực hiện thủ tục pháp lý. Ngoài ra, sự thay đổi trong tổ chức có thể gây ra bất ổn nội bộ, đặc biệt nếu quyền lợi của người lao động không được đảm bảo.

Một thách thức khác là thời gian và sự phức tạp của thủ tục pháp lý. Theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP, quy trình thay đổi cơ cấu có thể kéo dài nếu hồ sơ không đầy đủ hoặc có tranh chấp giữa các bên liên quan. Do đó, doanh nghiệp cần sự hỗ trợ từ các đơn vị tư vấn pháp lý chuyên nghiệp để đảm bảo quá trình diễn ra suôn sẻ.

5. Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi phổ biến liên quan đến thay đổi cơ cấu doanh nghiệp, cùng câu trả lời chi tiết để giúp bạn hiểu rõ hơn:

• Thay đổi cơ cấu doanh nghiệp có bắt buộc không?
  Thay đổi cơ cấu không phải là yêu cầu bắt buộc, mà phụ thuộc vào chiến lược và nhu cầu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong một số trường hợp như tái cấu trúc để đáp ứng yêu cầu pháp luật hoặc tối ưu hóa hoạt động, việc này trở nên cần thiết. Doanh nghiệp cần tham khảo Luật Doanh nghiệp 2020 để xác định thời điểm phù hợp.
• Chi phí thực hiện thay đổi cơ cấu là bao nhiêu?
  Chi phí thay đổi cơ cấu phụ thuộc vào hình thức và quy mô của doanh nghiệp, bao gồm lệ phí đăng ký, chi phí tư vấn pháp lý và các chi phí liên quan đến tài chính. Các chi phí này thường được tính dựa trên quy định của Nghị định 01/2021/NĐ-CP.
• Thời gian hoàn tất thủ tục thay đổi cơ cấu là bao lâu?
  Theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP, thời gian xử lý hồ sơ tại Sở Kế hoạch và Đầu tư thường từ 3-5 ngày làm việc nếu hồ sơ hợp lệ. Tuy nhiên, thời gian tổng thể có thể kéo dài hơn nếu cần bổ sung giấy tờ hoặc xử lý các nghĩa vụ tài chính. Doanh nghiệp nên chuẩn bị kỹ để tránh chậm trễ.
• Doanh nghiệp có cần thông báo thay đổi cơ cấu cho đối tác không?
  Có, doanh nghiệp cần thông báo cho các đối tác, khách hàng và cơ quan quản lý để đảm bảo tính minh bạch. Theo Điều 197 Luật Doanh nghiệp 2020, việc thông báo công khai trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp là bắt buộc. Điều này giúp tránh các tranh chấp pháp lý sau này.

Thay đổi cơ cấu là gì? một bước đi chiến lược để doanh nghiệp thích nghi với thị trường và tối ưu hóa hoạt động. Việc hiểu rõ các hình thức, quy trình và lợi ích của thay đổi cơ cấu sẽ giúp doanh nghiệp thực hiện thành công và tránh rủi ro không đáng có. Nếu bạn cần hỗ trợ chi tiết hoặc tư vấn chuyên sâu, hãy liên hệ Công ty Luật ACC để được đồng hành trong mọi bước của quy trình này.