Tái định cư là gì? Điều kiện để được cấp nhà ở tái định cư?

Tái định cư là một trong các vấn đề được quan tâm hàng đầu bởi không chỉ thay đổi nơi sinh sống mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, nơi làm việc của con người. Thực tiễn công tác thu hồi đất và tái định cư trong thời gian qua còn có những bất cập, hạn chế dẫn. Do đó, việc giải đáp các thắc mắc pháp lý để ổn định nơi ở sẽ giúp ổn định cuộc sống cũng như công ăn việc làm của mọi người.

Tái định cư

1. Tái định cư là gì?

Tái định cư là nội dung được đề cập trong các quy định về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, tuy nhiên luật lại không đưa ra khái niệm cụ thể về tái định cư. 

Khái niệm tái định cư được hiểu là chính sách của nhà nước nhằm giúp ổn định cuộc sống, bồi thường thiệt hại cho các chủ sở hữu nhà, tài sản gắn liền với đất khi bị thu hồi theo quy định. Các chủ sở hữu được bồi thường bằng nhiều phương thức khác nhau như cấp nhà xây sẵn, nhà tái định cư, cấp chung cư, tiền,...

Theo quy định tại khoản 6 Điều 3 Luật Nhà ở 2014, nhà ở để phục vụ tái định cư là nhà ở để bố trí cho các hộ gia đình, cá nhân thuộc diện được tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở, bị giải tỏa nhà ở theo quy định của pháp luật.

Tham khảo Thủ tục sang tên nhà tái định cư (Cập nhật 2021) 

2. Đặc điểm của tái định cư

Đất tái định cư là đất mà nhà nước có trách nhiệm cung cấp cho người dân để bồi thường khi bị thu hồi đất với mục đích là giúp người dân có nơi an cư mới, nhanh chóng ổn định cuộc sống trở lại. Về mặt pháp lý, đất tái định cư là đất thổ cư, tại đây chủ sở hữu được hưởng đầy đủ quyền sử dụng đất hợp pháp như mọi loại đất thông thường. 

Theo quy định về việc thực hiện tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, thì tái định cư có các đặc trưng như sau: Tái định cư là một trong những cách thức thực hiện bồi thường của Nhà nước khi tiến hành thu hồi đất; Tái định cư chỉ được thực hiện khi người bị thu hồi đất không còn đất để ở phải di chuyển đến nơi khác; Tái định cư thể hiện chính sách của Nhà nước nhằm đảm bảo cho người bị thu hồi đất ổn định cuộc sống, đảm bảo chính sách an sinh xã hội. Như vậy, có thể hiểu một cách khái quát, tái định cư là là việc Nhà nước Nhà nước bố trí, sắp xếp chỗ ở mới cho những người bị thu hồi đất mà phải di chuyển chỗ ở.

Tái định cư gồm phương án bố trí chỗ ở (tái định cư tại chỗ hoặc tái định cư tại địa điểm khác - nơi được bồi thường bằng đất) và hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở.

Tham khảo Đất tái định cư là gì? (cập nhật 2022) - Công ty Luật ACC

3. Tiêu chuẩn nhà ở tái định cư

Theo Điều 39 Luật Nhà ở 2014, tiêu chuẩn nhà ở tái định cư ở khu vực đô thị và nông thôn là khác nhau, cụ thể:

Tham khảo Quy định về bồi thường hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất

3.1. Nhà ở tại định cư ở khu vực đô thị

Với khu vực đô thị thì nhà ở để phục vụ tái định cư phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau đây:

Nếu là nhà ở riêng lẻ:

Bảo đảm hạn mức diện tích đất ở tối thiểu theo quy định của pháp luật về đất đai.

Phải được xây dựng theo quy hoạch chi tiết xây dựng, thiết kế được phê duyệt và kỹ thuật kiến trúc.

Nếu nhà ở tái định cư là căn hộ chung cư:

Phải thiết kế, xây dựng theo kiểu khép kín, bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng. Khi thiết kế nhà ở để phục vụ tái định cư, chủ đầu tư có thể bố trí một phần diện tích để tổ chức kinh doanh phù hợp với điều kiện thực tế của từng dự án;

Được xây dựng phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng và chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương đã được phê duyệt.

3.2. Nhà ở tái định cư ở khu vực nông thôn

Nhà ở tái định cư phải bảo đảm các tiêu chuẩn sau:

- Thiết kế, xây dựng phải bao gồm diện tích ở và các công trình phụ trợ, phục vụ sinh hoạt, sản xuất gắn với nhà ở,

- Tuân thủ nguyên tắc kiến trúc nhà ở như: Phải hài hòa với cảnh quan thiên nhiên, phù hợp với phong tục, tập quán, điều kiện sản xuất kinh doanh của hộ gia đình, cá nhân và của các dân tộc tại từng vùng, miền.

- Bảo đảm hạn mức diện tích đất ở tối thiểu theo quy định của pháp luật về đất đai.

4. Điều kiện để được cấp nhà ở tái định cư

Theo quy định tại Điều 79 Luật Đất đai 2013, Điều 6 Nghị định 47/2014/NĐ-CP, thì 04 trường hợp sau được ở nhà ở tái định cư:

Trường hợp 1: Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ở, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đang sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam khi Nhà nước thu hồi đất ở mà có Sổ đỏ hoặc đủ điều kiện cấp Sổ thì bồi thường bằng đất hoặc nhà ở tái định cư nếu đáp ứng được 02 điều kiện sau:

- Trường hợp thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi không đủ điều kiện để ở theo quy định của UBND cấp tỉnh;

- Không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi.

Trường hợp 2: Trường hợp có nhiều hộ gia đình có chung quyền sử dụng 01 thửa đất ở thu hồi thì UBND cấp tỉnh căn cứ vào quỹ đất ở, nhà ở tái định cư và tình thực tế tại địa phương quyết định mức đất ở, nhà ở tái định cư cho từng hộ gia đình.

Trường hợp 3: Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ở nằm trong hành lang an toàn khi xây dựng công trình công cộng có hành lang bảo vệ an toàn phải di chuyển chỗ ở mà không có chỗ ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất trong hành lang an toàn thì được bố trí tái định cư…

Trường hợp 4: Thu hồi đất ở trong khu vực bị ô nhiễm môi trường có nguy cơ đe dọa tính mạng con người; đất ở có nguy cơ sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai khác đe dọa tính mạng con người (theo khoản 1 Điều 16 Nghị định 47).

Hộ gia đình, cá nhân trong trường hợp này có thể được hỗ trợ tái định cư dưới hình thức nhà ở hoặc đất ở…

5. Câu hỏi thường gặp

Trường hợp hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà không có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc bằng nhà ở tái định cư thì được bồi thường theo phương thức nào?

Nhà nước bồi thường cho hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà không có nhu cầu bằng tiền.

Việc mua bán chuyển nhượng nhà ở tái định cư theo quy định của pháp luật nhà ở có hợp pháp không?

Hợp pháp khi đáp ứng được các điều kiện quy định tại Điều 118 Luật Nhà ở 2014.

Chi phí khi sử dụng dịch vụ của ACC?

Công ty ACC cung cấp dịch vụ và tư vấn các vấn đề pháp lý về nhà ở tái định cư với chi phí thấp giúp quý khách hàng hoàn thiện hồ sơ, các thủ tục pháp lý nhanh chóng và chính xác nhất.

Bài viết trên đây đã cung cấp các thông tin về tái định cư là gì và các vấn đề pháp lý liên quan đến điều kiện để được cấp nhà ở tái định cư. Trong trường hợp, quý bạn đọc còn các vướng mắc bất cập về vấn đề tái định cư hay những vấn đề khác thì có thể liên hệ với chúng tôi. Công ty Luật ACC luôn sẵn sàng hỗ trợ quý khách hàng!